Filmske novosti...

Retrospektiva Ćimina



Jugoslovenska kinoteka podseća od 9. do 15. septembra na stvaralaštvo slavnog reditelja i scenariste Majkla Ćimina (Michael Cimino), koji je nedavno preminuo, a tim povodom prikazaće svih sedam njegovih dugometražnih igranih filmova, uključujući kultnog “Lovca na jelene” i kontroverzna “Vrata raja”.

Retrospektiva Ćimina obuhvata i filmove “Lovac na sunce” (1996), “Kalibar .20 za specijalistu” (1974), “Godina zmaja” (1985), “Sicilijanac” (1987) i “Časovi očaja” (1990), koji će biti prikazani u dva termina.

Ćimino će ostati upamćen u istoriji kinematografije kao reditelј koji je uspeo da poremeti holivudski establišment dovodeći do bankrotstva jednu od najvećih produkcijskih kuća Junajted Artists (United Artists).

Rođen u Nјujorku 16. novembra 1943. godine (prema nekim izvorima 3. februara 1939. godine), Ćimino pripada trećoj generaciji italijanskih doselјenika. Posle mladosti provedene u rodnom Nјujorku, diplomirao je na Jejl univerzitetu u oblasti grafike i lepih umetnosti. Iako su ga sve vreme studija privlačile dramske umetnosti i gluma, tek nakon studija počeće da pohađa kurseve u čuvenom Aktors studiju.

Nakon nekoliko scenarija za televizijske programe i filmove, dobio je priliku 1973. godine da napiše scenario za film “Prlјavi Hari: Klopka za inspektora Kalahana” (Magnum Force), s Klintom Istvudom (Clint Eastwood) u glavnoj ulozi. Istvud je toliko bio zadovolјan scenariom da je dopustio Ćiminu da 1974. godine napiše i režira film “Kalibar .20 za specijalistu” (Thunderbolt and Lightfoot), koji je predstavlјao odličan debi za mladog njujorškog reditelјa, a pored uspeha kod publike i kritike, doneo je i Oskara Džefu Bridžisu (Jeff Bridges) za najbolјu sporednu mušku ulogu.

Ćiminu je taj uspeh omogućio da 1978. godine napiše scenario i režira film “Lovac na jelene” (The Deer Hunther), dramatičan i beskompromisan prikaz generacije koja je upoznala užase rata u Vijetnamu. Kako podseća upravnik Muzeja Jugoslovenske kinoteke Marjan Vujović u tekstu povodom retrospektive, rat u Vijetnamu je bio završen samo nekoliko godina ranije i američko društvo je u tom periodu pokušavalo da skrene pažnju sa problema koje je taj sukob izazvao. Sam rad na filmu je ostao legendaran: na setu su radili tada mladi i ambiciozni Robert De Niro, Džon Kazal (John Casale) u teškom zdravstvenom stanju sa tumorom u terminalnoj fazi koji ga je ubrzo nakon završetka snimanja i doveo do smrti, te Meril Strip (Streep) i Kristofer Voken (Christopher Walken) koji se nedelјama izgladnjivao kako bi bio u stanju da na što autentičniji način dočara scene iz vijetnamskog logora za zaroblјenike.

Jedna od brojnih, gotovo mitskih situacija koje su se događale na snimanju tog filma, jeste i partija ruskog ruleta koju su sa pravim pištolјem odigrali De Niro i Kazal kako bi se u potpunosti sjedinili sa likovima koje su tumačili.

Producent filma je bila britanska kuća EMI koja je kasnije gotov film ponudila na licitaciji na kojoj je pobedio studio Universal. Nakon pojavlјivanja na festivalima i izlaska u bioskopske sale, pojavile su se brojne polemike na međunarodnom nivou, a posebno u Evropi. Mnogi su se osetili uvređeni zbog jednodimenzionalnog predstavlјanja Vijetnamaca u filmu koje je ocenjeno kao negativno i rasističko. Nakon predstavlјanja filma na Berlinalu, Sovjetski Savez i brojne zemlјe Istočnog bloka povukle su svoje fimove sa festivala u znak protesta, a sam Ćimino je često bio okarakterisan i kao fašista. Bez obzira na takvu reputaciju, Ćiminov film je doživeo izuzetan uspeh na blagajnama širom sveta, a i Američka akademija ga je nagradila sa čak pet nagrada Oskar - od devet kategorija u kojima je bio nominovan, među kojima i su one za najbolјi film i režiju. U tom trenutku je Ćimino delovao spremno da zauzme značajno mesto u istoriji filma.

Junajted Artists, jedna od najvećih produkcijskih kompanija, odlučila je da angažuje Ćimina na projektu kolosalnog vesterna “Vrata raja” (Heaven’s Gate), u nastojanju da izađe iz krize u kojoj se nalazila. Radilo se o velikoj produkciji za tu epohu sa budžetom od više od 12 miliona dolara i brojnim zvezdama, među kojima su bili Kris Kristoferson (Kristofferson), Kristofer Voken i Izabel Iper (Isabelle Huppert). Radnja filma dešava se u Vajomingu krajem XIX veka i bavi se jednom od najkrvavijih i najkontroverznijih priča američke istorije - bogati zemlјoposednici i stočari su unajmlјivali plaćene ubice kako bi maskrirali tek pridošle imigrante iz Polјske, Rusije, Nemačke, Mađarske i ostalih evropskih zemalјa, koji su na svojim malim posedima pokušavali da nađu novi dom i postave temelјe onoga što je kasnije postalo poznato kao “američki san”.

Već samo snimanje proteklo je uz brojne probleme, a Ćimino je troškove doveo do gotovo 45 miliona dolara, nakon brojnih sukoba sa upravom Junajted Artistsa. Usled brojnih autentičnih fotografija koje su postojale iz tog perioda, Ćimino je tražio perfekciju na svakom setu. Samo za masovne scene bilo je angažovano po nekoliko hilјada statista i konja.

Snimlјeno je više od 220 sati materijala, od kojih je sačinjena prva verzija u trajanju od skoro 6 časova. Distribucija je započeta verzijom od 3 sata i 39 minuta, ali kritika i publika u Americi nisu prihvatili taj način razotkrivanja ne samo mitologije vesterna, već i američkog sna. Iako je posle samo nedelјu dana u distribuciju poslata nova - za sat i deset minuta kraća verzija, publika nije želela da gleda taj film. Poslednji pokušaj je usledio sa verzijom od 4 sata za koju se verovalo da će bar kod filmofila izazvati neko interesovanje, ali je i ona doživela neuspeh. Film je u američkim bioskopima zaradio nešto manje od 1,5 miliona dolara.

Čuvena kuća Junajted Artists, koju su osnovali Daglas Ferbanks (Douglas Fairbanks), Čarli Čaplin (Charlie Chaplin) i Meri Pikford (Mary Pickford), potom je bankrotirala, a prava na filmove i tehniku otkupio je MGM.

Taj događaj je izazvao velike promene u američkoj filmskoj industriji, a kao jedini krivac za tu kataklizmu označen je upravo Ćimino, čija je karijera bila definitivno uništena.

Neka vrsta prokletstva pratila je i njegove kasnije filmove.

“Godina zmaja” (Year of the Dragon), detektivska priča smeštena u kinesku četvrt iz 1985. godine, s Mikijem Rurkom (Mickey Rourke) u glavnoj ulozi, doživela je neuspeh kod publike, iako je u kasnijim godinama dobila kultni status kod filmofila. Ćimino je 1987. snimio film “Sicilijanac” (The Sicilian), romansiranu biografiju o mafijašu Salvatoreu Đulijaniju, s Kristoferom Lambertom (Christopher Lambert) u naslovnoj ulozi, ali je praćen optužbama da je napravio gotovo apologiju tom mafijašu odgovornom za brojne smrti.

Filmovi “Časovi očaja” (Desperate Hours) iz 1990. godine i “Lovac na sunce” (The Sunchaser), snimlјeni isklјučivo u nezavisnoj produkciji, prošli su gotovo nezapaženo kod publike.

Iako je Ćimino posle “Vrata raja” nastavio da snima filmove, povukao se u potpunosti iz javnosti i posvetio pisanju knjiga. U tom periodu kružile su brojne kontrovezne priče o njegovom životu. Objavio je tri romana i tek je u poslednjih osam godina počeo da se pojavlјuje na festivalima širom sveta predstavlјajući restaurisanu verziju filma “Vrata raja”, koji je nakon gotovo dve i po decenije uspeo da nađe put do publike i da bude sagledan u novom svetlu.

Ćimino je preminuo 2. jula u Los Anđelesu u 78. godini.

Ćimino je pronađen mrtav 2. jula u svojoj kući, saopštio je njegov bivši advokat Erik Vajsman (Eric Weišmann), navodeći da su prijatelji prethodno bezuspešno pokušavali da ga kontaktiraju. Uzrok smrti još nije poznat.

Sajt Kinoteke je kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)

3. Pančevo filmski festival



Pančevo filmski festival (PAFF) predstavlja od 7. do 11. septembra oko 30 filmova u takmičarskim programima “Svetionici” i “Rani radovi”, a nudi i revijalne, autorske i tematske celine, uz koncerte i DJ večeri.

Treće izdanje PAFF-a, čiji su selektori mladi reditelji Stefan Ivančić i Ognjen Glavonić, otvara nemački film “Toni Erdman” Maren Ade, koji je izazvao senzaciju u Kanu, a nagrađen je, između ostalog, i na proteklom 23. Palićkom festivalu evriopskog filma.

Za takmičarski program “Svetionici”, koji je posvećen radikalnim autorskim ostvarenjima novog filmskog jezika, odabrano je još sedam filmova, među kojima su i tri iz regiona – “Zid smrti i tako to” Mladena Kovačevića iz Srbije, “Spomenik” Igora Grubića iz Hrvatske i “Mama” Vlade Škafara iz Slovenije, koji će biti i gost petog PAFF-a.

U konkurenciji za nagradu “Svetionik” su i filmovi “Oleg i stare umetnosti” (Andres Duque, Rusija/Španija), “Ljudski nalet” (Edoardo Williams, Argentina/Brazil/Portugalija), “Ja sam narod” (Anna Roussillion, Egipat/Francuska), “O fudbalu” (Sergio Oksman, Brazil/Španija) i “Eldorado XXI” (Salome Lamas, Portugalija/Francuska).

O nagradi za najbolji film odlučiće petočlani žiri koji čine: filmska rediteljka Marta Popivoda (Srbija), jedan od selektora Berlinala James Lattimer (Velika Britanija), jedan od selektora Filmskog festivala u Roterdamu Evgeny Gusyatinskiy (Rusija), britanski filmski kritičar Michael Pattison i hrvatski reditelj Zvonimir Jurić, koji je 2015. godine učestvovao filmom “Kosac”, a ove godine održaće master-klas.

U takmičarskom programu “Rani radovi” PAFF će prikazati 20 kratkih igranih, dokumentarnih, esej, eksperimentalnih i hibrid filmova iz Srbije i inostranstva, koje je odabrao Ivančić, a boriće se za nagradu “Dimnjak”.

Žiri programa “Rani radovi” sastavljen je od 16 srednjoškolaca koji će odlučivati pod mentorstvom reditelja Nikole Ljuce iz Srbije i Đakoma Abrucezea (Giacomo Abbruzzese) iz Italije.

Filmski program trećeg PAFF-a, osim takmičarskih, čine i revijalni, autorski i tematski segmenti “Pafforama”, “Ponoćna jeza”, “Olaf Miler predstavlja” i “Svetla budućnost”.

Revijalni program “Pafforama” prikazaće šest dugometražnih i dva kratka filma pružajući presek festivalskih i autorskih hitova iz ove i prethodne sezone, pa je namenjen za najširu publiku.

Revijalni tematski program “Ponoćna jeza” obuhvata pet dugometražnih horor filmova, čije će projekcije biti u ponoć, a selektor i gost je britanski reditelj Džulijan Ričards (Julian Richards), dvostruki dobitnik nagrade Zlatni Melijes za najbolji evropski film fantastike i vlasnik distributerske kompanije Jinga Films.

Najavljen je i revijalni tematski program čiji je selektor Olaf Miler, jedan od najvećih i najpoznatjih filmskih kritičara danas. Na PAFF-u predstavlja izbor skrivenih, zanimljvih, beskompromisnih, bizarnih i radikalnih ostvarenja, koja teško i uz smetnje nađu put ne samo do šire publike, već i do arthaus festivala. Nekoliko filmova iz te selekcije su prikazani i u autorskim programima koje je Miler uredio za festivale u Roterdamu i Berlinu prethodne dve godine.

Revijalni autorski program “Svetla budućnost” je ove godine posvećen mladom hrvatskom autoru Igoru Bezinoviću, čije je kratke filmove publika PAFF-a već imala priliku da vidi. Ove godine biće prikazano njegovih 13 kratkih radova nastalih u raznim vrstama produkcije i uslova. Bezinović je režirao i dokumentarni film “Blokada”, a trenutno radi na prvom dugometražnom igranom filmu “Kratki izlet” čiji završetak se očekuje krajem godine.

U saradnji sa Filmkulturom, biće održana radionica “Mali film” za osnovce, a u pratećem programu najavljena je i izložba crteža Borisa Stanića, mladog i već etabliranog strip crtača, čiji je crtež odabran i za grafičko rešenje festivalskog plakata. Izložba će biti otvorena 2. septembra u foajeu Kulturnog centra Pančevo.

U pratećem programu najavljeni su koncerti grupa Stray Dogg i Straight Mickey and the boyz, kao i muzičke večeri (DJ Sova & DJ Tosha, Kud Sestre, Banda Panda, Pikili Karaoke, Kišobran).

Festival će biti održan na više lokacija u Pančevu, a organizuju ga mladi filmski radnici i umetnici iz tog grada i okoline, okupljeni oko udruženja građanja Pančevački filmski festival. Festival se organizuje u saradnji a Domom omladine Pančevo i Kulturnim centrom Pančeva, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Srbije i Grada Pančeva.

Iako su ove godine dobili manje sredstava nego prethodne, organizatori su odlučili da program traje pet dana, a ulaz na sve filmske projekcije i prateće programe je besplatan.

Prošle godine, na 2. PAFF-u, nagradu za najbolji dugometražni film u programu “Svetionik” ravnopravno su osvojili srpsko-danski “Flotel Europa” Vladimira Tomića i tajlandski “Groblje sjaja” Apičatponga Virasetakuna, na osnovu odluke žirija na čelu sa rediteljem Slobodanom Šijanom. U selekciji “Rani radovi”, u kojoj je prikazano 19 kratkih filmova, nagradu “Dimnjak” dobio je “Arhipelazi, goli granit” rediteljke Dafne Heretakis.

Festivalski sajt je pancevofilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)

Paralelne vizije



Međunarodni festival muzičkog filma “Paralelne vizije” biće održan prvi put od 10. do 16. septembra u Domu omladine Beograda, a uključuje dokumentarne i igrane filmove koji na bilo koji način imaju veze s muzikom.

Prema rečima selektora Dragana Petrovića, namera je da se “ide u širinu”, i da se predstave filmovi koje s muzikom povezuju različite niti.

Tako program prvog festivala “Paralelne vizije” obuhvata i konvencionalne biografske filmove (Tim Maja), i nekonvencionalne (Nina), svojevrsni produženi video spot (Uništeno srce) i tipičan mjuzikl (Urbana porodica), te pravi coming-of-age s rokenrol pozadinom (Spajk Ajland), kao i dva filma čija se povezanost s muzikom iskazuje na drugačiji, originalan način - “Hunky Dory” je svojevrsna igrano-filmska adaptacija legendarnog albuma Dejvida Bouvija, te “Uzvodna boja”, čije su slike i zvuci organizovani prema principima muzike, uključujući upotrebu repeticije, ritmičke strukture i antifonije.

I pri izboru dokumentarnih filmova načinjen je sličan pokušaj, pa se program dotiče i istorije (Dobra stara Frida) i političke istorije (Zvezde iza gvozdene zavese), a kako je naveo Petrović, ima i socijale (Filharmonija s deponije) i aktuelnih dešavanja (Moraće prvo da nas ubiju), te fenomenologije stila života (Rokabili svet) i novih muzičkih pokreta (Favela fank, pogled iznutra).



