Vesti - književnost...

  U slavu književne fantastike



Festival fantastične književnosti “Art-Anima” biće održan od 15. do 17. maja u Ustanovi kulture Palilula u Beogradu, a obuhvata predavanja o fantastici u književnosti, tribine, promocije, kreativne radionice i gostovanja srodnih manifestacija iz regiona.

Cilj Festivala "Art-Anima" je da se predstavi aktuelna produkcija fantastične književnosti kako u svetskim, tako i regionalnim okvirima, te da se omogući mladim autorima i čitaocima da kroz predavanja i kreativne radionice steknu što jasniji uvid u njen značaj i domete.

Učesnici programa su neki od najpoznatijih srpskih pisaca fantastike, kritičari, teoretičari književnosti, naučni radnici, urednici i prevodioci: Zoran Živković, Ljiljana Pešikan Ljuštanović, Milan M. Ćirković, Uroš Petrović, Goran Skrobonja, Miomir Petrović, Dejan Ognjanović, Ljiljana Gavrilović, Ivan Đorđević, Oto Oltvanji, Draško Roganović, Pavle Zelić, Aleksandar Tešić, Aleksandar Petrović - Aca Seltik, Marko Šelić - Marčelo, Žarko Milićević, Mladen Milosavljević, Milanče Marković, Dragan Paunović, Dragić Rabrenović, Svetislav Filipović, Tihomir Jovanović, Aleksandar Nešić...

U glavnom holu UK Palilula biće održan mini-sajam knjiga na kojem će biti predstavljena žanrovska izdanja više domaćih izdavačkih kuća, a u galeriji će biti održane radionice stripa “Đorđe Lobačev” i izložba odabranih fotografija sa konkursa “Fantastična književnost okom foto-kamere”.

Najavljena su predavanja o osnovama kreativnog pisanja, savremenom srpskom fantastičnom romanu za decu početkom 21. veka, fantastičnoj književnosti i stripu, pisanju zapleta fantastičnog romana, naučnoj fantastici kao obliku pobune protiv sistema, poetici Stivena Kinga…

Biće predstavljena i epska fantastika, održana tribina o Beogradu u književnim delima fantastike i promovisano više knjiga.

Program obuhvata i predstavljanje fanzina “Terra”, časopisa “Omaja”, almanaha “Književna fantastika”…

Festival organizuju sajt za promociju fantastične književnosti art-anima.com, Udruženje građana Punkt.rs, izdavačka kuća “Čarobna knjiga” i UK Palilula.

Festivalski sajt je www.art-anima.com/festival, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.

(SEEcult.org)

  Anti-knjiga



Britanski sociolog Nikolas Toburn (Nicholas Thoburn) gostuje u Beogradu i Zagrebu povodom knjige “Anti-knjiga: Materijalni tekst i političko izdavaštvo” koju je objavio Kuda.org iz Novog Sada, a reč je o delu koje kritički ispituje svoju medijsku formu - samorefleksivni tekstualni rad, čija refleksivnost nije ograničena na diskurzivno polje.

"Anti-knjiga" ispituje, problematizuje i gura do krajnjih granica svoju punu materijalnost - fizička svojstva, tehnološku izvodljivost, institucionalne strukture, tekstualne procedure, grafičke aranžmane, osetilne kvalitete i ekonomske paradigme, kojih je istovremeno i proizvod i nosilac. Autor, shodno tome, figuru anti-knjige obrađuje kroz različite primere (Mémoires Gi Debora, Papirne čini Antonina Artoa, Crvena knjižica Mao Ce Tunga, U, itd.), forme (manifest, knjiga umetnika, minifest, knjiga-rizom, itd.) i kroz teorijska pomagala široke skale.

Beogradska promocija “Anti-knjige” organizovana je 28. aprila sa kolektivom Učitelj neznalica, a zagrebačka - 30. aprila u Booksi - u saradnji sa Kulturtregerom i Multimedijalnim institutom (mi2).

Toburn će u Booksi održati predavanje “O materijalnosti komunističkog izdavaštva”.

“Ovo nije knjiga protiv knjige…”, rečenica je kojom počinje “Anti-knjiga”. U tom delu se “Anti-knjiga” radije i posmatra kao politička figura, komunistička perspektiva medijskih formi teksta.