Na isti način je vođeno računa da izabrani filmovi ne budu samo oni koji su miljenici festivala i kritičara, već i oni koji su izazvali kontroverzne reakcije. Tako je tu i širom sveta nagrađivana “Filharmonija s deponije”, i “Uzvodna boja” kultnog reditelja Šejna Karuta, koji kritika obožava, ali i “Nina”, koja je najpre iskasapljena, a onda i sahranjena od iste te kritike.

Festival počinje filmom “Rokabili svet” koji vodi gledaoce iza fasade tog specifičnog subkulturnog fenomena čiji se protagonisti ponašaju i žive na način kako se to radilo 50-ih godina 20. veka. Kroz priču o nekim od najživopisnijih aktera tog pokreta, film “Rokabili svet” daje uvid u srž života tog pokreta. Režiju potpisuje Brent Haf (Brent Huff), a zanimljivo je da u tom dokumentarcu o rokabili sceni u Americi, ima i Srbije i Beograda, zahvaljujući Đorđu Stijepoviću, jednom od najuspešnijih kontrabasista na aktuelnoj svetskoj i američkoj rokabilli sceni.



Los Anđeles je Meka za rokenrol muziku, pa i za rokabili. Ta estetika 540-ih ovde nikad nije izašla iz mode. Svirki ima skoro svaki dan”, kaže Stijepović povodom filma “Rokabili svet” u kojem dominira muzika njegovog beogradskog benda Atomic Sunset.

“U filmu se čuje čak pet pesama sa našeg prvog (i za sad jedinog) albuma Hot Rods & Pin-Ups: Hot Rod Cat, Proud Hawk, Behind the 8-ball Man, Train in Vain i naslovna numera Hot Rods & Pin-Ups. Režiser filma Brent Haf me je pitao da mu pošaljem neke moje pesme koje bi dobro legle u film. Dao sam mu naš album. On se oduševio raznolikošću stilova i pesmama i skoro pola albuma uključio u film”, naveo je Stijepović.



Program prve festivalske večeri upotpuniće koncert legende američke garažne rok scene Tav Falka (Falco) i njegovog benda Panther Burns u u sali Amerikana, u organizaciji Bad Music for the Bad People. Kao domaća podrška nastupiće VIS Limunada.

Festival “Paralelne vizije” organizuju DOB, Paralel – Beogradski festival subkulture i distributerska kuća Visionary Thinking, uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije.

Cena ulaznice za filmske projekcije je 250 dinara.

Ulaznice za koncert Falka i njegovog benda koštaju 1.500 dinara, a na dan koncerta će biti 1.800.

Program se nalazi u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)

Evropska premijera Grlićevog Ustava na LIFFe

http://www.seecult.org/vest/evropska-premijera-grlicevog-ustava-na-liffe

Zlatni lav Lavu Dijazu



Filipinski reditelj Lav Dijaz dobio je Zlatnog lava 73. Filmskog festivala u Veneciji za četvorosatni crno-beli film “Žena koja je otišla” o bivšoj nastavnici koja pokušava da se uklopi u izmenjene društvene prilike u svojoj zemlji posle 30 godišnje zatvorske kazne na koju je bila nepravedno osuđena.

Žiri na čelu s britanskim rediteljem Semom Mendesom dodelio je Gran pri američkom reditelju i modnom kreatoru Tomu Fordu za film “Noćne životinje” (Nocturnal Animals), dok je Srebrni lav za režiju ravnopravno dodeljen ruskom reditelju Andreju Končalovskom za dramu o Holokaustu “Raj” (Paradise) i Meksikancu Amatu Eskalanteu za film “The Untamed”.

Nagradu za najboljeg glumca na završnoj ceremoniji dobio je Oskar Martinez za ulogu u argentinskom filmu “Počasni građanin” (Mariano Cohn, Gaston Duprat), dok je najboljom glumicom proglašena Ema Ston za ulogu u američkom mjuziklu “La La Land” Dejmijena Šazela, kojim je 73. Mostra i otvorena 31. avgusta.

Nagrada “Marčelo Mastrojani” za najboljeg mladog glumca/icu dodeljena je Pauli Bir za ulogu u filmu “Franc” Fransoa Ozona.

Za najbolji scenario nagrađen je Noa Openhajm za biografski film “Džeki” Pabla Lorena s Natali Portman u glavnoj ulozi, a specijalnu nagradu žirija dobila je Ana Lili Amirpur za kanibalsku ljubavnu priču “The Bad Batch”.



Pobednik 73. Mostre, Lav Dijaz, koji je ranije ove godine na 66. Berlinalu dobio nagradu “Alfred Bauer” za osmočasovnu crno-belu “Uspavanku za žalosnu misteriju”, posvetio je Zlatnog lava svojoj zemlji i filipinskom narodu.

“Ovo je za našu borbu i borbu za humanost”, rekao je Dijaz 10. septembra na ceremoniji zatvaranja 73. Mostre povodom svog 19. filma u karijeri.

Venecijanski filmski festival prikazao je u trci za Zlatnog lava i filmove Emira Kusturice, Vima Vendersa, Terensa Malika…



Nagrada “Luidiji de Laurentis” za najbolji debitantski film dodeljena je na osnovu odluke posebnog žirija filmu “The Last of Us” reditelja Ala Edina Slima iz Tunisa, prikazanog u okviru programa Nedelje filmske kritike.

Najboljim filmom u programu “Horizonti”, u kojem su prikazana 32 ostvarenja, proglašen je “Liberami” italijanske rediteljke Federike di Đakomo, dok je nagradu za režiju dobila Fien Troch iz Belgije za film “Home”. Specijalnu nagradu žirija dobio je turski reditelj Reha Erdem za “Big Big World”.

Laureati 73. Mostre su i Žan-Pol Belmondo i Jiži Skolimovski, kojima je ranije uručen Zlatni lav za životno delo.



U završnici Mostre tradicionalno su dodeljene i nezvanične nagrade, a među dobitnicima je i mlada hrvatska rediteljka Hana Jušić, koja je dobila nagradu Federacije filmskih kritičara Evrope i Mediterana (FEDEORA) za najbolji evropski film – za “Ne gledaj mi u pijat”.

Između ostalih, Emir Kusturica je dobio Leoncino d'Oro Agiscuola nagradu za film “Na mlečnom putu” u kojem i igra glavnu ulogu, a partnerka mu je slavna italijanska glumica Monika Beluči. Takođe, za svoj novi film, koji je predstavio kao priču o ratu i ljubavi, dobio je i specijalno priznanje SIGNIS koje dodeljuje Svetska katolička asocijacija za komunikaciju.

“Na Mlečnom putu” je prvi dugometražni igrani film Kusturice od “Zaveta” iz 2007. Kusturica je u Veneciji nagrađen 1981. kao najbolji debitant - za film “Sećaš li se Doli Bel?”, a 1998. dobio je nagradu za režiju filma “Crna mačka beli mačor”.

*Foto: Mostra

(SEEcult.org)

Stiže Hrabri vitez Trenk



Dugometražni animirani film za decu “Hrabri vitez Trenk”, koji strana kritika opisuje kao “Mač u kamenu” nove generacije, počinje da se prikazuje 22. septembra u bioskopima u sinhronizovanoj verziji.

Reditelj je Entoni Pauer (Anthony Power), poznat kao animator popularnog serijala “Nindža kornjače”, a glas glavnom junaku pozajmio je Mateja Vukašinović, polaznik prve škole mjuzikla u Dečjem kulturnom centru Beograda (DKCB).

Pored Vukašinovića u ulozi Trenka i Anđelije Milenković u ulozi princeze Tese, glasove su dali i Milan Gromilić, Dragan Vujić Vujke, Milan Caci Mihailović i drugi.

Sinhronizaciju je realizovala distributerska kuća Fame Solutions u saradnji sa DKCB-om, a režiju potpisuje Dušica Novaković, glumica Pozorišta na Terazijama i profesorka škole mjuzikla u DKCB-u.



Priča je smeštena u srednji vek među vitezove, ulične svirače i zmajeve.

Dečak Trenk mora da nauči šta su junaštvo i hrabrost pre nego što od siromašnog kmeta na imanju zlog Barona Zlopogledića izraste u sjajnog viteza pod zaštitom velikog mentora viteza Gvozdena od Debelog ‘lada.

Prema sinopsisu, Trenk želi da jednog dana živi bolje od svog oca, koji je zatočen u Zlopogledićevom zamku. On kreće u grad da potraži sreću, ali nju nije tako lako naći kao što Trenk misli, te je dobro što na svom putu pronalazi prijatelje koji mu pomažu.



Film je najavljen kao avantura namenjena celoj porodici, puna iznenađujućih preokreta koji će razveseliti publiku, a najmlađe gledaoce naučiti da stvari nisu uvek onakve kakve se na prvi pogled učine.



Pomoćnica direktora za programsku delatnost DKCB-a Leontina Vukomanović podseća da su ne tako davno detinjstvo i tinejdžerske godine dece u Srbiji obeležavale emisije Branka Kockice, školski program RTS-a, “Neven” i Diznijevi crtaći, ali da danas toga više nema.

“Tek ponekad, probudi se svest da nam je potreban program sa snažnom porukom kako biti dobar i pošten. DKCB je ustanova kulture koja je prepoznala taj kvalitet u ovom filmu, otuda i motiv da se uključimo u sinhronizaciju i promociju sa svim našim umetničkim, dramskim i muzičkim ateljeima”, rekla je Leontina Vukomanović.

Kuriozitet je da je film “Hrabri vitez Trenk” nemačka produkcija, koja je vrlo retka na redovnom bioskopskom repertoaru u Srbiji.

(SEEcult.org)

Pobednici 10. Animanime



Gran pri desetog Međunarodnog festivala animiranog filma Animanima u Čačku dodeljen je francuskom ostvarenju “Periferija” koje daje sumornu sliku današnjice kroz priču o urbanom okruženju koje se pretvara u divljinu.

Film “Periferija”, čiji je autor David Kokar-Daso (David Coquard-Dassault), dobio je Gran pri “Zlatni štift” uz obrazloženje žirija da predstavlja “snažan vizuelni portret današnjice” sa psima i ljudima koji lutaju naokolo izgubljeni u praznini i atmosferi predskazanja kraja ljudske civilizacije.

Posebna nagrada žirija dodeljena je mađarskom filmu “Ljubav” autorke Reke Buč za “veštu manipulaciju elementima fantastike i nadrealizma prožetih humorom”, kao i za uspešno kombinovanje različitih estetskih pristupa koji grade “scenu” za odigravanje “Ljubavi”.

Članovi međunarodnog žirija, koji su činili japanski animator Kodži Jamamura, rediteljka Izabela Plućinska iz Poljske i umetnički direktor festivala animacije u Lisabonu Fernando Galrito, dodelio je i tri specijalna priznanja, a odgledao je 46 filmova iz 23 zemlje u konkurenciji za nagrade jubilarne Animanime, održane od 7. do 11. septembra u Domu kulture u Čačku.

Specijalno priznanje dobio je film “Iznerviralo bi me da umrem tako mlaaad” Felipea Abrančesa iz Portugala, zasnovan na istinitoj priči, uz obrazloženje da izuzetnim kvalitetom animacije i snažnim grafičkim izrazom predstavlja vapaj protiv uzaludnog gubljenja mladih života u užasima ratova.



Specijalno priznanje dobio je i bugarski film “Putujuća zemlja” Vesele Dančeve i Ivana Bogdanova, nagrađen zbog snažne i emocionalne muzike koja “provocira i podstiče čudesna osećanja”, kao i francuski “Rizom” Borisa Labe, svojevrstan elaborat i radikalno komponovana pojedinačna perspektiva.

Žiri takmičarskog programa filmova za decu, u kojem je prikazano 24 ostvarenja iz 13 zemalja, dodelio je nagradu “Periskop” za najbolji film nemačkom “Oktopodu” Julije Oker, dok je specijalna nagrada dodeljena francukom “Novembru” Maržolen Pereten.

Specijalno priznanje takođe je otišlo u Francusku – filmu “Grad zvani panika: Buka sivila” Vensana Patara i Stefana Obijea.

Filmove za decu ocenjivao je žiri koji su činili istoričarka animiranog filma Ana Ida Oroš iz Mađarske, srpski animator Vuk Palibrk i autorka i pokretač internet portala Haptic Animation Amplyfier Tes Martin iz SAD.

Nagradu publike, na osnovu glasova gledalaca, dobio je film francuske produkcije “Dekor” autora Alberta Vaskeza.

Specijalno priznanje Animanime za doprinos umetnosti animacije dodeljeno je nagrađivanom autoru iz Japana Kodžiju Jamamuri, članu žirija, čiji je film “Satijeva Parada” prikazan u festivalskoj završnici.

(SEEcult.org)

https://vimeo.com/137831801

Bajkoviti start 9. LIFFE



Leskovački interacionalni festival filmske režije (LIFFE) počeo je 13. septembra u Narodnom pozorištu u Leskovcu bajkovitim filmom “Ime: Dobrica, prezime: Nepoznato” Srđe Penezića, u kojem glavnu ulogu igra Slavko Štimac, kome je svečano uručena nagrada “Živojin Žika Pavlović” za afirmaciju filmske umetnosti u svetu.

Nagradu je uručio Štimcu u punoj pozorišnoj sali gradonačelnik Leskovca Goran Cvetanović, ističući da je taj grad na jugu Srbije, zahvaljujući LIFFE, već devet godina mesto okupljanja velikana filmske režije iz zemlje i regiona.

“Uspevamo svake godine da brišemo granice i predstavljamo autentične stvaraoce, dodeljujući nagrade”, rekao je Cvetanović, dodajući da deveti LIFFE nudi izbor kvalitetnih filmova i premijera, doprinoseći imidžu Leskovca i decentralizaciji kulturne scene.

“Kultura je ogledalo svakog grada”, poručio je gradonačelnik Leskovca, uručujući Štimcu nagradu koju je dizajnirao vajar Mrđan Bajić.

Slavko Štimac, koji je debitovao kao 11-godišnjak u “Vuku samotnjaku”, a ostvario je u međuvremenu više od 50 uloga, izjavio je da mu nagrada “Živojin Žika Pavlović” predstavlja veliku čast, jer nosi ime jednog od najznačajnijih filmskih stvaralaca Srbije i bivše Jugoslavije.

“Živojin Pavlović mi je izuzetno drag ne samo zbog doprinosa filmu, nego i zbog lične hrabrosti i doslednosti koja ga je oblikovala tokom cele karijere”, rekao je Štimac, koji je šesti dobitnik nagrade “Živojin Žika Pavlović”, nakon Predraga Mikija Manojlovića, Radeta Šerbedžije, Lazara Ristovskog, Dragana Nikolića i Velimira Bate Živojinovića.

Festival je svečano otvorio Miki Manojlović, čestitajući Štimcu na nagradi i na, kako je rekao, neobjašnjivom fenomenu koji ga prati od početka karijere.

“Zbog tvoje ljudskosti i tvog sadržaja, koji kamera tako dobro i tako neugodno ume da otkrije u čoveku, u tebi otkriva ono što je najdublje i najlepše odkada si imao 11 godina do danas”, rekao je Manojlović, koji je izrazio zadovoljstvo i zbog dosadašnje saradnje sa Štimcem, a posebno je pomenuo predstavu “Čekajući Godoa” Harisa Pašovića, u kojoj su igrali i Žarko Laušević i Miodrag Krivokapić.

Manojlović je istakao da je Živojin Žika Pavlović bio “i mama i tata jugoslovenskog filma zajedno sa Dušanom Makavejevim i Aleksandrom Sašom Petrovićem.

“Bez njih ne bi bilo ni nas, dobitnika ovih nagrada, ni crnog talasa, ni praške škole koja ne bi imala na šta da se osloni. Žika je bio ogromna evropska pojava”, rekao je Manojlović, koji je ranije tokom dana predstavio svoju knjigu “A ko si ti?”

Publiku je prethodno pozdravio umetnički direktor LIFFE, reditelj Darko Bajić, koji je izrazio zadovoljstvo punom salom, podsetivši da pripada generaciji odrasloj uz jugoslovenski film i prve bioskope, te da mu posebno zadovoljstvo predstavlja slušanje “publike kako diše”.