Prema navodima Kuda.org, jedno od pitanja koje se postavlja je i šta bi bila knjiga o političkoj figuri anti-knjige? Kontekstualizacija tog pitanja se razlaže problematizacijom delovanja malotiražnih izdavača danas, čije se prakse susreću sa širom problematikom mera štednji, krize izdavaštva, akademije i nezavisne produkcije, kao i publike/čitalaštva, posebno kada je u njihove prakse neminovno uključena samorefleksija samih prevodilačkih, uredničkih, izdavačkih i tekstualnih aspekata. Prema tome, gde bi bilo mesto političke intervencije specifičnih izdavačkih projekata kada je izdavaštvo i mišljenje knjige u pitanju, tj. koliki su potencijali za formiranje samorefleksivnog i kritičkog prostora takve produkcije?

“Zajedno sa autorom, pokušaćemo da artikulišemo autorski doprinos objavljivanju knjige, koje se delimično može okarakterisati kao naglašavanje i povratak na pomenuto mesto onog ‘protiv’ knjige, sa kog nastojimo zahvatiti punu materijalnost ove knjige koja, počev od svog naslova, izlaže problem anti-knjige. Taj doprinos ne vidimo drukčije nego kao niz otvorenih pitanja i dilema koje ćemo pokušati da podelimo sa prisutnima”, navodi Kuda.org povodom novog izdanja.

Toburn predaje na Univerzitetu u Mančesteru. Autor je i knjige “Deleuze, Marx and Politics” (Routledge, 2003).

"Anti-knjiga" je objavljena u okviru projekta “Proširena estetska edukacija: umetnički eksperiment i politička kultura u doba mreža” koji se realizuje u saradnji kuda.org sa Multimedijalnim institutom iz Zagreba, Kontrapunktom iz Skoplja, Berliner Gazette iz Berlina i Mute iz Londona, uz podršku programa Kultura 2007-2013 EU, Evropske kulturne fondacije, Ministarstva kulture i informisanja Srbije, Pokrajinskog sekretarijata za kulturu i javno informisanje Vojvodine, Fondacije za otvoreno društvo u Srbiji, Zavoda za kulturu Vojvodine i Gradske uprave za kulturu Novog Sada.

(SEEcult.org)

  Izabrani za Rukopise 37



Novo, 37. izdanje zbornika poezije i kratke proze mladih sa prostora bivše Jugoslavije “Rukopisi” biće objavljen sredinom maja u izdanju Doma omladine Pančevo, a sadrži radove 46 autora, odabranih među 250 prijavljenih.

Na konkurs 37. izdanja “Rukopisa”, koji je završen u februaru, prijavilo se 250 autora sa po tri pesme, odnosno kratke priče, saopštio je žiri.

U novo izdanje uvrštene su dve autorke iz Slovenije (Andreja Denko i Anja Mugerli), pet iz Makedonije (Aneta Popova, Afrodita Nikolova, Ana Nešovska, Simona Lokvenec, Ivana Karova), sedmoro autora iz Bosne i Hercegovine (Elma Dugić, Ervin Halebić, Aleksandar Živanić, Jelena Božić, Nedžad Husić, Ernad Osmić, Jovica Bulović), devetoro iz Hrvatske (Andrea Pongračić, Beatrica Kurbel, Emil Gebeješ, Karolina Zelenika, Mislava Zuppa Rašić, Tino Deželić, Tomislav Miočić, Dominik Kovač, Vojislav Vukomanović) i jedna autorka koja živi u Švedskoj (Merima Dizdarević).

Autori iz Srbije su najzastupljeniji - Đorđe Stojanović, Goran Živković, Jelena Paligorić, Maša Seničić, Nikola Zelenković, Nemanja Stojković, Stefan Mirosavić, Sava Šotić, Milica Koloski, Jelena Stanković, Katarina Fiamengo, Jelena Kostić, Stefan Basarić, Srbijanka Stanković, Ana Nenadić, Uroš Pajović, Uroš Đurković, Dunja Radovanović, Ivana Šarić i Jelena Mitić.

Žiri je radio u sastavu: Jasmina Topić, Dragana Mladenović, Čarna Popović, Dejan Čančarević, Ana Ristović (Slovenija) i Zvonko Taneski (Makedonija).

Promocija “Rukopisa 37” zakazana je za 31. maj u Pančevu, a izabrani autori biće kontaktirani i obavešteni o detaljima dolaska i o programu.

Autori koji ne budu bili u mogućnosti da se odazovu dobiće autorske primerke na adrese koje su naveli prilikom slanja radova.