U ime organizatora, publiku je pozdravila i direktorka Leskovačkog kulturnog centra Sanja Conić, a predstavljen je i žiri koji čine glumica Nataša Ninković i reditelјi Ognjen Sviličić iz Hrvatske i Srdan Golubović iz Srbije.

Selektor devetog LIFFE, filmski novinar i kritičar Milan D. Špiček, odabrao je 12 filmova iz regiona, od kojih će čak sedam biti premijerno prikazano u Srbiji.

Film “Ime: Dobrica, prezime: Nepoznato” Srđe Penezića, koji je i koscenarista tog ostvarenja sa Štimcem, toplo je dočekan kod publike. Gledaoci su dugim aplauzom ispratili Štimca i deo ekipe tog lepog i jednostavnog filma sa porukom da je moguće biti dobar uprkos životnim okolnostima.

Film “Ime: Dobrica, prezime: Nepoznato” imao je svetsku premijeru na nedavnom Festivalu svetskog filma u Montrealu. Sa montrealskog festivala u Leskovac stiže i pobednički film “Ustav Republike Hrvatske” Rajka Grlića, s Nebojšom Glogovcem u glavnoj ulozi. Na LIFFE će imati evropsku premijeru, a tokom jeseni biće premijerno prikazan i u Beogradu i drugim gradovima u regionu.

U konkurenciji devetog LIFFE su i hrvatski filmovi “S one strane” Zrinka Ogreste (hrvatski kandidat za Oskara za strani film), “Imena višnje” Branka Šmita i “Sve najbolje” Snježane Tribuson, zatim “Otadžbina” Olega Novkovića, “Dobra žena” Mirjane Karanović i “Dnevnik mašinovođe” Miloša Radovića iz Srbije, te “Lazar” Svetozara Ristovskog i “Deca sunca” Antonija Mitrikevskog iz Makedonije, kao i “Naša svakodnevna priča” Ines Tanović iz BiH i “Šiška delux” Jana Cvitkoviča iz Slovenije.

Žiri će dodeliti Gran pri “Živojin Žika Pavlović” najboljem reditelju, kao i drugu i treću nagradu za režiju, te glumačke nagrade za najbolju mušku i žensku ulogu “Zlatni lešnik”.

Otvaranje festivala obeležiće koncert hora Viva Vox, dok će na zatvaranju nastupiti pevačica Lena Kovačević sa svojim bendom.

U revijalnom programu najavljen je dokumentarni film oskarovca Rona Hauarda “The Beatles: Eight Days a Week – The Touring Years”, a novina je revijalni program “Oni dolaze” sa 30-ak kratkih filmova mladih autora, studenata Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu.

U pratećim programima biće predstavljene i knjige “Glumac je glumac je glumac” Zijaha Sokolovića i “Filmus” Slobodana Šijana.

LIFFE je pokrenut 2008. godine, a d o sada je prikazao više od 200 filmova iz Srbije i regiona. Festival su od početka finansirali Ministarstvo kulture Srbije, Grad Leskovac, kao i veliki broj privrednih i medijskih sponzora iz cele Srbije.

Sajt LKC-a je lkc.org.rs, a program se nalazi u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)

https://vimeo.com/170852633

Nagrade 3. PAFF-a



Nagradu “Svetionik” za najbolji film glavnog takmičarskog programa trećeg Pančevo film festivala (PAFF) dobio je “Eldorado XXI” Salome Lamas iz Portugala, konceptualno zreo prikaz geografski specifične zajednice, koji zahvata i šira pitanja globalnog sveta.

Film “Eldorado XXI” nagrađen je za “formalno radikalan portret ekstremne tegobe koji kontinuirano ukazuje i problematizuje svoju autsajdersku poziciju”, kako je naveo u obrazloženju žiri, koji je u programu “Svetionici” 3. PAFF-a ocenjivao osam autorskih dugometražnih filmova.

Radnja pobedničkog filma događa se na 5.000 metara nadmorske visine, na negostoljubivom mestu na kojem veliki broj ljudi živi i radi u teškim uslovima. Rediteljka Salome Lamas izgradila je filmski diptih - na početku, statičan kadar od sat vremena pokazuje beskrajan niz rudara, a naratori govore o hladnoći, gladi, nedaćama i bezakonju. Druga polovina filma prikazuje nešto svakodnevno: ćaskanje dok se žvaću listovi koke, rituali uz muziku i ples. Tek tada se osvetljava istinska sablasnost tog okruženja.

O nagradi za najbolji film odlučivao je petočlani žiri: filmska rediteljka Marta Popivoda (Srbija), jedan od selektora Berlinala James Lattimer (Velika Britanija), jedan od selektora Filmskog festivala u Roterdamu Evgeny Gusyatinskiy (Rusija), filmski kritičar Michael Pattison (Velika Britanija) i filmski reditelj Zvonimir Jurić (Hrvatska).

Posebno priznanje žirija dobio je film Ane Rusilon “Ja sam narod”, za “intiman pristup i precizan rediteljski postupak koji uspeva da kreaira prostor za svoje protagoniste, kako bi se uhvatili u koštac sa istorijom i reflektovali je dok se odvija pred njihovim očima’.

U programu kratkih filmova “Rani radovi”, u kojem je prikazano 20 ostvarenja, trijumfovao je film “Deset blokova dalje” Mikija Polonskog.

Osim nagrade “Dimnjak” za najbolji kratki film, mladi žiri dodelio je i nagradu za najbolju režiju filmu “Park” Rande Maroufi, za najbolju montažu – Jeleni Maksimović za film “Tranzicija”, za najboljeg direktora fotografije – Ivanu Markoviću za film “Bela ptica”, te za najbolji scenario – Qiu Yang za film “Pod suncem” . Nagradu za najboljeg glumca dobio je Nikos Zegkinoglou za ulogu u filmu “Lisica”, dok je najboljom glumicom proglašena Evgenia Dodina za film “Anna”.

Filmove u selekciji “Rani radovi” ocenjivao je žiri sastavljen od 16 srednjoškolaca filmofila, pod mentorstvom reditelja Nikole Ljuce iz Srbije i Đakoma Abrucezea, reditelja iz Italija.

PAFF je održan od 7. do 11. septembra na više lokacija u Pančevu, a zavrsen je svečanom ceremonijom dodele nagrada u punoj Dvorani Kulturnog centra Pančeva.

(SEEcult.org)

Bitlsi u bioskopima



Dugometražni dokumentarni film “The Beatles: Eight Days a Week - Godine Bitlmanije”, u režiji oskarovca Rona Hauarda, stiže 22. septembra u bioskope u Srbiji, nedugo nakon svetske premijere u Londonu, praćene ocenama kritike da je to dobar podsetnik za fanove, ali i dobra inicijacija za one koji još nisu upoznati sa jednim od najvećih muzičkih fenomena 20. veka.

Film dolazi na veliko platno pet decenija od izlaska jednog od najhvaljenijih albuma “Revolver” Džona Lenona, Pola Makartnija, Džordža Harisona i Ringa Stara.

Jedini dokumentarac o Bitlsima koji su odobrili Pol Makartni i Ringo Star sadrži u dva sata i 17 minuta kompilaciju snimaka sa koncerata, intervjua i sećanja protagonista i svedoka, navodi distributer Megakom film (MCF).

Hauardov dokumentarac, kao svojevrsna hronika turneje benda u periodu od 1963. do 1966. godine, istražuje fenomen Bitlmanije.



Uz intervjue sa Makartnijem i Starom, tu su arhivski snimci koncerata i intimni momenti iz studija.

Delovi sa čuvenog koncerta na njujorškom Šea stadionu iz 1965, na kojem je bilo više od 55.000 ljudi, podsetiće gledaoce na ono što je nazvano "početkom britanske invazije na SAD", a što je počelo do tada neviđenim dočekom na njujorškom aerodromu i zatim gostovanjem u TV šou čuvenog Eda Salivena.

Film prikazuje 250 koncerata, od prvih nastupa u Liverpulu, preko onih u Hamburgu i Njujorku, sve do Melburna i Tokija.



O studijskim albumima i pričama koje su pratile snimanja uglavnom se sve zna, pa je Hauard pokušao da fenomen Bitlsa istraži kroz njihovu koncertnu karijeru. Tokom rada na filmu shvatio je da, koliko god je i sam bio obožavalac grupe, mnoge stvari o njima nije znao, te su mu bile potrebne čak tri godine da završi projekat.



Hauard (62) osvojio je Oskara za režiju filma “Blistavi um” (2001), a bio je nominovan i za političku dramu “Frost/Nikson”.

Kritika ističe i njegove filmove “Apolo 13”, “Životna trka”, “Bajka o bokseru”…

U plodnoj karijeri radio je i komedije, ekranizacije bestselera Denija Brauna (Da Vinčijev kod), a pre tri godine režirao je još jedan muzički dokumentarac - “Made in America”, o festivalu koji organizuje hip hop muzičar Džej Zi (Jay Z).

(SEEcult.org)

Festival italijanskog filma - kultura i biznis



Festival italijanskog filma u Beogradu, koji je u toku u Jugoslovenskoj kinoteci, predstavlja novu inicijativu koja kulturni aspekt povezuje sa preduzetničkim, pa tako program remek dela i najnovije produkcije italijanske kinematografije prate i poslovni susreti predstavnika italijanskog filma sa kolegama iz Srbije, u cilju jačanja poslovne saradnje.

“Mi već imamo tradicionalnu saradnju, u Srbiji je sniman italijanski film ‘Karavađo’. Poznati reditelj Pičoni radio je i u Beogradu. Sada želimo da ponudimo nove vidove saradnje. Filmska industrija je jedna od najvažnijih grana u Italiji, utiče na razvoj zemlje i u kulturnom i u ekonomskom smislu. Zato su u okviru festivala u Beograd došli i italijanski producenti i predstavnici Ministarstva kulture - da pokažemo naše kapacitete i ostvarimo neki biznis”, rekao je ambasador Italije u Srbiji Đuzepe Manco 22. septembra na konferenciji za novinare u italijanskoj ambasadi.

Manco je zahvalio direktoru Italijanskog instituta za kulturu Davideu Skalmaniju koji je realizovao ideju Gabrijele Karluči iz kulturnog udruženja Excellence.

Gabrijela Karluči je umetnička direktorka Italian Film Fashion Festivala, koji se održava u više zemalja i ovo mu je sedmo izdanje, ali prvo u Beogradu.



“Došli smo u Srbiju jer je ona jedan od najvažnijih trgovinskih partnera Italije. U Srbiji ima puno italijanskih preduzetnika, a mi smatramo da uvoz-izvoz ne treba da se ograniči samo na klasičnu trgovinu, već je dobro da obuhvati razmenu na polju kulture u kojoj inače imamo dosta zajedničkih elemenata”, izjavila je Gabrijela Karluči.

Ističući da je italijanski film važan deo svetske kinematografije, posebno zahvaljujući delima iz doba neorealizma, ona je podsetila da Italija ima 14 Oskara za najbolji strani film (najveći broj u toj kategoriji), kao i svetski poznate autore Felinija, Antonionija, Beninjija..

“Međutim, u poslednje vreme oseća se praznina kada je reč o italijanskom filmu u Srbiji. Ranije je bio više prisutan. Zato nam je važan program nove produkcije na festivalu. Pozvali smo distributere i predstavnike televizijskih kuća i nadamo se da će neki od tih deset novih filmova biti otkupljen za prikazivanje u Srbiji”, rekla je Gabrijela Karluči, najavljujući skup italijanskih i srpskih profesionalaca za 23. septembar u Italijanskom institutu za kulturu.

“Italija je pogodno mesto za produkciju i koprodukciju, a usvojeni su i zakoni na državnom i lokalnom nivou koji podstiču saradnju. Predstavićemo aktualni projekat regije Lacio vredan 20 miliona evra, u kojem mogu da učestvuju i zemlje van Evropske unije. Takođe, želimo da vidimo kakvi su potencijali Srbije za koprodukcije. Predstavićemo i međunarodni konkurs za mlade reditelje i scenariste, od 15 do 18 godina”, rekla je Gabrijela Karluči.



Ambasador Manco i Gabrijela Karluči zahvalili su Jugoslovenskoj kinoteci kao domaćinu festivala, a upravnik Muzeja Kinoteke Marjan Vujović istakao je da je saradnja sa ambasadom Italije i Institutom za kulturu kontinuirana, tokom cele godine.

“Kada nan je ponuđen ovaj sjajan program odmah smo prihvatili. Mi imamo dosta programa koji promovišu različite nacionalne kinematografije, ali ovaj festival je jedinstven po tome koliko je bogat i višeslojan”, rekao je Vujović i podsetio na spektakularno otvaranje Festivala italijanskog filma 16. septembra, kada je u Kinoteci nastupio slavni trubač Mauro Maur.

Vujović je dodao da Jugoslovenska kinoteka redovno sarađuje i sa najvažnijim kinotekama u Italiji na restauraciji i promociji starih filmova.

Prvi dobitnik najvišeg priznanja Jugoslovenske kinoteke Zlatni pečat bio je italijanski reditelj Đuzepe de Santis, podsetio je Vujović i najavio da će Kinoteka dogodine obeležiti stogodišnjicu De Santisovog rođenja, u saradnji sa Italijanskim institutom za kulturu.



Glavni program Festivala italijanskog filma nudi od 22. do 25. septembra izbor savremenih ostvarenja, među kojima su “Suđenje Mata Hari” (2016) Rosane Patricije Siklari, “Osvajanje uspona” (2015) Roze Kjara Skaljone, “Povratak žene” (2016) Emanuele Imbuči i “Ustika: Nestali dokumenti” (2016) Renca Martinelija, koji je najavljen i kao gost festivala u Beogradu.

Pored filmskog programa, Italijanski institut za kulturu u Beogradu 23. septembra organizuje panel i sastanke sa predstavnicima italijanske i srpske kinematografije. Kako je najavljeno, poseban fokus biće na mogućnostima snimanja u Italiji, koje će predstaviti Italijanska filmska komisija, kao i na srpsko-italijanskim koprodukcijama. Sastancima će prisustvovati predstavnici Rai Cinema, Ministarstva kulture i turizma Italije, Italijanske filmske asocijacije… Govoriće i Ugo di Tulio, profesor sa Univerziteta u Pizi, kao i Nikola Đuliano, producent Oskarom ovenčanog ostvarenja “Velika lepota” i stalni saradnik reditelja Paola Sorentina.

U okviru dosadašnje tradicije italijansko-srpskih koprodukcija, najčešće su italijanski filmovi snimani u Srbiji. Najnovija saradnja je ostvarenja u okviru filma “Questi giorni”, koji je premijerno prikazan na proteklom Filmskom festivalu u Veneciji.

Program Festivala italijanskog filma nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org.

*Foto: Antonio Ahel

(SEEcult.org)

Podrška filmovima Šijana, Arsenijevića, Maje Miloš...



Novi dugometražni igrani filmovi Slobodana Šijana, Stefana Arsenijevića, Sabolča Tolnaija, Maje Miloš i Vladimira Perišića, među projektima su čiji je razvoj podržan odlukom Upravnog odbora Filmskog centra Srbiјe (FCS), na osnovu javnog konkursa za 2016.

UO FCS-a odlučio je da podrži sufinansiranje razvoja projekata ukupno 16 dugometražnih igranih i dokumentarnih filmova od 66 prijavljenih, za šta je izdvojen 21 milion dinara. Od toga je 16 miliona za projekte igranih filmova, koji se velikim delom bave pitanjem srpske tranzicije, a pet miliona za projekte novih dokumentaraca, među čijim su rediteljima Igor Toholj i Ivica Vidanović, Goran Radovanović, kao i Dragan Protić i Đorđe Balmazović iz grupe Škart.

Svi projekti u kategoriji igranih filmova dobili su po dva miliona, a među njima je i “Prvi milion” scenaristkinje i rediteljke Maje Miloš (producent Baš čelik) - slobodna i originalna adaptacija bajke “Pepeljuga”, smeštene u savremenu srpsku realnost u kojoj surova kompetativnost generiše odnose polova i ne dozvoljava nikakvu ljudsku empatiju među njima. Kako je navedeno u obrazloženju komisije, veoma specifičan autorski izraz Maje Miloš prožima svaku scenu i nagoveštava veoma uspešan i kvalitetan film.