(SEEcult.org)

  Novi prevodi autora Arhipelaga



Izdavačka kuća Arhipelag iz Beograda, nastavljajući saradnju sa izdavačima iz više evropskih zemalja, potpisala je od početka ove godine 15 ugovora o stranim izdanjima knjiga svojih autora, među kojima su Jelena Lengold, Mileta Prodanović, Vida Ognjenović i Vladimir Tasić.

Priče Jelene Lengold dobiće poljsko, slovenačko, makedonsko i albansko izdanj, Prodanovićev roman “Arkadija” ukrajinsko, a roman “Posmatrač ptica” Vide Ognjenović makedonsko. Potpisan je i ugovor za italijansko i makedonsko izdanje Tasićevog romana “Oproštajni dar”, saopštio je Arhipelag.

U protekla četiri meseca objavljeno je već nekoliko knjiga Arhipelaga u prevodu na druge jezike.

Na engleskom jeziku, u ediciji londonskog izdavača Istros books, objavljeni su knjiga priča Jelene Lengold “Vašarski mađioničar” i roman Vladislava Bajca “Hamam Balkanija”. “Vašarski mađioničar” objavljen je i u Makedoniji, u izdanju Ikone, dok je antologija savremene srpske priče posvećene evropskim gradovima “Svet oko nas”, koju je priredio Gojko Božović, glavnog urednik Arhipelaga, objavljena u izdanju vodećeg bugarskog izdavača Siela.

Potpisujući ugovore za prevode, Arhipelag vodi računa, kako ističe, i o pravima svojih autora u pregovorima sa stranim izdavačima.

Prema rečima Božovića, do pre petnaesetak godina autorska prava su se najjednostavnije mogla naći kod izdavača koji objavljuju nekog autora, a sada su ona gotovo isključivo kod agencija koje zastupaju neke od pisaca.

Pokazuje se, međutim, da su književni agenti i njihove agencije po pravilu zainteresovani za knjige koje dolaze sa tzv. velikih jezika, a u okviru toga pre svega za komercijalnu literaturu.

“Sve češće u katalozima literarnih agencija možete naći upravo taj žanr komercijalna literatura kao dominantnu oblast. Literarne agencije, sem izuzetno, nisu zainteresovane za pisce iz tzv. malih jezika. Logika je vrlo jasna i nedvosmisleno komercijalna: na tzv. velike jezike prevodi se tradicionalno malo, na tzv. male jezike prevodi se mnogo, vrlo često i bez ikakve selekcije. U našim prilikama pokazalo se kao najbolje rešenje kada izdavač koji objavljuje dela nekog pisca zastupa njegova prava na drugim jezicima. Pokazuje se da uloga profesionalnog izdavača jeste da knjigu zastupa u svim prilikama. U tom slučaju, ako poslu pristupite profesionalno i izradite katalog autorskih prava na engleskom jeziku, sa reprezentativnim prevedenim odlomcima iz dela pisaca koje zastupate, imate šanse da postignete dobre rezultate”, naveo je Božović.

Arhipelag zastupa prava svojih pisaca na drugim jezicima, sarađujući sa vodećim izdavačima iz dvadesetak evropskih zemalja.

Najprevođenija knjiga objavljena u izdanju Arhipelaga je roman “Hamam Balkanija” Vladislava Bajca, a poslednjih godina značajan uspehpostigle su i knjige Jelene Lengold, Vide Ognjenović, Vladimira Tasića i Lasla Blaškovića.

(SEEcult.org)

  Čitanje za sreću



Britanski naučnici došli su do saznanja da redovno posećivanje bibliteke čini čoveka srećnim kao da je dobio mesečnu povišicu plate u iznosu od 113 funti.

Do tog zaklјučka su došli naučnici koji su ovih dana obelodanili rezultate istraživanja sprovedenog na zahtev britanskog Ministarstva za kulturu i sport, čiji je cilj bilo utvrđivanje uticaja kulture i sporta na dobro raspoloženje ispitanika.

Istraživanje je povereno saradnicima Visoke škole ekonomije u Londonu koji su dobili zadatak da ustanove koja od aktivnosti najblagorodnije utiče na lјude čineći ih zadovolјnijim, a njihov život srećnijim i, što je predstavlјao najteži, ali i najvažniji cilj - da odrede koliki je novčani ekvivalent tih zadovolјstava.

Naučnici su tako utvrdili da redovno korišćenje usluga biblioteke Britancima donosi isto toliko zadovolјstva kao da su dobili povišicu plate u iznosu od približno 113 funti mesečno.