Podržan je i projekat “Nevidljivi” reditelja Stefana Arenijevića, koji je i koscenarista tog filma u produkciji kuće Art&Popcorn (uz Nicolasa Ducraya i Boјana Vuletića). “Nevidljivi” je projekat na kojem se već dugo i studiozno radi, a scenario je “na dobrom putu da doraste do predloška za pametan i važan film”, koji će biti logičan nastavak ozbiljno započete rediteljske karijere Arsenijevića, navela je Konkursna komisija koju su činili Predrag Antonijević (predsednik), Miljenko Jergović, Ivan Ikić, Rajko Petrović i Nikola Majdak.

Sabolč Tolnai dobio je podršku za film “Amerika” (producent Atalanta), za koji je napisao scenario sa Dimitrijem Vojnovim, a predstavlja “ozbiljan pokušaj dvojice autora da se, uz služenje genijalnim Kafkinim romanom nastalim početkom prošloga veka, donese filmska priča koja će duhom, temom i angažmanom ispričati priču novoga veka”.

Podržan je i “Senoviti Mediteran” scenaristkinje Monje Јović i reditelja Ivana Јovića (producent: Terirem Ivan Јović PR), koji je debitovao igranim filmom “Isceljenje”. Za novi Jovićev projekat navedeno je da ima sve što i njegov prvi rad – “sasvršeno jasnu umetničku viziju, te atmosferu, duh, slike budućeg filma”, kao i “priču koja je zaokružena, sasvim filmska”.

UO FCS odlučio je da podrži i projekat “Lost Country” scenariste i reditelja Vladimira Perišića (producent: Trilema), specifičnu vrsta poetsko-političkog filma sastavljenog od tri priče koje se dešavaju u tri različite epohe i prate kompleksne porodične odnose kroz istorijski okrvir raspada Jugoslavije.

Među podržanima je i projekat “Varanje gladi” scenariste Duška Premovića i reditelja Neboјše Radosavljevića (producent: M.A.M.M.A.), egzistencijalistička priča o neprilagođenom junaku koji pokušava da se prilagodi specifičnostima opstanka u surovim okolnostima srpske tranzicije.

Kultni srpski reditelj Slobodan Šijan takođe je dobio podršku za novi projekat “Sveti Nikola u Torontu”, čiji je scenarista Neboјša Milosavljević (producent: Beomediјa marketing kreativna produkciјa), a prema navodima komisije, ima potencijale urnebesne šijanovske komedije, angažovanog filma, a onda i filma s jednom silno važnom temom koja još uvijek nije dostatno tretirana u novoj srpskoj kinematografiji. Reč je o priči o takozvanoj novoj srpskoj emigraciji, čiji predložak dolazi iz prve ruke - od čoveka koji je već živeo budući scenario. “Biće to film na koji bismo mogli biti ponosni”, ocenila je Konkursna komisija.

Podržan je i projekat “Kralj kuhinje” scenariste i reditelja Gvozdena Đurića (producent: Debaser Branislav Klašnja PR), opisan kao “veoma suptilna i duhovita priča o putu do uspeha i ostvarenju srpskog tranzicionog sna”, koja “otkriva jedan sasvim nov svet u gotovo pa sakralnom ambijentu naše svakodnevnice – hipermarketu, kao i uspeh i sunovrat glavnog junaka koji želi da u tom svetu opstane”.

Projekti dokumentarnih filmova podržani su iznosima od 400.000 do najviše milion dinara, koliko je dobio “Dnevnik” reditelja Igora Toholja i Ivice Vidanovića, koji su i autori scenarija sa Jelenom Angelovski (Cinnamon Production). ”Dnevnik” јe dokumentarni roud muvi u kome 12 tineјdžera, inspirisanih “Dnevnikom” Ane Frank, sprema premiјerno izvođenje tog dela, ali u muzičko scenskoј verziјi, i to u Kući Ane Frank u Amsterdamu. Posećuјući mesta stradanja žrtava holokausta u Evropi i spremaјući svoј nastup, imaće priliku da preispitaјu pitanja lične i јavne slobode, odnose demokratskih i totalirnih sistema, visoke i popularne kulture, kao i da uporede iskustva o svoјim relaciјama sa roditeljima, vršnjačkim sukobima i ljubavima.

Podršku od 800.000 dinara dobio je projekat “Čovek s kontrabasom na putu Beograd-Kraljevo putuje da svira na festivalu u blizini Rudnika” scenarite i reditelja Gorana Radovanovića (Nama film), nazvan prema fotografiјi Anri Kartiјe Bresona koјu јe snimio u okoloni Kraljeva u prvoј polovini 20. veka na proputovanju Evropom. Polazeći od nje, Radovanović kreće u specifično kinematografsko istraživanje o fenomenu “gašenja” ili odumiranja srpskih sela.

Podršku od 700.000 dobio je projekat dokumentarca “Piksi” scenariste i reditelja Miloša Pušića (Hit and run production) o legendi јugoslovenskog i srpskog fudbala Draganu Stojkoviću Piksiju, koji posle veoma uspešne fudbalske kariјere, obavljaјući razne funkciјe u domaćem i јapanskom fudbalu, postaјe kontoverzna ličnost, osporavana u matičnoј sredini i glorifikovana u Јapanu.

Istu podršku dobio je i projekat “Hronika jedne detrukcije” reditelja Marka Popovića, koji je i koscenarista uz hrvatskog istraživačkog novinara Draga Hedla (Samaljot Production Marko Popović PR). Reč je o filmu o Branimiru Glavašu, hrvatskom političaru, saborskom zastupniku, osuđeniku za ratne zločine i penzionisanom generalu. Hedl јe dosta pisao o Glavaševim zločinima nad Srbima i trpeo pretnje ubistvom, naјrazličitiјe pritiske i proganjanja. Dokumentarni film o sukobu dva potpuno različita sveta, svetonazora i potrebe da se egzistira u ljudskom društvu.

Podršku od 600.000 dinara dobio je i projekat “(Duga) Resa” reditelja Dragana Protića i Đorđa Balmazovića (producent: Frakciјa filmska revolucionarna akciјa – Vladimir Šoјat PR), dokumentarni film posvećen neobičnoј temi: resama na tepihu. Vodeći na to specifično putovanje kroz balkanske dnevne i spavaće sobe, film nas “zapravo uvodi u naše naјintimniјe prostore, pokušavaјući da istraži i odgonetne, na duhovit i specifičan način, zašto smo se kao poјedinci i kao društva na Balkanu zamrsili i da li ćemo se i na koјi način uopšte razmrsiti”.

Po 400.000 dinara dobili su projekti “Tri pesme o Balkanu” scenariste i reditelja Koste Ristića, “Nemoj da se vraćaš” rediteljia Danila Lazovića i Miloša Ljubomirovića, te “Govori da bih te video” Mariјe Stoјnić.

Ristićev projekat “Tri pesme o Balkanu” (producent: Platforma Miloš Ivanović PR) je dokumentarni roud muvi u kojem autor sa priјateljem Filipom kreće motociklom na putovanje “balkanskom rutom” slično kao Gevara i Granada ranih 50-ih godina 20. veka Јužnom Amerikom. Kako sami autori kažu, “koristeći se Teoriјom Trećeg filma i entuziјazmom Dzige Vertova”, taj film će postati svojevrsna hronika o stanju naroda na Balkanu danas ispričan kroz tri celine inspirisane narodnim pesmama iz regiona.

Glavni junaci dokumentarnog filma “Nemoj da se vraćaš” Lazovića i Ljubomirovića (Cinnamon Production) imaјu između 25 i 50 godina, svi su fakultetski obrazovani, ali ne rade u struci. Vole svoјu zemlju, ali ne žive u njoј. Nedostaјu im јako njihove porodice, ali se ne vraćaјu u matičnu zemlju - oni su vozači kamiona u Americi.

Podršku je dobio i projekat “Govori da bih te video” Mariјe Stoјnić (Bilboke Mariјa Stoјnić PR), opservatoriјski dokumentarac o јedinom radio programu u zemlji koјi emituјe kulturni, umetnički i dramski program - Radio Beogradu 2.

FCS je ranije ove godine odlucio da podrži, na osnovu javnog konkursa, proizvodnju 16 dugometražnih igranih i dokumentarnih filmova, među čijim su rediteljima Srdan Golubović, Mladen Đorđević, Mladen Matičević, Nikola Ležaić, Dragan Bјelogrlić, Ljubiša Samardžić, Darko Baјić…

(SEEcult.org)

13. Balkanima sa 110 filmova



Evropski festival animiranog filma Balkanima prikazaće od 4. do 8. oktobra u Domu kulture Studentski grad u Beogradu više od 110 ostvarenja, a uz vizuelno atraktivne i tehnički intrigantne filmove u takmičarskom i studentskom programu, najavljen je i bogat prateći program - radionice, animirani performansi, razgovori..

Selektorka i umetnička direktorka 13. Balkanime Iva Ćirić odabrala je za festivalski program više od 110 najnovijih animiranih filmova iz 28 evropskih zemalja - od 420, koliko ih je pristiglo na konkurs.

Na Balkanimi će biti prikazana 34 animirana filma u glavnom takmičarskom programu, a ocenjivaće ih međunarodni žiri koji čine: proslavljena animatorka Violeta Sova iz Poljske, producent i autor animiranih filmova Žan Luk Slok iz Belgije i autor, strip crtač i animator Aleksa Gajić iz Srbije.

Međunarodni žiri za studentski takmičarski program biće animatori i reditelji Mauro Kararo iz Švajcarske i Tomas Džonson iz Engleske i rediteljka Jelena Maksimović iz Beograda, koji će birati najbolji od 49 izabranih studentskih animiranih filmova.



Festival će biti otvoren 4. oktobra izložbom “12 sličica u sekundi”, animiranim filmovima Alekse Gajića u Velikoj galeriji DKSG-a, gde će prvi put biti prikazani i radovi iz njegovog novog dugometražnog filma “Prorok” koji je trenutno u procesu produkcije. U Galeriji DKSG biće otvorena izložba “Glodanje svjetla” Jelene Maksimović.

Uz dolazak oko 30 autora animiranih filmova iz Evrope, organizatori Balkanime posebno su izdvojili i premijere dva srpska animirana filma nastala zahvaljujući podršci Filmskog centra Srbije – “Ekvilibrijum” Mirele Srebrić, u produkciji DKSG-a, i “Mesečeva šuma” Marije Milanović Lazarevski, kao i filma Miloša Tomića “O robovima i robotima” koji je nastao kao deo projekta Radiovizija - srpske crtane serije u produkciji RTS-a i Platforme.



Između ostalog, biće prikazan i dugometražni animirani film “Dečak i svet” koji je bio nominovan za Oskara.

Takođe, biće prikazano sedam studentskih filmova iz Srbije koji su napravljeni na predmetu animacija, na osnovnim i master studijama Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu i doktorskih studija na Univerzitetu umetnosti u Beogradu.

Revijalni deo Balkanime čine programi Evropska i Balkanska panorama, u okviru kojih će biti prikazano 18 filmova.

Balkanska panorama predstavlja podršku animiranim filmovima sa Balkana, a biće prikazani filmovi iz Turske, Grčke, Bugarske, Bosne i Hercegovine, Makedonije i Hrvatske.



Balkanima prvi put uvodi i dečji žiri koji će dodeliti nagradu za najbolji animirani film za decu. U okviru dečjeg programa biće prikazan i film “Čudnovište” koji je produkt radionice animacije sa decom iz Prihvatilišta za decu u Beogradu.

U saradnji sa Dečjim kulturnim centrom, Balkanima će imati specijalnu projekciju dečjeg programa 6. oktobra u 12 časova, dok će dečji program u Velikoj sali DKSG biti prikazan 8. oktobra u 14 časova.



Publika će imati priliku da vidi i bogat prateći program, a kao posebna ekskluziva, najavljeno je predstavljanje filmova iz najpoznatijeg belgijskog studija za animirani film Camera Ect i gostovanje studija Bonobo za animirani i eksperimentalni film iz Hrvatske, koji će predstaviti najbolje filmove tog svetski nagrađivanog studija i prikazati novi projekat u saradnji sa Kanadom (NFBC) – “Ježeva kućica” prema pesmi Branka Ćopića. Na 13. Balkanimi će biti održana besplatna radionica animacije peska i plastelina Koke Riobo Kortesa iz Španije na kojoj će moći da učestvuju svi stariji od 14 godina. Takođe, Tomas Džonson predstaviće uživo animirani performans “Portreti” u kojem će animirati lutku u stoptrik tehnici koja crta portrete publike. Mauro Kararo će održati masterklas u inovativnim i novim pristupima u 3D animaciji.



Za dobro raspoloženje na otvaranju i zatvaranju Balkanime biće zadužen As Fm.

Festival Balkanima, u organizaciji DKSG-a, osnovan je sa prevashodnim ciljem da pruži podršku razvoju srpske scene animiranog filma, ali i da autore sa prostora Balkana uključi u savremene tokove i tendencije te umetničke forme. Ideja za osnivanje potekla je od prvog umetničkog direktora festivala Balkanima i njegovog tvorca, profesora Nikole Majdaka (1927-2013), jednog od pionira domaćeg animiranog filma.

Prošle godine, na 12. Balkanimi, Gran pri dodeljen je Alanu Holiju iz Irske za film “Koda”, a najboljim filmom Jugoistočne Evrope proglašen je “Stakleni čovek” (Transparency) Daniela Šuljića iz Hrvatske.

Festival Balkanima podržan je od Ministarstva kulture i informisanja Srbije, Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Srbije i Sekretarijata za kulturu Grada Beograda.

Festivalski sajt je balkanima.org, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u PRILOGU (pdf).
http://www.seecult.org/files/Balkanima-2016-program.pdf

(SEEcult.org)

Jesen samuraja po uzoru na Karate Kid, Rokija...



Igrani film “Jesen samuraja” reditelja Danila Bećkovića i scenariste Dimitrija Vojnova, koji će premijerno biti prikazan početkom oktobra u Podgorici i Beogradu, nudi publici spoj sportske i romantične, ali i duhovite drame, po uzoru na američke bioskopske hitove iz 80-ih godina.

“Naš film je nastajao pod uticajem onih koje smo voleli i uz koje smo odrastali, kao što su ‘Karate Kid’ i ‘Roki’, a kasnije su u tom stilu poznati i ‘Džeri Megvajer’ i potom ‘Vorior’. Ti filmovi imaju, pored borilačkih veština i jak melodramski momenat, uz romantični odnos glavnog junaka”, rekao je Danilo Bećković na konferenciji za novinare 26. septembra u bioskopu Cineplexx Ušće.

“Jesen samuraja” realizovala je ekipa koja se prvo okupila oko filma “Mali Budo”, najgledanije srpske komedije u poslednjih deset godina u bioskopima u Srbiji, ali i u regionu.

“Scenario sam čitao u vreme priprema za ‘Malog Budu’ i odmah mi je bilo jasno da želim da nam to bude sledeći projekat. Uspeh ‘Malog Bude’ je olakšao da sve to brzo realizujemo”, dodao je reditelj filma “Jesen samuraja”, koji će crnogorsku premijeru imati 1. oktobra u bioskopu Cineplexx MNE Delta City u Podgorici, a 3. oktobra u Sava centru i bioskopu Cineplexx Ušće u Beogradu.



“Jesen samuraja”, prema navodima autora, nije namenjen bilo kojoj određenoj publici, niti su u tom smislu pravljene kalkulacije.

“Mislim da je ova priča kao ‘Politikin zabavnik’ - može da zainteresuje sve od 7 do 107 godina. U filmu ima i dece i borilačkih scena i ljubavnih, a mislim da ima i dosta zanimljivu socijalnu priču koja je širokog zahvata tematski, pa i ideološki”, rekao je Bećković.



Scenarista Dimitrije Vojnov je izjavio da mu je inspiracija bio jedan kolega koji se dugo bavio karateom takmičarski, ali da priča nije dokumentarna.

“Moj kolega je napustio sport kada je krenuo na studije, ali je nastavio kontakt sa drugovima iz sportskih dana od kojih su mnogi ostali u karateu. Bila mi je interesantna priča o tome šta se dešava sa ljudima koji posvete ceo život jednom amaterskom borilačkom sportu, ulažu trud i žrtvuju se, šta biva sa njima kada prestanu da se takmiče, čime mogu posle da se bave. To su ljudi na koje je na neki način kultura dosta uticala, uglavnom se mladi okreću borilačkim veštinama zbog filmova. A posle, kad dosanjaju svoj san, probude se u realnosti koja je vrlo komplikovana”, rekao je Vojnov.



Glavni junak Vladica (Petar Strugar) je uspešni karatista, šarmantni bonvivan koji je nekada bio veliki talenat, ali nije napravio ozbiljnu karijeru zbog prevelike sklonosti ka provodu i noćnom životu. Po okončanju karijere, vraća se u rodni grad i zaljubljuje u Snežanu (Hristina Popović), vezuje se za nju i njenog malog sina (dečak Petar Novićević). Vladica želi da se brine o njima, ali shvata da ne ume da radi ništa osim karatea. Njegova potraga za poslom koji bi mu omogućio da brine o porodici koju je upravo počeo da stvara, dovodi ga u niz smešnih i dramatičnih situacija.

U glumačkoj ekipi su i Nikola Kojo, Sergej Trifunović, Andrija Milošević, Vesna Trivalić, Tihomir Stanić, Katarina Žutić, Miodrag Miki Krstović, Miloš Samolov...

Petar Strugar, koji je igrao bez dublera, izjavio je da je, pripremajući se za “Jesen samuraja”, vežbao i po 12 puta nedeljno.

“Radio sam sve što je potrebno da napravim ulogu. To je zahtevalo da se naporno trenira, ali i da se uđe u psihologiju borca, u to kako ti ljudi razmišljaju. Ima tu više slojeva, fizička sprema je samo jedan deo, a bitno je proniknuti u lik u dramaturškom smislu”, rekao je Strugar.



Hristina Popović je svoj lik opisala kao normalnu ženu.

“Namučila sam se neko vreme sa pitanjem ko je ona, sve dok mi reditelj nije otkrio tajnu: prvi put igraš normalnu ženu. Inače, u ovoj ekipi, istoj kao u ‘Malom Budi’, bilo je pravo zadovoljstvo raditi”, rekla je ona.

Producent Marko Paljić izjavio je da je bio ogroman izazov napraviti film po uzoru na omiljene filmove iz detinjstva.

Direktor fotografije Bojana Andrić navela je da da je najveći izazov bilo snimanje zahtevnih fajterskih scena.

U kaskaderskim scenama veliki doprinos dala je ekipa Kalojana Vodeničarova iz Bugarske, koja je sarađivala i na svetskim hitovima kao što su “Džejson Born”, “Troja” i “Plaćenici”.

Producent je “Gargantua films”, u koprodukciji sa Taramount Film Cineplexx i Chouchkov Brothers.

Podršku su dali Filmski centar Srbije, Ministarstvo za kulturu i informisanje i Ministarstvo omladine i sporta, kao i opštine Bečej i Obrenovac. Distributer je Taramount Film.

(SEEcult.org)

5. Gete fest - Stvarnost ujeda



Festival savremenog nemačkog filma “Gete fest” biće održan peti put tokom oktobra u Beogradu, Novom Sadu i Nišu, pod sloganom “Stvarnost ujeda” (Reality Bites), a prikazache 12 filmova sa ovogodišnjeg Berlinala, kao i najvažnije aktuelne dobitnike Nemačke filmske nagrade, u selekciji direktora Gete instituta u Srbiji Matijasa Milera Viferinga.

Iako je Gete fest relativno mlad festival, Vifering je izrazio uverenje da je već potpuno etabliran, ističući da od samog osnivanja 2012. godine publika pokazuje izuzetno interesovanje za nove nemačke filmove, koji u Srbiju dolaze neposredno s Berlinala.

“Realnost, često bolna, prisutna je u nemačkoj filmskoj fikciji više no ikada. Različite stvarnosti kojima se bave brojni nemački filmovi sa Berlinala 2016. odranije su poznate, ali su istovremeno i nove - odrastanje, perspektive ili besperspektivnost, afere u ljubavnom, ali i u političkom životu, kulturni i seksualni identiteti, a često i migracije i izbeglištvo. U ovim filmovima značajnu ulogu, baš kao i u američkoj tragikomediji ‘Reality Bites’, igra dokumentaristički pristup”, rekao je Miler Vifering na konferenciji za novinare 28. septembra u Dvorani kulturnog centra (DKC) Beograda.

Na otvaranju petog “Gete festa” u DKC-u biće prikazan film “Pozdravi iz Fukušime”, u režiji Doris Deri, o mladoj Nemici koja bežeći od neostvarenih životnih snova putuje u Japan i pridružuje se organizaciji Clown4Help. Autorka spaja fikciju i realnost, a kao stilsko sredstvo koristi crno-bele snimke pejzaža koje je nakon havarije u japanskoj nuklearnoj elektrani načinila ostarela gejša, jedna od dve glavne junakinje filma.



Za zatvaranje je odabrana biografska drama “Država protiv Frica Bauera”, o državnom tužiocu koji se krajem 50-ih godina 20. veka borio da izvede pred sud nacističke zločince. Bauer je trpeo jak otpor iz najviših krugova, ali je istrajao, a sigurno je da bez njega Zapadna Nemačka ne bi već sredinom 60-ih godina uspela da pokrene sudske procese protiv SS-ovaca iz Aušvica. To ostvarenje reditelja Larsa Kraumea dobitnik je zlatne Nemačke filmske nagrade za 2016. u kategorijama igrani film, scenario, režija, sporedna muška uloga, scenografija i kostim.

Miler Vifering je posebno preporučio jedini nemački film u zvaničnoj konkurenciji Berlinala – “24 nedelje” Ane Zora Berahed. Mlada rediteljka koristi dokumentarističku kameru, a pored glumaca angažuje pravo medicinsko osoblje, u potresnoj priči o ženi koja saznaje da će dete koje nosi najverovatnije imati težak hendikep, pa je prinuđena da donese odluku o daljem toku trudnoće. Glavnu ulogu igra poznata nemačka glumica Julija Jenč.

“Agonija” Davida Kleja Dijaza predstavlja sudbinu dvoje protagonista pomoću vesti iz dve realnosti, a bavi se porastom nasilja i nedostatkom perspektive za mlade ljude između 20 i 30 godina.

Na programu je i debitantski dugometražni igrani film reditelja Tomasa Štubera “Herbert”, koji je dobio srebnu Nemačku filmsku nagradu u kategoriji igrani film, dok je glumac Peter Kurt osvojio prvu nagradu za glavnu mušku ulogu. Scenario o bokseru koji stari Štuber je pisao zajedno sa piscem Klemensom Majerom, koji je prošle godine bio počasni gost “Gete festa”.



Aktuelne teme migracije i izbeglištva zastupljene su u filmu “Otac” (Babaj) debitanta Visara Morine, o dečaku sa Kosova koji 90-ih godina 20. veka sam kreće za Nemačku ne bi li pronašao oca, kao i u diplomskom filmu “Meteorštrase” Aline Fišer, o mladiću iz Libana koji je uspeo da stigne u Berlin, ali bez ikakvih izgleda za budućnost.

Hrabar autorski film “Divlje” Lilit Štangenberg govori o mladoj ženi i o jednom vuku. U soliterskom naselju u istočnonemačkom gradu, među industrijskim ruinama, susret sa vukom u glavnoj junakinji budi čežnju za novim, drugačijim životom, za prirodom, nekonvencionalnošću i slobodom.



Miler Vifering je podsetio da je na prošlogodišnjem “Gete festu” najveći hit bila komedija “Fack ju Göthe”, za koju se tražila karta više i na repriznoj projekciji. Sada stiže “Fack ju Göthe 2” Bore Dagtekina, koji je još uspešniji u nemačkim bioskopima, gde je zabeležio dva i po miliona gledalaca.

Ovoga puta nedisciplinovani učenici s nastavnikom Cekijem kreću na ekskurziju na Tajland, gde ih čekaju svakojake dogodovštine.

Na progamu su i “Tamna strana meseca” Štefana Rika, sa čuvenim Moricom Blajbtrojem u glavnoj ulozi, zatim “Četiri kralja” Tereze fon Elc i “Ne gledaj me tako” rediteljke Uisenme Borhu.

Gost urednik DKC-a Stefan Arsenijević rekao je da je 5. “Gete fest” prvi festival u obnovljenoj bioskopskoj Sali KCB-a, a da je tokom leta i foaje okrečen i dobio novu rasvetu, te je u planu da se tu otvori mala filmska galerija.

Što se tiče slogana festivala, primetio je da on referiše na jedan od omiljenih filmova njegove generacije, a da bi se mogao prevesti i kao “Delići realnosti”.

“To je upravo ono što ‘Gete fest’ ove godine čini - sklapa deliće realnosti i prikazuje ovu sve više zbunjujuću i kompleksnu stvarnost u kojoj živimo. Prikazuje je iz najrazličitijih uglova, kroz vrlo različite žanrove, stilove i poetike”, izjavio je Arsenijević.

“Gete fest: organizuju Gete institut i Kulturni centar Beograda, gde se program premijerno prikazuje od 6. do 12. oktobra. Reprize u Kulturnom centru Novog Sada su od 13. do 19. oktobra, u Niškom kulturnom centru od 24. do 29. oktobra.

(SEEcult.org)

Komedije istoka Evrope



Zagreb Film Festival (ZFF), nakon prošlogodišnjeg izbora najboljih horora nastalih u zemljama nekadašnjeg Istočnog bloka, ove godine ponudiće program “Komedije istoka Evrope”, koji obuhvata dela koja ismejavaju vladavinu Staljina, Tita i drugih vlastodržaca, uključujući kultnu obradu teme o nevidljivom neprijatelju “Balkanski špijun”, bunkerisanu humoresku “Ciguli Miguli” iz 1952. i prvi sovjetski mjuzikl “Pastir Kostja”.

Istoričar filma Daniel Rafaelić ponovo je obilazio prašnjave filmske arhive, ovoga puta u potrazi za naslovima koji će gledaoce nasmejati u okviru pratećeg programa 14. ZFF-a, koji će biti održan od 12. do 20. novembra.

“Dok se obruč terora iza gvozdene zavese sve više stiskao i oko ljudske privatnosti, kinematografi su često bili mesto gde se mogao sumoran život izvrgnuti ruglu. Smejanje sebi i drugima, u divno i danas zaboravljeno doba političke korektnosti, rezultiralo je nekim od najboljih, ujedno i univerzalnih filmskih komedija koje su odavno nadrasle žanrovske okvire”, naveo je Rafaelić povodom tog programa, dodajući da je reč o komedijama koje su i danas aktuelne i vredne pažnje današnje festivalske publike.

Program “Komedije istoka Evrope” uključuje nekoliko poznatih i manje poznatih naslova iz bliže i dalje istorije.



Najrecentniji i najpoznatiji film u programu, “Balkanski špijun” u režiji Dušana Kovačevića i Božidara Nikolića iz 1984. godine, komična je obrada teme potrage za “nevidljivim neprijateljima” - priča o paranoidnom Beograđaninu Iliji Čvoroviću (Danilo Bata Stojković), reformisanom staljinisti i njegovom revnom bratu Đuri (Zvonko Lepetić) koji su umislili da je njihov podstanar zapravo terorista koji želi rušiti državu, osvojila je publiku širom bivše Jugoslavije, a i danas je među najgledanijim komedijama sa ovih prostora, istakli su organizatori ZFF-a.



Priliku da dopre do publike nije imao film “Ciguli Miguli”, filmska humoreska iz 1952. godine u režiji Branka Marjanovića, prema scenariju Jože Horvata - priča o revnosnom komunističkom funkcionaru koji, vođen ideologijom, nastoji da reformiše kulturni život u jednom gradiću. To je trebalo da postane prva filmska satira u poslieratnoj jugoslovenskoj kinematografiji, ali politički vrh je doživeo film kao napad na komunističku vlast i zabranio ga, te je prvo javno prikazivanje doživeo na televiziji tek krajem 80-ih.



I dok su hrvatski i srpski filmski autori hrabro ismejavali vlastite političke situacije, njihove su čehoslovački kolege suptilnu kritiku sovjetskog režima vešto upakovale u satiru američkog kulturnog imperijalizma. Iz Čehoslovačke tako na velika platna ZFF-a stiže parodija holivudskih vesterna “Limunada Joe”, nastala 1964. godine u režiji Oldricha Lipskog. U fokusu filma je revolveraš sklon zdravom životu, koji stiže u grad Stetson City i nastoji da preobrati tamošnje kauboje s viskija na “kola-loku”, bezalkoholno piće na bazi limuna.



Najstariji film iz programa “Komedije istoka Evrope”, “Pastir Kostja”, nastao 1934. godine u režiji Grigorija Aleksandrova, svojevrsni je sovjetski odgovor na tada sve popularniji holivudski filmski žanr mjuzikla i prvi film te vrste u povesti sovjetske kinematografije.

Protagonista Kostja je skromni pastir koga greškom kao muzičara pozivaju na zabavu jedne bogatašice, a radnja prikazuje njegove napore da nakon tog događaja započne karijeru džez muzičara.

“Pastir Kostja” doživeo je izuzetan uspeh, a mnoge od pesama iz tog filma postale su evergrin u Rusiji. Najpoznatija je naslovna melodija “Kak mnogo devushek khoroshikh”, čiju je hrvatsku verziju “Hvala ti srce” (Ja ljubim) u Hrvatskoj proslavio film “Tko pjeva zlo ne misli”.

(SEEcult.org)

Ustav Republike Hrvatske u bioskopima



Novi film Rajka Grlića “Ustav Republike Hrvatske”, “ljubavna priča o mržnji” inspirisana netrpeljivostima i predrasudama na prostoru bivše Jugoslavije, stiže u oktobru u bioskope u regionu, nakon nedavne pobede na Montrealskom festivalu svetskog filma.

Beogradska premijera Grlićevog novog filma sa Nebojšom Glogovcem u glavnoj ulozi zakazana je za 16. oktobar u bioskopu Cineplexx u tržnom centru Ušće, a dan kasnije biće premijerno prikazan i u Novom Sadu, dok će se na redovnom bioskopskom repertoaru širom Srbije naći od 20. oktobra.

Uoči bioskopske distribucije u Srbiji, gde je premijerno prikazan na nedavnom Leskovačkom festivalu filmske režije, Grlićev novi film počeće da se prikazuje i u Hrvatskoj, a reditelj će sa koscenaristom Antom Tomićem i glumicom Ksenijom Marinković prisustvovati 5. oktobra premijeri u Art-kinu u Rijeci.

Grlić novim filmom postavlja pitanja o ljubavi: “Da li neko ko je uronjen u predrasude i mržnju može da se pretvori u normalno ljudsko biće? I da li neko kao takav, može da ode korak dalje i pokaže da je ispod ‘ledene maske’ satkan od ljubavi?”

U fokusu filma je četvoro ljudi koji žive u istoj zgradi, ali razdvojeni različitim socijalnim statusom, ideološkim opredeljenjima, seksualnom orijentacijom i nacionalnom pripadnošću. Verovatno se nikad ne bi obratili jedni drugima da ih nesreća na to nije naterala i učinila da međusobno zavise jedni od drugih.



Glavni protagonista, koga igra Nebojša Glogovac, mrzovoljni je ugledni profesor iz imućne građanske porodice ekstremno desne orijentacije, homoseksualac i transvestit, koji živi sa nepokretnim ocem – ustašom još iz doba NDH, dok u podrumskoj garsonjeri obitava siromašni bračni par – Srbin zaposlen u policiji (koji je promenio svoje ime u hrvatsko, dobrovoljno se borio u ratu na strani Hrvatske ne bi li zadržao položaj policajca) i supruga mu, brižna medicinska sestra, inače Hrvatica. Jedne večeri profesor, kao svoj ženski alter ego Katarina, biva pretučen od grupe mladih homofoba, te završava u bolnici i to u smeni svoje predusretljive komšinice. Ona nastavlja da ga obilazi kod kuće, vodeći brigu o njegovom oporavku, počinje da mu pomaže oko oca, dok biva i sve zabrinutija hoće li joj disleksični suprug položiti obavezni državni ispit iz poznavanja Ustava Republike Hrvatske. Uplašena da joj muž neće proći (a time i izgubiti posao), ona moli profesora da mu pomogne na šta ovaj pristaje...