Nešto je manji novčani ekvivalent zadovolјstva koje donosi redovno bavlјenje sportom – povišenje plate za 94 funte mesečno, dok aktivnosti povezane sa umetnošću čine Britance srećnim kao da dobijaju mesečnu povišicu od 90 funti.

Istraživači iz Visoke škole za ekonomiju nastavlјaju istraživanja kako bi pre svega ustanovili uzročno-posledične veze dobijenih rezultata. Još nije, na primer, objašnjeno da li čitaoci postaju srećniji od samog čina posećivanja biblioteke, ili pak tamo odlaze već srećni u polasku, pri samoj pomisli da kreću u biblioteku.

Branko Rakočević / SEEcult.org

  Magnetno polje: Miloš i Brodski



Poljska istoričarka književnosti Irena Gruzdinska-Gros, koja živi u SAD, objavila je nedavno dvojnu biografiju Česlava Miloša i Josifa Brodskog, dva pesnika u čijim je životima bilo dosta toga zajedničkog.

Knjigu “Miloš i Brodski - magnetno polje” (Милош и Бродский: магнитное поле) objavila je ruska kuća NLO (Новое литературное обозрение), a Tomas Venclova uporedio je autorku u predgovoru sa čuvenim starogrčkim istoričarem i biografom Plutarhom.

Knjiga sadrži i intervjue i pesme dva autora, a zasnovana je na analizi njihovog života i stvaralaštva, kao tipičan primer primene uporedno-biografskog metoda. To se odnosi i na razlike u njihovom životu i stvaralaštvu.

Brodski, budući da je odrastao u uslovima sovjetskog agitpropa, kao da je bio lišen istorijske istine i predaka. Upravo je zbog toga smatrao sebe nastavljačem onih pesnika koje je nabrojao prilikom primanja Nobelove nagrade: Cvetajeve, Odenasa, Ahmatove, Frosta, Mandeljštama, tim pre što su njegovi roditelji odlučili da ćute o svojim stvarnim precima.

Druga je stvar s Milošem, koji je ukorenjen u nacionalnoj istoriji i maternjem jeziku, pomagao u prevođenju sopstvenog opusa na engleski jezik, ali na njemu nije ništa originalno napisao. Za razliku od Brodskog.

Drugu razliku Miloša i Brodskog autorka naziva simboličkim potencijalom njihove smrti: Miloš je sahranjen u rodnoj zemlji, a Brodski je imao dvostruku sahranu, pritom obe van njegove domovine - jedna je održana u Njujorku, a druga u Veneciji, predstavljena kao odlazak pravog kosmopolite.

Druge važne tačke oko kojih autorka organizuje svoju, pomalo staromodnu knjigu su “prijateljstvo i mladost”, “prijateljstvo i poezija”, “žene i muze”…

Poslednja poglavlja posvećuje “društevno-političkim pitanjima” stvaralaštva Miloša i Brodskog, a takođe i njihovom životu u Americi.

U posebnom poglavlju je opisan odnos Brodskog prema Poljskoj i “poljskom pitanju”.

Autorka osnovne motive lirike Brodskog imenuje kao “izgnanstvo u usamljenost, bratstvo pesnika, užas Imperije (SSSR-a)”, dok pesnikov stil definiše “kao neprestano traganje za postojanim smislom. Njegov poetski hod mišljenja, pripovedanja, nikad se ne može predskazati…”. Taj intelektualni nalet ona naziva još i “bolešću žurbe”, ilustrujući to ovim primerom: “Godine 1994. u Švajcarskoj, na prijemu kod kardiologa, Brodski je priznao da se oseća kao ranjena zver koja prosto pokušava da preživi”.

On je očekivao smrt svakog minuta, izlazeći iz hotelske sobe uvek je sređivao svoje papire. Psiholog koji je s njim razgovarao to je nazvao ‘bolešću žurbe’”.

A Miloš, prema navodima Irene Grudzinske-Gros, mada je teško provodio sve svoje dane, govorio je kao čovek koji je uvek imao vremena. Za razliku od Brodskog, koji je uvek imao problema s nedostastkom vremena i “u tome mu nisu pomogle ni religija, ni istorija”.

Dvojnu biografiju Miloša i Brodskog bilo bi interesantno uporediti sa još jednim nedavno publikovanim životopisom Brodskog, čiji je autor Lav Losev.