Uz Glogovca i Kseniju Marinković, u filmu igraju i Dejan Aćimović i Božidar Smiljanić.



Film “Ustav Republike Hrvatske” imao je svetsku premijeru na nedavnom Montrealskom festivalu, gde je osvojio Gran pri Amerike za najbolji film.

Pročitajte osvrt Dejana Nikolaja Kraljačića na film “Ustav Republike Hrvatske” nakon svetske premijere u Montrealu, u kojem ocenjuje da to nije samo najzreliji Grlićev uradak, već bi se mogao smestiti u sam vrh produkcije čitavog regiona u poslednje dve i po decenije.

*Foto: Saša Huzjak

(SEEcult.org)

40 godina Bitefa na filmu



Najstariji prateći program Bitefa, Bitef na filmu, posvećen je u 40. izdanju poluvekovnoj istoriji Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala, koju predstavlja 30. septembra izborom snimaka predstava iz proteklih 50 godina.

Program 40. Bitefa na filmu počinje Hronikom 14. Bitefa “Umesto predstave Hamlet” koju je 1980. godine radila TV Beograd. Urednik je bio Feliks Pašić, voditelj Boro Drašković, a gosti Ljubiša Ristić i Petar Božović, kao i pozorišni kritičari Branislav Milošević i Majkl Koveni (Velika Britanija), koji je gost i 50. Bitefa.

Emisija sadrži insert iz predstave “Hamlet” u režiji Ristića i izvođenju Hrvatskog narodnog kazališta iz Splita.

Koveni je u Hronici Bitefa izneo mišljenje kako treba, kako se sme ili ne sme prikazivati “Hamlet” ili bilo koji pozorišni komad. Ristićev “Hamlet” na otvaranju 14. Bitefa direktno je prenosila televizija. Snimak nije sačuvan, a privatni snimak je izgubljen.

U okviru 40. Bitefa na filmu, sledi snimak Šekspirovog “Ričarda Trećeg”, takođe u režiji Ljubiše Ristića i izvođenju KPGT-a iz Subotice. Ta predstava, sa Borisom Isakovićem u glavnoj ulozi, osvojila je Gran pri 26. Bitefa 1992. godine.

U svojevrsnom maratonu, počev od 16 sati, publika ima priliku da vidi i snimak kultne predstave “Mrtvi razred” slavnog poljskog autora Tadeuša Kantora, dobitnika Gran prija 11. Bitefa (1977), na koju je 50. Bitef podsetio i na otvaranju 24. septembra u vidu multimedijalne predstave “Kantor Downtown” Teatra Polski Bidgošč.

O značaju predstave “Mrtvi razred” Teatra Cricot 2 iz Krakova govori i činjenica da je njeno snimanje režirao lično Anžej Vajda.

“To je jedina predstava koju sam gledao pet puta. Dojmila me se u tolikoj meri da sam odlučio da je snimim kao film. A ja nikada ne snimam svoje pozorišne režije”, izjavio je Vajda povodom tog projekta u produkciji Zespol Filmowy.

Kantor je o predstavi rekao da on “stvara realnost, splet raznih realnosti, bez ikakve veze s logikom ili igranom dramom, stvara polja napetosti koja će biti u stanju da razbiju narativnu strukturu drame”, kao i da “sve to čini u atmosferi šoka i skandala”.

Jubilarni Bitef na filmu podseća i na intervju koji je rediteljka i suosnivačica Bitef festivala i Bitef teatra Mira Trailović dala u emisiji TV Beograd “Učesnik i svedok” 1988. godine. Scenarista i sagovornik bio je Feliks Pašić, urednik Lila Lukić, a reditelj Nenad Momčilović.

Intervju je sniman u Direkciji Bitefa na Terazijama, na temeljima novog Ateljea 212, u čuvenom bifeu tog pozorišta i u zgradi budućeg Bitef teatra, među skelama i majstorima. To je ujedno poslednji veliki intervju Mire Trailović dat za televiziju, jer se još pojavila u martu naredne godine povodom otvaranja Bitef teatra, a zatim ju je bolest potpuno ophrvala.

Za 40. Bitef na filmu odabran je i snimak nemačke plesne predstave “Tela” u režiji i koreografiji Saše Valc na muziku Hansa Petera Kuna.

Filmski snimak potpisuju Jerg Ješel i Brigite Kramer, a ta predstava teatra Schaubuhne am Lehniner Platz iz Berlina, koje ove godine učestvuje u glavnom programu potresnom predstavom “Saosećanje: Povest o mašinkama”, dobila je Gran pri 34. Bitefa (2000).

U završnici 40. Bitefa na filmu biće prikazan snimak predstave “Malograđani” prema tekstu Maksima Gorkog, u režiji i scenografiji slavnog Georgija Aleksandroviča Tovstonogova, koji je osvojio Gran pri 2. Bitefa 1968. Predstavu Velikog dramskog teatra Gorki iz Lenjingrada za televiziju je snimio Lenfilm, poznata filmska kuća u nekadašnjem Sovjetskom Savezu.

Tovstonogov je napisao da ga je na režiju tog komada podstaklo pozorište apsurda. Beket i Jonesko pomogli su mu da u starom komadu vidi novo – apsurdnost i besmislenost življenja njegovih junaka i zatvorene krugove po kojima tumaraju, a u takvoj postavci “Malograđana” Gorkog bilo je mesta i za ideje Brehta.

Urednica Bitefa na filmu Vera Konjović napravila je selekciju od raspoloživog materijala, odnosno idealan izbor svela na realnost, s obzirom da mnoge gostujuće predstave svojevremeno nisu snimljene ili su se snimci u međuvremenu zagubili, a za neke su autorska prava preskupa za ovdašnje uslove.

“Uzela sam kataloge Bitefa, imam ih sve osim jednoga, i svoju obimnu dokumentaciju o Bitefu na filmu. Nekoliko dana sam listala: naslovi, predstave, filmovi, članci, podaci. Oni prizivaju sećanja na predstave, ljude, događaje… A onda… Iz Rusije javljaju da Hamlet reditelja Ljubimova nikada nije snimljen, ljudi iz Efrosovog kruga tvrde da je Don Žuana snimila samo beogradska televizija. Snimka nema. U Poljskoj postoji privatni snimak Postojanog princa Grotovskog koji ne može da se dobije. San letnje noći Pitera Bruka je snimljen prilikom gostovanja u Japanu, ali je Bruk snimak morao da uništi na zahtev Japanaca. Jedini snimak Hamleta Ljubiše Ristića je pozajmljen i zauvek izgubljen. Na mnogobrojne dopise s pozivom za učestvovanje na Bitefu na filmu odgovora nema, za većinu snimaka plaćaju se autorska prava, a za kulturu u Srbiji se izdvaja 0.62% od budžeta… I dok se mučim, čudim i očajavam, htela – ne htela vraćam se u prošlost, među ljude s kojima sam radila, sarađivala. Iznenada shvatam da sam ja, koja u Bitefu u kontinuitetu radim skoro od početka, ostala sama, da od glavnih aktera nikog više nema. Nema onih koji su, neko više neko manje, doprineli afirmaciji, opstajanju i veličini manifestacije. Bez njih Festival ne bi bio ono što je bio, što jeste i što će, nadajmo se, i ostati”, navela je Vera Konjović u opisu programa.

Jubilarni Bitef na filmu realizuju Jugoslovenska kinoteka, Trezor Radio-televizije Srbije i ambasada Poljske u Beogradu.

Festivalski sajt je bitef.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org za kulturu jugoistočne Evrope, kao i u prilogu.

(SEEcult.org)

Bioskop Sedam veličanstvenih



Festival “Sedam veličanstvenih”, koji je u proteklih 12 godina predstavio beogradskoj publici više od 80 vrhunskih ostvarenja savremenog evropskog dokumentarnog filma, prikazaće 7. i 8. oktobra u Sava centru izbor filmova koji su izazvali najveće interesovanje publike.

Program “Bioskopa ‘Sedam veličanstvenih’” obuhvata filmove “Još jedan tango”, čijoj će projekciji prisustvovati autor Herman Kral, zatim “Manastir” danske rediteljke Pernile Rose Grenker, “Ispod nivoa mora” nagrađivanog Đanfranka Rozija, “U smiraj života” Silvena Bigelajzena, koji će takođe biti gost u Beogradu, te “Sjaj kurvi” Mihaela Glavogera. Kao dodatni program najavljen je Bigelajzenov film “Poslednja karta” 10. oktobra u Art bioskopu Kolarca, kojoj će takođe prisustvovati autor, a potom će održati i koncert na kojem će svirati i pevati šansone Žaka Brela.

Centar za vizuelnu kulturu “Kvadrat” na čelu sa Zoranom i Svetlanom Popović, organizator festivala “Sedam veličanstvenih”, želi novim programom bioskopskih dokumentarnih hitova da istakne trajne vrednosti upečatljivih autorskih ostvarenja i da širom otvori vrata bioskopa jedinstvenoj antologiji modernog dokumentarca.

Festival “Sedam veličanstvenih” je zajedno sa autorima i njihovim ostvarenjima godinama gradio potpuno novu bioskopsku publiku, kojoj je i namenjeno pet odabranih filmova, ali i svima ostalima koji bi želeli da otkriju vrednosti novog, slobodnog filmskog izraza i uživaju u nekim od iznenađujućih bioskopskih hitova koji su osvojili publiku Evrope i sveta.

Program “Bioskopa ‘Sedam veličanstvenih’” počinje 7. oktobra u Sava centru nemačko-argentinskim filmom “Još jedan tango” (Un tango mas, 2015) Hermana Krala, jednim od najvećih dokumentarističkih bioskopskih hitova u poslednjih deset godina, koji je doživeo ovacije i izmamio suze publici u Evropi, Americi i Australiji.



Noći Buenos Airesa ispunjene su zvucima bandoneona, pričama o ljubavi, lepotom jedinstvenog i neponovljivog tanga. U takvim noćima jedna od najvećih igračica u istoriji tanga, Marija Nieves, i njen legendarni partner, Huan Karlos Kopes, otkrivaju svoja sećanja grupi mladih igrača i koreografa, a oni njihove priče pretvaraju u zadivljujuće koreografije. Izuzetne su i rekonstrukcije milongi Buenos Airesa, važnih dešavanja i prostora susretanja energija u kojima se stvarao tango i koracima ispisivala njegova živa istorija.

Projekciji filma će prisustvovati reditelj Herman Kral, po rođenju Argentinac, a po filmskom obrazovanju i radovima pravi evropski autor, koji je godinama sarađivao sa Vimom Vendersom, svojim profesorom na filmskoj školi u Minhenu, koji je i izvršni producent gilma “Još jedan tango”.

Iste večeri biće prikazan i film “Manastir” (The Monastery, 2006) Pernile Rose Grenker, izuzetna studija sudara kultura koja je postala planetarni filmski događaj i jedan od najvećih podsticaja fantastičnog uspona modernog dokumentarca.



Junak tog filma, gospodin Vig, davno je kupio dvorac u unutrašnjosti Danske u želji da ga pretvori u manastir. Prošlo je 50 godina i iznenada, kao u bajkama, taj njegov san počinje da se ostvaruje. Pravo iz Moskve dolaze kaluđerice kao zvanične izaslanice Ruske pravoslavne crkve da to sprovedu u delo. Usamljenički život gospodina Viga počinje dramatično da se menja. U sudaru kultura, mentaliteta i polova, 82-godišnji zanesenjak moraće da sazna da je put do ispunjenja njegovog sna mnogo drugačiji od onog što je zamišljao.

Pernile Rose Grenker je sedam godina radila na tom filmu koji je obišao sve velike evropske i svetske festivale, a proglašen je i za najbolji danski dugometražni dokumentarni film godine.

Publika će 8. oktobra videti film “Ispod nivoa mora” (Below sea level, 2008) italijanskog reditelja Đanfranka Rozija, jednog od najznačajnih savremenih dokumentarista koji je filmom “Sacro Gra” osvojio Zlatnog lava u Veneciji, a ove godine i Zlatnog medveda u Berlinu za film “Požar na moru”.



Film “Ispod nivoa mora” - postapokaliptična slika Amerike bez televizije i kompjutera, bio je svojevrsna najava dolaska tog velikog autora, a bavi se grupom ljudi koja usred kalifornijske pustinje, 40 metara ispod nivoa mora, na mestu napuštene vojne baze i 250 kilometara severoistočno od Los Anđelesa, živi izvan visoko razvijenog sveta, bez struje, bez tekuće vode, bez policije, bez vlasti. Nadrealna scenografija kao iz filmova o pobesnelom Maksu, napušteni autobusi i automobili koje nastanjuju živopisni likovi - buntovnici, gubitnici, proroci, pesnici, rokeri. Svako od njih živi po sopstvenoj zamisli i po sopstvenim pravilima. Iako žive u ekstermnim uslovima rade sve što rade i drugi ljudi – šiju, čitaju, vode ljubav i sanjaju svoje snove. Sve izgleda apokaliptično, ali oni nam prenose doživljaj topline i doma.

Rozi je izabrao i pratio živote nekoliko njih tokom perioda od četiri godine uspostavljajući izuzetno neposredan, dubok i nenametljiv odnos. Prizori sumraka u pustinji uzbudljivo boje toplinom atmosferu čitavog filma, koji je pobedio u programu Horizonti u Veneciji 2008. i proglašen najboljim italijanskim dokumentarcem te godine.

U “Bioskopu ‘Sedam veličantvenih’” biće prikazan i belgijsko-izraelski film “U smiraj života” (Au crepuscule d’une vie, 2015) Silvena Bigelajzena, najveći bioskopski hit u Izraelu koji je bio kandidat za Oskara te zemlje.



Majka Silvena Bigelajzena je u 94. godini ođednom potpuno onemoćala i on odlučuje da sa njom provede i snimi njene poslenje dane. A onda se dogodilo čudo, uprkos svim prognozama - život je odbio da se pokori znanju i počeo da peva svojim tananim, ali nezaustavljivim glasom. I elegija, osuđena na tamne, skučene okvire ođednom je, gotovo od prvog trenutka, počela da se razvija u himnu punoći života, snazi dodira i čistih emocija, u himnu radosti i igri, produžavajući dane u nedelje, nedelje u mesece, mesece u godine… “U smiraj života” je i svedočanstvo o izuzetnoj veštini vrsnog terapeuta i komunikatora sa svima onima kojima je potrebna posebna pažnja i briga, kao i svedočanstvo o talentovanom pevaču i muzičaru, šarmantnom majstoru igre, koji promišljeno i beskompromisno bira poziciju diskretne i razigrane senke koja pomaže da se u svoj punoći ocrta harizmatična pojava neodoljive žene, majke, bake, zaglavljene između svetova na raskrsnici mudrosti.

U završnici programa u Sava centru 8. oktobra biće prikazan austrijski film “Sjaj kurvi” (Whores’ glory, 2011) Mihaela Glavogera (1959-2014), koji je otišao u istoriju ostavivši iza sebe neizbrisivo sjajni trag u filmskoj umetnosti. Njegova tri ostvarenja “Megapolisi”, “Smrt radnika” i “Sjaj kurvi” čine fascinantnu autorsku trilogiju, jedinstvenu u modernom dokumentarizmu.

Podjednako uznemirujući i fascinantan, film “Sjaj kurvi” otkrivajući je triptih o fenomenu prostitucije kroz prizore s Tajlanda, iz Bangladeša i Meksika.