Branko Rakočević / SEEcult.org

  Jelena Lengold na Festivalu pozije u Solunu



Književnica Jelena Lengold učestvuje na 11. Međunarodnom festivalu poezije u Solunu koji će od 8. do 11. maja okupiti dvadesetak pisaca iz Evrope, uz grčke pesnike, književne kritičare i esejiste.

Solunski festival poezije u svom središtu ima dobro organizovana javna čitanja, u koja su uključeni i multimedijalni, najviše muzički sadržaji. Pored čitanja poezije, ove godine obuhvata i nekoliko panel rasprava o savremenoj poeziji u zemljama iz kojih dolaze učesnici festivala, kao i o ulozi poezije danas, saopštila je beogradska kuća Arhipelag, čiji je Jelena Lengold jedan od autora.

Pored Jelene Lengold, na solunskom festivalu učestvuju i Mark Deluz iz Francuske, Tarik Gunersel iz Turske, Jordan Eftimov iz Bugarske, Ejal Meged iz Izraela, Antonio Praena iz Španije, Gabrijel Rozentok iz Irske, Ežen Sučiu iz Rumunije, Stanka Hrastelj iz Slovenije i drugi.

Nakon završetka Festivala, Grčko društvo pisaca objaviće dvojezično (grčko-englesko) izdanje sa pesmama učesnika i njihovim biografijama i fotografijama.

Međunarodni festival poezije u Solunu organizuju Grčko društvo pisaca, Helenski fond za kulturu i Nacionalni centar za knjigu Grčke.

(SEEcult.org)

  Srbija na 12. Sajmu knjiga u Solunu



Srbija učestvuje i ove godine na 11. Međunarodnom sajmu knjiga u Solunu, koji će biti održan od 8. do 11. maja, uz učešće oko 400 izlagača i Izrael kao počasnog gosta.

Srbija će predstaviti nizom programa domaću književnu produkciju i kulturu, uz fokus na stogodišnjicu početka Prvog svetskog rata, najavila je Narodna biblioteka Srbije, koja je izvršni organizator nacionalnog štanda.

U fokusu predstavlјanja Srbije, kako je najavljeno, biće obeležavanje stogodišnjice Prvog svetskog rata, kao i uticaj koji je taj događaj imao na književnost tokom 20. veka u Srbiji. Biće predstavlјena i najvrednija izdanja iz tekuće izdavačke produkcije, pre svega u vezi sa kulturnom baštinom.

Takođe, biće predstavlјen katalog izložbe “Srpska književnost u Prvom svetkom ratu” koji je priredila NBS.

Ta publikacija biće predstavlјena na Univerzitetu Makedonije i Aristotelovom univerzitetu, kao i na posebnom prijemu u Generalnom konzulatu Srbije u Solunu.

Srbija je na Sajmu knjiga u Solunu učestvovala od njegovog osnivanja, a 2012. je bila i počasni gost.

NBS je od početka 2014. godine realizovala i nastupe Srbije na međunarodnim sajmovima knjiga u Lajpcigu, Skoplјu i Sarajevu, koje je omogućilo Ministarstvo kulture i informisanja.

U Solunu gostuje narednih dana - na 11. Međunarodnom festivalu poezije, koji će od 8. do 11. maja okupiti dvadesetak pisaca iz Evrope, i književnica Jelena Lengold iz Beograda, autorka Arhipelaga.

(SEEcult.org)

  6. Molijerovi dani



Francuski institut organizuje od 13. do 16. maja u Beogradu i Novom Sadu šeste “Molijerove dane” – književne susrete koji će predstaviti nekoliko značajnijih autora iz Francuske, među kojima je i i Žerom Ferari, dobitnik prestižne nagrade Gonkur za 2012. godinu.

Ferari je 2013. godine dobio i Gonkurovu nagradu studenata Srbije, a veče posvećeno njemu biće održano 14. maja u Francuskom institutu u Beogradu, a dva dana kasnije u Novom Sadu.

Gonkurovu nagradu studenata Srbije, inače, dodeljuju mladi sa četiri katedre za francuski jezik u Srbiji jednom od četiri finalista Gonkurove nagrade u Francuskoj.

Ferarijevu knjigu “Beseda o padu Rima” objavila je “Čarobna knjiga”, u u prevodu Melite Logo-Milutinović na srpski, a “Albatros Plus” objavio mu je roman “Leto 76”.

Među gostima “Molijerovih dana” je i televizijska zvezda Bernar Pivo, zahvaljujući kome su milioni Francuza zavoleli književnost i knjigu.

Polje izdavaštva inače je u Francuskoj prava industrija koja zapošljava 80.000 hiljada ljudi i svake godine objavljuje pola milijarde knjiga. Pivo će 13. maja u Domu omladine Beograda pokušati da odgovori na pitanje: “Kako omiliti književnost?”

Među gostima je najavljen i pisac i muzikolog Benoa Ditertr, dobitnik nagrade Medisi 2001. godine, koji već deset godina vodi veoma popularnu muzičku emisiju na radiju France-Musique.

U okviru “Molijerovih dana”, biće dodeljena i nagrada “Branko Jelić” najboljim prevodiocima za književna, pesnička ili dela iz društvenih nauka.

Svečano proglašenje dobitnika biće 15. maja u Francuskom institutu.

Partner ovogodišnjih “Molijerovih dana” je TV5 Monde, koja je pripremila nagradnu igru sa brojnim nagradama – knjigama.

Detaljni program moguće je naći na sajtu Francuskog instututa.

(SEEcult.org)

  Odbrana sveta



Festival “Trgni se! Poezija” udruženja Treći trg okupiće od 14. do 17. maja u Beogradu više od 20 pesnika, prevodilaca i kritičara iz Srbije i Evrope, a pod sloganom “Odbrana sveta”, počeće omažem pesniku Branislavu Brani Petroviću (1937-2002).

Među učesnicima osmog festivala “Trgni se! Poezija” najavljeni su: Rolf Agestam iz Švedske, Olvido Garsija Valdes iz Španije, Amir Or iz Izraela, Petr Hruška, Lenka Danjhelova, Kateržina Rudčenkova i Tereza Ridlbauhova iz Češke, Tomaš Ružicki iz Poljske, Tatjana Daniljanc iz Rusije, Marko Pogačar iz Hrvatske, Matilda Sedergran iz Finske, kao i domaći autori Zlata Kocić i Duško Novaković, te književna kritičarka Tamara Krstić.

Učestvuju i prevodioci Biserka Rajčić (poljski), Novica Petrović (engleski), Marina Ljujić (španski), Slavica Agatonović (švedski), Tihana Hamović (češki), Ana Rostokina (ruski), Hristina Vasić (španski), kao i Vida Ognjenović (engleski) i David Albahari (engleski/hebrejski), autori čije su knjige doživele niz stranih izdanja.

Uoči zvaničnog otvaranja, poljski pesnik Tomaš Ružicki čitaće poeziju u Narodnom pozorištu “Sterija” u Vršcu i prisustvovati promociji srpskog izdanja izabranih pesama “Anima, a postoji”, u prevodu Biserke Rajčić i izdanju Književne opštine Vršac.

Festivalski program počinje u Biblioteci grada Beograda omažem Brani Petroviću, uz projekciju audio i video zapisa o tom pesniku, o kojem će govoriti Duško Novaković, a na njegove stihove podsetiće Nebojša Dugalić.

Uz predstavljanje učesnika Festivala i čitanje poezije Agestama, Novakovića, Kateržine Rudčenkove i Pogačara, biće prikazan i program kratkometražnih arthaus filmova, koje je odabrala Tatjana Daniljanc.

Za 15. i 16. maj u BGB su predviđeni razgovori sa pesnicima i prevodiocima, a potom čitanje poezije i projekcija filmova sa “Nordijske panorame”, koje je odabrao direktor tog festivala i Balkankulta Dimitrije Vujadinović.

Gosti će se 15. maja družiti sa publikom i u španskom baru „Casa Garcia“, u okviru programa “Moj trg: Za šankom”, a dan kasnije gostovaće i u kafiću “Staro mesto”.

Za završnicu su u BGB najavljeni razgovori sa pesnicima i prevodiocima (Zlata Kocić, Amir Or, Vida Ognjenović, David Albahari, Matilda Sedergran, Rolf Agestam, Slavica Agatonović), a potom i zatvaranje, uz učešće većine gostiju.

Treći trg organizuje festival “Trgni se! Poezija” u saradnji sa BGB, u kojoj će biti otvorena i prodajna izložba knjiga poezije.

Festival je organizovan pod pokroviteljstvom Sekretarijata za kulturu Beograda, uz sponzorsku podršku Erste banke, a pomogla su i ministarstva kulture Srbije i Češke, ambasade Češke i Poljske u Beogradu, Švedski fond za kulturu i drugi.