Priče o tri različita sveta, tri različite kulture i tri različite religije ispričane su sa idejom drastičnih vizuelnih i tematskih kontrasta. Sjajni “Akvarijum” na Tajlandu, koji je predstavljen na početku, metafora je visoko razvijenog haj-tek sveta u kome sve ima privlačni privid uređenog i kontrolisanog. Glavoger direktnim spojem smenjuje sjaj bogatog sveta sa orijentalnim šarenilom sumorne sirotinjske četvrti grada Faridpura u Bangladešu, uvodeći publiku u prostore “Grada radosti”. Kamera tesno pripijena uz zidove dugih, uskih, tamnih hodnika dokumentuje prizore stalnog kretanja groteskno našminkanih, živopisno odevenih devojaka, ponekad gotovo devojčica, i žena u variranim situacijama susretanja i poslovnih dogovora ili incidenata. Finalna priča iz Meksika, iz malog pograničnog grada uz reku Rio Grande, surovi je sunovrat u prostore ispunjene mračnim pretnjama i opasnostima. Noć i ništavilo prekidani povremenim bljeskovima davno zaboravljene ljudskosti.
Muzika iz drugih delova sveta, poput grupe Koko Rozi ili pevačice Pi Džej Harvi, gradi nove i neočekivane veze, pojačavajući doživljaj da dokumentarac zaista može da spoji čitavu planetu u jedinstvenu celinu.

Kao dodatni program, 10. oktobra u Art bioskopu Kolarca, najavljen je Bigelajzenov film “Poslednja karta” (La derniere carte, 2008), čija je junakinja takođe njegova majka, s tim što u tom ostvarenju ima 87 godina. Pored priče o duboko sakrivenoj porodičnoj istoriji, “Poslednja karta” gradi pođednako uzbudljiv i nezaboravan portret jedne žene izuzetnog karaktera. Iza dirljivog razvoja odnosa majke i sina koji želi pomirenje, film dotiče neke od univerzalnih tema – pamćenje, krivicu i starost, a u pozadini svega je Drugi svetski rat i njegove još uvek prisutne posledice na preživele i na njihovu decu.

Posle projekcije, sledi razgovor sa autorom i koncert na kojem će Bigelajzen svirati i pevati šansone Žaka Brela.

Sajt festivala “Sedam veličanstvenih” je magnificent7festival.org, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)

Beograd iz 30-ih u Pordenoneu



Film “Beograd, prestonica Kralјevine Jugoslavije” reditelјa Vojina Đorđevića iz 1932. godine, najznačajnije filmsko ostvarenje o Beogradu između dva svetska rata, biće prikazan 6. oktobra na 35. Festivalu nemog filma u Pordenoneu u Italiji, saopštila je Jugoslovenska kinoteka.

Stručnjaci Jugoslovenske kinoteke radili su na pripremi digitalne kopije tog 56-minutnog filma nekoliko prethodnih meseci.

Đorđevićev film imaće beogradsku premijeru početkom 2017. godine, najavila je Kinoteka.

Svečana premijera prvog velikog domaćeg filma o Beogradu kao glavnom gradu bivše Jugoslavije održana je u prepunom bioskopu Uranija sredinom marta 1932. godine, i to čitava dva meseca posle novinarske premijere. Autor filma Vojin M. Đorđević (1897-1985) bio je poznati novinar, fotograf i istoričar filma, a u tom trenutku i generalni sekretar Državne filmske centrale u Beogradu. Kako je naveo Aleksandar Saša Erdeljanović u tekstu za katalog festivala u Pordenoneu, Đorđević je nekoliko godina ranije započeo snimanje kraćeg dokumentarnog filma o Beogradu, ali je morao odustati zbog nedostatka finansijskih sredstava.



U međuvremenu, 1931. godine, stvoren je “Jugoslovenski prosvetni film”, snažno filmsko preduzeće sa sedištima u Beogradu i Zagrebu, koje je imalo povlašćen položaj i podršku zvanične vlasti. Ubrzo je Đorđević u njemu dobio značajnu finansijsku i drugu podršku za svoj višegodišnji projekat.

U vreme novinarske premijere sredinom januara 1932. godine, film koji je poznat i po alternativnom naslovu “Beograd na razmeđu Istoka i Zapada” bio je dugačak 2.050 metara, a onda je za pravu, martovsku premijeru skraćen na oko 1.500 metara.

Posle novinarske premijere, izveštač lista Beogradske opštinske novine napisao je o filmu: “On prikazuje prestonicu kakva je bila i kakva je danas, on je jedan deo njene istorije, kao što je veran dokument njenog današnjeg intenzivnog života, modernog razvoja, izgradnje, dinamike velikog napretka, značajne uloge u državnom, narodnom i međunarodnom životu. Beograd koji nestaje i Beograd koji se rađa, Beograd kako napreduje, sa živošću pred kojom zastaju stranci, Beograd kako živi, od jutra do mraka”.



Iako su reakcije bile uglavnom pozitivne, kritičari su smatrali da je film predugačak, da mu “fali osnovna linija” i da se zbog nepotrebnih ponavljanja pojedinih stvari, ali i da bi bio razumljiv strancima, mora dosta skratiti.

Kao kompromisno rešenje, verzija sa martovske premijere kraća je za više od 500 metara, a primljena je mnogo povoljnije, o čemu govori i afirmativan tekst kritičara politički uticajnog dnevnika Vreme: “U seriji snimaka koji predstavljaju razne izglede i delove varoši, velelepne građevine, saobraćaj, parkove, znamenitosti i spomenike, ulični život, zanimljivosti, izletišta, pristaništa, svečanosti, sportski život, radove na modernizovanju prestonice i dr., prikazan je celokupni spoljašnji izgled Beograda… Posle sitnih fragmentarnih filmova bez osobitog značaja po opšti prikaz varoši, ‘Jugoslovenski prosvetni film’, najveće naše preduzeće za proizvodnju filmova stvorilo je, najzad, jedan film o Beogradu koji u celosti prikazuje život, stvaranje, vidike, istoriju i lepote naše prestonice”.



Sa današnje tačke gledišta, kako je naveo Erdeljanović, čini se da je taj pionirski poduhvat u vremenu svog nastanka bio i pomalo nepravedno napadan i kritikovan, jer iako ni idejno, ni stilski nije pretendovao da liči na značajne eksperimente o “simfonijama gradova” - kakvi su “Samo sati” Alberta Kalvakantija iz 1926. i “Berlin - simfonija velegrada” Valtera Rutmana iz 1927. godine, nesumnjivo je izgradio na osoben, dokumentaristički način filmsku fresku Beograda, grada spone Istoka i Zapada, koji je iz turske kaldrme i vlažnih kuća od blata uskočio na asfalt i moderne višespratnice, izdigavši se kao feniks iz pepela posle strahovitog uništenja i pljačkanja u Prvom svetskom ratu.

Nova kopija filma napravljena je sa šest rolni radne kopije u kojoj su kadrovi bili potpuno izmešani i nisu postojali međunatpisi. Oni su iskorišćeni iz sačuvanog originalnog scenarija Vojina Đorđevića i svi se nalaze u novoj kopiju iako neki kadrovi filma u vezi sa njima danas ne postoje.

Festival u Pordenoneu je prva, najveća i najznačajnija međunarodna manifestacija posvećena nemom filmu iz prvih 30 godina istorije kinematografije.

Jugoslovenska kinoteka je i ranije učestvovala na tom festivalu, na kojem je predstavila, između ostalog, i prvi srpski igrani film "Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa" Ilije Stanojevića iz 1911. godine, kao i dokumentarce "Jedna seoska srpska svadba" (19110 i "Letenje avijatičara Đovanija Vidmera na Banjici" (1912), u produkciji Svetozara Botorića, te igrani ep "Ulrih Celjski i Vladislav Hunjadi" i dokumentarni film "Trke na Banjici", oba iz 1911. iz Botorićeve kolekcije.

(SEEcult.org)

13. Balkanima



Evropski festival animiranog filma Balkanima u Domu kulture Studentski grad predstavlja od 4. do 8. oktobra 110 kratkih animiranih filmova raspoređenih u pet programa, koji su posvećeni širokom spektru tema – od političkih do međuljudskih odnosa i fenomena svakodnevog života.

Od čak 420 filmova pristiglih na konkurs 13. Balkanime, izabrano je 110 iz 28 zemalja za pet programa: takmičarski, studentski, dečji i dve panorame (evropska i balkanska).

Glavni takmičarski program obuhvata 34 filma, među kojima su i oni koji su nastali većim produkcijskim sredstvima, ali i individualna autorska ostvarenja, čime 13. Balkanima nastavlja da daje šansu niskobudžetnim ostvarenjima koja zaslužuju da budu prikazana zbog autorskog pogleda u odnosu na određenu tematiku, kako je istakla umetnička direktorka Balkanime Iva Ćirić.

Prema njenim rečima, kriterijumi za odabir filmova su se prvenstveno odnosili na režiju i priču, kao i na likovni izraz.

“To su autorski filmovi koji prikazuju stil autora i njihov način razmišljanja”, rekla je Iva Ćirić na nedavnoj konferenciji za novinare, ističući da je jedan od ciljeva Balkanime da publika nađe film koji će na nju uticati.



U takmičarskom programu su i tri srpska animirana filma, od koja će dva biti premijerno prikazana – “Ekvilibrijum” Mirele Srebrić i “Mesečeva šuma” Marije Lazarevski, a završena su zahvaljujući podršci Filmskog centra Srbije. Biće prikazan i film Miloša Tomića “O robovima i robotima”, nastao kao deo projekta Radiovizija u produkciji RTS-a i Platforme.

U studentskom takmičarskom programu su zastupljene škole i studenti pod nadzorom mentora i zbog toga su dve takmičarske kategorije podeljene u dva dela. U tom programu biće prikazano devet filmova studenata sa Fakulteta primenjenih umetnosti (sa odseka Animacija) i sa doktorskih studija Univerziteta umetnosti u Beogradu.



Novina 13. Balkanime je dečji program koji je takmičarskog tipa, a u saradnji sa Dečjim kulturnim centrom u Beogradu i radionicom animacije koju vodi Marija Lazarevski, formiran je dečji žiri koji će dodeliti nagradu za najbolji film za decu. Dečji program biće održan 8. oktobra u 15 časova u Velikoj sali DKSG-a, a okviru tog programa biće prikazan i film “Čudnovište” koji je produkt radionice animacije sa decom iz Prihvatilišta za decu u Beogradu.



Revijalni deo Balkanime čine programi Evropska i Balkanska panorama, u okviru kojih će biti prikazano 18 filmova.

Balkanska panorama predstavlja podršku animiranim filmovima sa Balkana, a biće prikazani filmovi iz Turske, Grčke, Bugarske, Bosne i Hercegovine, Makedonije i Hrvatske.

Posetioci 13. Balkanime imaju priliku da pogledaju u Velikoj galeriji DKSG-a i izložbu “12 sličica u sekundi” Alekse Gajića, autora stripova “Technotise” i “Bič božji”, koji je član festivalskog žirija, a predstavlja storibordove, ilustracije za likove, pozadine, testove, probe i druge faze izrade 2D animiranog filma. Veliki deo izložbe posvećen je i estetici, odnosno načinu na koji “sve to što se nacrta na kraju izgleda i “promrdano”. Kuriozitet izložbe su i dve video instalacije i printovi na peni.

Prema rečima Gajića, 12 sličica u sekundi upućuje na to da je u pitanju crtana animacija koja se često, zbog brzine i mogućnosti, radi u 12 umesto 24 sličica u sekundi, što ljudima iz tog posla nedvosmisleno pokazuje da je u pitanju crtačka animacija.

Publika ima priliku da vidi na Gajićevoj izložbi i crteže iz novog nastavka filma “Technotise: Edit i ja” koji u procesu produkcije “Technotise: Prorok 1.0”. U pitanju je tematski i tehnički sličan rad. Tema filma je bliska budućnost na ovim prostorima, prikazana kroz intrigantan, atraktivan, duhovit i avanturistički način.

“Radi se u skromnim uslovima, ali humor i ideja su okosnica filma”, rekao je Gajić.



U okviru Balkanime, 8. oktobra biće održan program Media deska Srbije koji će predstaviti konkursnu proceduru za potprogram “Mediji” Kreativne Evrope, a namenjen je zainteresovanim akterima koji dolaze iz audiovizuelnog sektora koji će dobiti osnovne informacije o različitim konkursima za finansiranje projekata. Osim opšteg predavanja o potprogramu “Mediji”, Media desk održaće i prezentaciju konkursa za razvoj audiovizuelnog projekta koji podržava filmske profesionalce u razvoju igranih, dokumentarnih i animiranih formi, te konkurs za podršku filmskim festivalima. Takođe, najavljeno je i predavanje o razvoju animiranih filmskih projekata, koje će održati Anne Mroczek iz Poljske

Festival Balkanima ugostiće i oko 30 autora iz Evrope, uz šest članova žirija, a biće održan masterklas švajcarskog animatora Maura Karare o novim pristupima u 3D animaciji, te program posvećen istoriji animacije na ovim prostorima i radionica stop animacije španskog autora Koke Riobo Kortesa.

Balkanimu su podržala ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja i kulture i informisanja, kao i Sekretarijat za kulturu grada Beograda, te ambasade Belgije i Španije.



Najboljem filmu na 13. Balkanimi biće dodeljen Gran pri, a biće oddeljena i nagrada za najbolji film sa prostora Jugoistočnog Balkana, te nagrade za najbolji studentski film i najbolju studentsku školu. SAE Institut će najboljem studentu pokloniti besplatan kurs 3D animacije, a Societe Generale Banka će najboljem dodeliti lap top.

Ulaz na sve programa 13. Balkanime je besplatan.

Festival Balkanima, u organizaciji DKSG-a, osnovan je sa prevashodnim ciljem da pruži podršku razvoju srpske scene animiranog filma, ali i da autore sa prostora Balkana uključi u savremene tokove i tendencije te umetničke forme. Ideja za osnivanje potekla je od prvog umetničkog direktora festivala Balkanima i njegovog tvorca, profesora Nikole Majdaka (1927-2013), jednog od pionira domaćeg animiranog filma.

Prošle godine, na 12. Balkanimi, Gran pri dodeljen je Alanu Holiju iz Irske za film “Koda”, a najboljim filmom Jugoistočne Evrope proglašen je “Stakleni čovek” (Transparency) Daniela Šuljića iz Hrvatske.

Festivalski sajt je balkanima.org, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u PRILOGU (pdf).

(SEEcult.org)

Dani češkog filma u Kinoteci



Manifestacija Dani češkog filma u Jugoslovenskoj kinoteci nudi izbor savremenih i nešto starijih čeških filmova, koje beogradska publika ima prvi put da vidi, počev od “Nevinosti” (2011) Jana Hrebejke, psihološke drame sa elementima trilera, kojim je ta tradicionalna revija svečano otvorena 5. oktobra.

Do 8. oktobra na programu su i nemačko-češka koprodukcija “Šmitke” (2014) Štjepana Altrihtera, čehoslovački film “Noć na Karlštejnu” (1974) Zdenjeka Podskalskog, kao i najnovije produkcije “Glas za rimskog kralja” Vaclava Kšisteka (Češka, 2016), animirani film “Smrtonosne priče” Jana Bubenjičeka (Češka/Slovačka, 2016) i “Put u Rim” Tomaša Mielnjika (Češka/Poljska, 2015).

Češka ambasadorka u Srbiji Ivana Hlavsova, koja je svečano otvorila tu manifestaciju, izrazila je zadovoljstvo nastavkom dugogodišnje saradnje sa Jugoslovenskom kinotekom, ističući da je ta značajna institucija najbolji partner za prezentaciju češke kinematografije.

“Raduje me činjenica da češki filmovi u Srbiji imaju svoju vernu publiku. Upravo imajući to u vidu, svake godine sa velikom pažnjom biramo filmove koje ćemo vam predstaviti u ovih nekoliko dana. Nadam se da će vas i ovogodišnji program zainteresovati. Naravno, opet smo se potrudili da to budu filmovi koji se u Srbiji prikazuju prvi put”, istakla je ambasadorka na tečnom srpskom jeziku.

Ivana Hlavsova je podsetila i da je u Manakovoj kući otvorena izložba “Karlo IV – car na četiri trona”, čime su počeli Dani češke kulture u Beogradu, u okviru kojih je 4. oktobra u Kolarčevoj zadužbini održan koncert Kamerate Janaček, a do kraja meseca biće organizovano i gostovanje čeških pisaca.

Upravnik Muzeja Jugoslovenske kinoteke Marjan Vujović takođe je izrazio zadovoljstvo nastavkom dugogodišnje uspešne saradnje sa ambasadom Češke u Beogradu, kao i sa Narodnim filmskim arhivom u Pragu.