Festivalski sajt je www.trgnisepoezija.blogspot.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.

(SEEcult.org)

недеља, 18. мај 2014.

Преминуо Добрица Ћосић

БЕОГРАД – Књижевник и бивши председник СР Југославије Добрица Ћосић преминуо је у Београду, потврдила је његова породица.



Добрица Ћосић је рођен 29. децембра 1921. у Великој Дренови, код Трстеника.

Био је српски писац, романсијер и есејиста, политички и национални теоретичар и редовни члан САНУ.

Био је први председник Савезне Републике Југославије од 1992. до 1993. године.

Називан „оцем нације”, остаће упамћен по романима „Далеко је сунце”, „Корени, „Деобе”, „Време смрти”, „Време зла” и „Време власти”.

(Tанјуг)

Neka mu je laka zemlja.

"Do sada nijedan naš nacionalni problem nismo rešili po sopstvenoj želji i težnji. Vodili smo borbe, a velike evropske sile su nam po svom nahođenju, prema svojim interesima, skrajali rashode. Dodeljivali nam nešto pobede i potvrđivali poraze."

Slava mu i hvala!

  Marko Sosič u Beogradu



Slovenački pisac i pozorišni reditelj Marko Sosičh iz Trsta gostovaće 20. maja u Beogradu povodom romana “Balerina, balerina”, koji je objavljen u ediciji “Sto slovenskih romana” izdavačke kuće Arhipelag, u prevodu Ane Ristović na srpski jezik.

Ana Ristović i glavni urednik Arhipelaga Gojko Božović predstaviće roman “Balerina, balerina” 20. maja u 20 časova u Klubu Doma omladine Beograda, a Marko Sosič će tom prilikom razgovarati s publikom, govoriti o svojoj književnoj i pozorišnoj karijeri i potpisivati primerke srpskog izdanja svoje knjige.

“Balerina, balerina”, najpoznatiji roman Sosiča, govori o 15-godišnjoj autističnoj devojci koja je na mentalnom nivou trogodišnjeg deteta. Knjiga prati njenu bolnu i poetičnu rekonstrukciju sveta, sazdanu na problematičnoj prirodi realnog i oniričnog, na detaljima iz porodičnog života i odlomcima medijske stvarnosti koja teče tamo negde, izvan granica dvorišta njene kuće.

Autorka pogovora za srpsko izdanje Sosičevog romana Vladislava Gordić Petković navela je da bi lako bilo povući direktnu paralelu između Balerine i Foknerovog Bendžija iz “Buke i besa”, 33-godišnjeg čoveka na mentalnom nivou deteta, junaka čija je atemporalna slika sveta neka vrsta kompenzacije za odlazak voljene sestre. Kao što se Bendžijev život vrti oko Kedi kao svog emotivnog centra, tako i Balerinin svet ima čvrsto uporište u figuri majke.

Za roman “Balerina, balerina” Sosič je dobio specijalno priznanje “Umberto Saba”, nagradu “Uskrsnuće” i prvu nagradu “Città di Salò” 2005.

Roman “Balerina, balerina” dramatizovan je u Trstu 1998. godine, a slovenačka kompozitorka Petra Strahovnik, inspirisana tim Sosičevim romanom, napisala je muzičko delo “Panisterija”.

Marko Sosič (1958) najugledniji je predstavnik slovenačke kulturne scene u Italiji.

Režirao je predstave u više slovenačkih i italijanskih pozorišta, piše radio drame za slovenački radio u Trstu, a najveći deo dosadašnje pozorišne karijere upravnika i umetničkog direktora proveo je u Slovenskom stalnom gledališču u Trstu.

Autor je prozne zbirke “Rosa na staklu” (1990), autobiografske pozorišne hronike “Hiljadu dana, dvesta noći” (1996), a uz “Balerinu, balerinu” (1997), i romana “Tito, amor mijo” (2005).

Dobitnik je niza pozorišnih i filmskih nagrada.

(SEEcult.org)

  Širi izbor za Vaska Popu



U širi izbor za jubilarnu, 20. nagradu “Vasko Popa” za poeziju uvršćeni su Radomir Andrić, Zoran Bognar, Risto Vasilevski, Branislav Velјković, Branko Kukić, Petar Matović, Vasa Pavković, Bojana Stojanović Pantović, Adam Puslojić, Saša Radojčić, Simon Simonović i Stevan Tontić.