”Jugoslovenska kinoteka čuva češke filmove koji čine značajan deo njene kolekcije. Mi već dugo godina negujemo ovakvu vrstu manifestacija, gde pored starih filmova prikazujemo i nove”, rekao je Vujović.

Sajt Kinoteke je kinoteka.org.rs, a program Dana češkog filma nalazi se i u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)

7. MikroFAF – Viral edition



Mikro festival amaterskog filma (MikroFAF) prikazaće u sedmom izdanju, 7. i 8. oktobra u Muzeju Jugoslovenske kinoteke, izbor radova 42 autora u okviru tri takmičarske kategorije, uz tribinu o filmu i novim medijima, te MikroFijuk štand sa plakatima, knjigama, stripovima, cegerima, CD-ovima..

Sedmi MikroFAF “Viral edition – Infected by video” obuhvata takmičarsku kategoriju kratkog “uradi sam” filma, te selekcije nezavisnog kratkog filma i viralnog videa, a pobedniku iz svakog od tih rpograma tročlani žiri (Milutin Petrović, Miloš Tomić i Miloš Gojković) dodeliće tradicionalnu festivalsku nagradu - keramičku statuetu Mikropolis.

Svaki primerak Mikropolisa je unikatno delo beogradske akademske umetnice Jelene Bošković, izrađeno u tehnici kamenine.

Nagrada u kategoriji kratkog “uradi sam” filma namenjena je filmovima u svim rodovima i tehnikama izrade (igrani, dokumentarni, animirani, eksperimentalni), nastalim u neprofesionalnim okolnostima, bez angažovanja profesionalnih radnika i bez profesionalnih obaveza tokom i nakon realizacije.

U okviru kategorije nezavisnog kratkog filma biće dodeljena nagrada autorima radova koji ne odgovaraju “uradi sam” kriterijumima, a nastali su u slobodnoj produkciji, bez komercijalnih namera i producentskih pritisaka.

Nagrada u kategoriji viralnog videa odnosi se na klipove koji su namenjeni prvenstveno internetu i često koriste neke njegove odlike (interaktivnost, streaming, serijalnost…), a sadrže umetničke namere, izazivaju masovne reakcije online publike, ili podižu svest o nekoj temi.

Prvog dana sedmog MikroFAF-a u 19 sati biće održana tribina “Film i novi mediji: između zabave i profesionalizma”, u kojoj učestvuju režiser Ivan Ikić, kustos i teoretičar filma Aleksandra Sekulić i scenarista Maša Seničić.

U holu Muzeja Jugoslovenske kinoteke biće postavljen MikroFijuk štand na kojem se mogu kupiti plakati, knjige, stripovi, majice, cegeri, CD-ovi... sva ona roba koja se ne dobija uz deterdžent, kafu i novine. Tokom pauza, između projekcija, učesnici, gosti i publika će imati priliku da razmenjuju utiske uz osveženje na MikroŠanku.

Nakon završetka programa u Muzeju Kinoteke, druženje će biti nastavljeno 7. oktobra u klubu Petak, a 8. oktobra u Strogom centru.

U organizaciji udruženja MikroArt, festival MikroFAF od 2009. godine služi kao festivalska platforma koja pomno prati dinamičan razvoj neprofesionalnog filmskog stvaralaštva. Kroz raznovrsne sadržaje ohrabruje razmenu iskustava entuzijasta koji žele da se izraze filmskim jezikom i ne ustručavaju se da eksperimentišu i samoobrazuju se u sferi filma, jačajući alternativnu stvaralačku snagu filmske kulture.

Radove prikazane na MikroFAF-u karakteriše raznolikost tema, kvaliteta i formi, a šalju ih na konkurs autori iz svih krajeva sveta.

Prošle godine, na šestom MikroFAF-u, nagradu za najbolji amaterski film dobila su dva domaća ostvarenja - “Umirući film” Maje Nešković i “Krug” Marka Kovača. Najboljim nezavisnim filmom iz regiona proglašen je “Više od umetnosti” (Milica Batričević, Milan Milin, Nenad Teofilović) iz Srbije, dok je nagradu “Mikropolis” za najbolji strani nezavisni film dobio nemački “Postcard to Godzilla” (Louis Fried).

Program sedmog MikroFAF-a nalazi se na Fejsbuk strani MikroFAF, kao i u Kalendaru portala SEEcult.org, odnosno u PRILOGU (pdf)
http://www.seecult.org/files/VII-MikroFAF-satnica.pdf

(SEEcult.org)

Nagrade 13. Balkanime



Gran pri 13. Evropskog festivala animiranog filma Balkanima dodeljen je Aniti Kvjatovskoj-Nakvi (Anita Kwiatkowska-Naqvi) iz Poljske za film “Mesto”, dok je nagradu za najbolji film Jugoistočne Evrope dobio Miloš Tomić iz Srbije za film “O robovima i robotima”, kojim učestvuje i na 56. Oktobarskom salonu.

Pobednički film 13. Balkanime, kako je istakao žiri, savršeno dočarava unakrasno prepletanje misli u momentu približavanja smrti. “Mesto” je film koji ima jak vizuelni identitet i povezuje naraciju sa apstraktnom i eksperimentalnom filmskom formom, naveo je žiri glavnog takmičarskog programa Balkanime, koji su činili Žan-Lik Slok (Belgija), Viola Sova (Poljska) i Aleksa Gajić (Srbija).

Film “Mesto” prikazuje ženu u praznom noćnom vozu, usamlјenu i želјnu da se vrati kući mužu i sinu. Voz iznenada zakoči i ona pogleda kroz prozor, a ono što vidi menja joj zauvek život.



Nagrada za najbolji film Jugoistočne Evrope pripala je Milošu Tomiću za film “O robovima i robotima” uz obrazloženje da, animirajući objekte u tehnici stop motion animacije, baca novo svetlo na strukturu i svojstva svakodnevnih predmeta i na sebi svojstven način - izuzetno originalnim rešenjima, ilustruje davni govor profesora Radivoja Kašanina koji nikad nije bio aktuelniji nego danas.

Tomićev film “O robovima i robotima”, kojim učestvuje i na 56. Oktobarskom salonu "Ljubavni zanos", slobodna je vizuelizacija govora čuvenog matematičara i profesora Kašanina, koji je govorio studentima o važnoj temi slobode, odnosno kako da ne budu ni robovi, ni roboti. Film je deo projekta “Radiovizija” koji istražuje vredne zapise iz arhive Radio Beograda.



U punoj sali Doma kulture “Studentski grad” 8. oktobra dodeljene su i ostale nagrade 13. Balkanime, nakon predstavljanja rezultata radionice animacije peska i plastelina “Animirana vizuelna poezija” koju je vodio Koke Riobo Kortes iz Španije i performansa “Portret” Tomasa Džonsona.



Specijalne nagrade (diplome) dodeljene su filmovima iz Švajcarske, Poljske, Francuske i Hrvatske.

Nagrađen je film “Analiza paraliza” Anete Melece iz Švajcarske u kojem je “skroman, lažno naivan i kolorističan grafički dizajn spojen sa savršeno savladanom naracijom”, zatim francuski “Animirane novine” autora Donata Sansonea koji je, izvlačeći slike iz poznatih novina i izmestivši ih iz njihovog prirodnog okruženja, prikazao originalan umetnički tretman internacionalnih vesti, te poljski “Nemoguće figure i druge priče 2” autorke Marte Pajek koja na grafički vešt način, kroz paterne i repetativne prizore, pokazuje uokvirenost u monotoniju svakodnevice, a kroz nerealna iskrivljenja i vizije - nemogućnost junaka da se izbori sa ostacima prošlosti, ustaljenih navika i straha od materinstva.



Diplomu je dobio i francuski film “Praznina” autorke Dahee Jeong, čija poetska imaginacija stvara mislilačke sekvence na platnu, uključujući inteligentni smisao za humor i koristi iskustvo odsustva koje delimo sa naratorom. Takođe, nagrađen je film “Dota” Petre Zlonoge iz Hrvatske u kojem savremeni filmski jezik, uparen sa narodnom pesmom, kreira vrstu animirane mreže, naveo je žiri glavnog takmičarskog programa u kojem su prikazana 34 filma.

Žiri studentskog programa (Tomas Džonson, Engleska), Jelena Maksimović, Srbija i Mauro Kararo, Švajcarska), u kojem je prikazano devet filmova, proglasio je najboljim “Dete mora” autorke Minhe Kim iz Velike Britanije, navodeći da predstavlja emotivno putovanje kroz koje mlada devojka postaje žena.



Nagrada za najbolju školu je dodeljena Nacionalnoj filmskoj školi u Lođu u Poljskoj zbog snažnog i jedinstvenog identiteta svakog studentskog filma.

Nagrada SAE Instituta Beograd dodeljena je srpskom filmu “Životi” Gorana Rakića, koji odlikuje precizno kadriranje, snažni likovi i jednostavna, ali efektna scenografija.

Specijalne nagrade (diplome) dodeljene su filmovima “Srećan kraj” Jana Saske iz Češke zbog “izvanrednog crnog humora i zanimljivog nelinearnog toka priče”, mađarskom “Muškarci” Karlosa Rufasa Giribetsa za “jak osećaj grubosti i nežnosti u isto vreme”, te izraelskom “Svakodnevna hronika”, čiji su autori Inbal Bentzur i Itan De-Botton, zbog “hrabre kombinacije tehnika i snaznog emotivnog opisa neizvesnosti očinstva”.

Balkanima je ove godine uvela i nagradu za najbolji animirani film za decu, a petočlani dečji žiri dodelio je to novo priznanje filmu “Kratka priča o lisici i mišu” grupe autora iz Francuske, i to zbog dirljive priče o prijateljstvu, odlične animacije i poruke da kada upadneš u nevolju uvek postoji neko ko će da te izbavi.



Balkanima je u 13. izdanju prikazala oko 110 filmova, uključujući revijalne programe Evropska i Balkanska panorama.

Festival je otvoren 4. oktobra video instalacijom “Glodanje svjetla” Jelene Maksimović i izložbom “12 sličica u sekundi” Alekse Gajića, člana žirija i autora stripova “Technotise” i “Bič božji”, koji radi na novom filmu “Technotise: Prorok 1.0”, nastavku filma “Technotise: Edit i ja”.

Festival Balkanima ugostio je ove godine oko 30 autora iz Evrope, a kao i do sada, ulaz na sve programe bio je besplatan.

Balkanimu su podržala ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja i kulture i informisanja, kao i Sekretarijat za kulturu Beograda, te ambasade Belgije i Španije.

Festival Balkanima, u organizaciji DKSG-a, osnovan je sa prevashodnim ciljem da pruži podršku razvoju srpske scene animiranog filma, ali i da autore sa prostora Balkana uključi u savremene tokove i tendencije te umetničke forme. Ideja za osnivanje potekla je od prvog umetničkog direktora festivala Balkanima i njegovog tvorca, profesora Nikole Majdaka (1927-2013), jednog od pionira domaćeg animiranog filma.

*Foto: Jovan Nedeljkov

(SEEcult.org)

https://vimeo.com/159493790

Preminuo Andžej Vajda



Slavni poljski filmski reditelj i scenarista Andžej Vajda (Andrzej Wajda), autor više od 40 filmova koji su velikim delom bili inspirisani burnim ratnim vremenima i komunističkom istorijom Poljske, preminuo je 9. oktobra u Varšavi u 91. godini, saopštila je Poljska filmska asocijacija.

Vajda je nedavno primljen u bolnicu, a prema navodima poljskih medija, imao je problema sa plućima.

Vajda je za doprinos filmskoj umetnosti dobio 2000. godine počasnog Oskara, a dobitnik je mnogih prestižnih priznanja na međunarodnim festivalima, među kojima su i Kan, Berlin, Venecija, Moskva, Valjadolid, San Sebastijan, Čikago, London…

Između ostalog, dobitnik je i Glavne nagrade 9. FEST-a 1979. godine u Beogradu, kao i nagrade "Aleksandar Lifka" Festivala evropskog filma Palić (2005).

Rođen 1926. godine u Poljskoj, Vajda se kao mladić u vreme Drugog svetskog rata pridružio poljskom pokretu otpora. Nakon rata upisao je studije slikarstva, a ubrzo zatim i Poljsku državnu filmsku školu u Lođu.

Vajda je započeo karijeru filmom “Pokolenje” (1954) - pričom o mladim ljudima koji se pridružuju pokretu otpora u borbi protiv nacističke okupacije, kao i o preispitivanju komunističke ideologije. Potom je režirao i filmove “Kanal” (1956) i “Pepeo i dijamanti” (1958), sa Zbignjevom Cibulskim (Zbigniew Cybulski) u glavnoj ulozi, koji čine trilogiju o posledicama rata, političkim i društvenim promenama u Poljskoj. Ti filmovi doneli su mu međunarodnu slavu, ali i sukob sa tadašnjim režimom, posebno zbog scene ubistva okružnog komunističkog sekretara u filmu “Pepeo i dijamanti”.

Snimio je potom filmove “Samson” (1961) i “Sibirska ledi Magbet” (1962), prema noveli Nikolaja Leskova, u kojem glavne uloge tumače Dragomir Bojanić Gidra, Stanko Buhunac i Jovan Janićijević Burduš. Usledio je istorijski spektakl “Pejsaž posle bitke” (1970) i priča o životu dvojice braće u predratnom poljskom selu “Brezova šuma” (1971).



Najveću slavu Vajda je doživeo ostvarenjem “Čovek od mramora” i kasnije filmom “Čovek od železa” (1981), koji je bio nominovan za Oskara za najbolji film van engleskog govornog područja i za koji je osvojio Zlatnu palmu u Kanu. Istovremeno, poljski režim zabranjivao je taj film.

Zbog stalnih restriktivnih mera poljske vlade, koja je 80-ih godina 20. veka zatvorila Vajdinu producentsku kuću Studio X, nastavio je da snima filmove u Nemačkoj i Francuskoj. U zemlju se vratio posle političkih promena 1989. godine, kada je izabran i za poslanika parlamenta.

Poznat je i po filmovima “Kapije raja” (1967), “Dirigent” (1980), u kojem glavnu ulogu tumači engleski glumac Džon Gilgud, te “Danton” (1983) sa Žerarom Depardjeom.

Berlinski filmski festival dodelio mu je počasnog Zlatnog medveda 2006. godine, a kada je 2008. predstavio na Berlinalu ratnu dramu "Katin", posvećenu sovjetskom masakru poljskih oficira 1940. godine, najavio je da više neće snimati filmove o ratu i poljskoj prošlosti, već će se okrenuti savremenim temama.

Film "Katin", koji je u Poljskoj bio bioskopski hit, govori o sovjetskom masakru više od 20.000 poljskih oficira 1940. godine, među kojima je bio i Vajdin otac.

Prema rečima Vajde, godinama je bilo nemoguće snimiti taj film - sve do kolapsa komunizma, a želeo je da ljudi koji nisu doživeli iskustva koja je predstavio zapamte dobro slike koje su videli. Dodao je i da se nada da njegov opis sovjetskog masakra poljskih oficira neće biti tumačen iz ugla dnevne politike i da će doprineti pomirenju, jer je “suviše bolan i tragičan da bi se njime manipulisalo iz bilo kog političkog ugla, bilo u Poljskoj, ili negde drugde".

Vajdin poslednji film ”Afterimage” (Powidoki) priča je o avangardnom slikaru Vladislavu Streminskom (Wladyslaw Strzeminski), koji se zlopatio za vreme posleratne prostaljinističke vlade u Poljskoj. Vajda je rekao da tim filmom želi da upozori na opasnost državnog mešanja u umetnost.

Film “Afterimage” je poljski kandidat za Oskara za najbolji strani film, a četiri ranija Vajdina filma bila su nominovana u toj kategoriji.

Uporedo sa snimanjem filmova, Vajda je radio i u pozorištu i na televiziji.

Iza Vajde je ostala njegova četvrta supruga Kristina Zahvatovic (Krystina Zachwatowicz), glumica i scenografkinja, kao i ćerka Karolina.

*Foto: Wikipedia (Piotr Drabik – Flickr)

(SEEcult.org)