Odluku o nagrađenom pesniku žiri će doneti 11. juna, a svečana dodela biće održana 30. juna u Vršcu.

Žiri čine: Milovan Vitezović (predsednik), Dragan Jovanović Danilov i Duško Novaković.

Prošle, 2013. godine, nagradu je dobio Živorad Nedeljković, za knjigu “Talas” u izdanju Arhipelaga iz Beograda.

Među prethodnim dobitnicima su i pesnici: Borislav Radović, Ivan V. Lalić, Milutin Petrović, Slobodan Zubanović, Novica Tadić, Duško Novaković, Vujica Rešin Tucić, Radmila Lazić, Vojislav Karanović, Miodrag Maksimović, Milan Đorđević, Saša Jelenković...

Nagrada se sastoji iz povelјe i novčanog dela koji dodelјuje Fondacija Hemofarm.

Pokrovitelј nagrade je opština Vršac, a osnivač agencija Đorđević.

(SEEcult.org)

  Ana Paula Maja gošća Rendeta



Brazilska autorka Ana Paula Maja predstaviće 29. maja u Centru za kulturnu dekontaminaciju u Beogradu svoj roman “Rat kopiladi”, u izdanju Rendeta, a o toj knjizi, Brazilu, fudbalu, muzici, ženama, filmu… sa njom će razgovarati Srđan Anđelić.

“Rat kopiladi” je surova priča o ljudima sa dna brazilskog društva, bespoštedna koliko i sami njihovi životi. Priča o ratu u kojem nema pobednika i pobeđenih, jer svi gube. A počinje tako što Amadeu, porno glumac i klasični gubitnik, sticajem okolnosti pronađe torbu punu droge koja pripada lokalnom mafijašu. Odlučuje da drogu proda kako bi spasao svoju kožu i kožu svoje devojke, bokserke koja se bori i protiv muškaraca kada joj zatreba novac. Ali ništa se ne odvija onako kako je Amadeu zamislio, i u tom trenutku počinje rat, prolivaju se potoci krvi i stradaju i krivi i nedužni.



Ana Paula Maja (1977, Rio de Žaneiro), kako ističe Rende, napisala je pravi mačo roman, protkan ironijom i crnim humorom, u kojem se oseća snažan uticaj pulp literature.

Srpsko izdanje “Rata kopiladi”, koje je objavljeno 2011. godine, bilo je prvi prevod te knjige sa portugalskog (Ana Kuzmanović-Jovanović), odnosno njena svetska premijera.

(SEEcult.org)

  I dovoljno slični, i različiti



Gosti novog izdanja Gradske knjižvnice, književnog programa Kulturnog centra Grad u Beogradu, biće 27. maja pisci Marko Tomaš i Zvonko Karanović koji su nedavno objavili u izdavačkoj kući “LOM” knjige izabranih pesama - Tomaš “Varanje smrti”, a Karanović “Najbolje godine naših života”.

Reč je o dva autora koja su, kako navodi KC Grad, sasvim dovoljno slični i sasvim dovoljno različiti da bi imalo smisla govoriti o njihovoj poeziji u istom okviru.

Njihovi pesnički pečati su obojeni naglašeno urbanim senzibilitetom, oba svojim stihovima prekrajaju i veliki spoljašnji svet opterećen ideologijama, politikom, ratovima, epohama, ali i privatne, intimne svetove koji stoje na krhkim nogama individualnosti, ljubavi i svega ostalog što nose male životnih priča.

I Tomaš i Karanović znalački se kreću kroz nepregledne i lavirintske šume različitih pesničkih tradicija, ali zato obojica ne kriju i svojevrsnu utemeljenost u pop kulturi - i Tomaš kada stihovima poručuje Leonardu Koenu da stvarno preteruje sa time što stvara soundtrack našim svakodnevnim rutinskim depresijama i Karanović kada se stihovima pita da li ćemo ikada odrasti, te da li nas tamo čekaju bezbrižna popodneva kada smo buljili u plafon i slušali Creedence.

U okviru majske Gradske knjižnice publika će imati priliku da čuje o poeziji, ali i o tome “kako je biti pesnik u ova šugava vremena”.

Razgovor će voditi Bojan Marjanović.

(SEEcult.org)

  6. KROKODIL



Festival KROKODIL biće održan šesti put od 12. do 14. juna na amfiteatru ispred Muzeja istorije Jugoslavije u Beogradu, a kroz tri tematske celine predstaviće savremene pisce koji stvaraju na stranom jeziku i žive unutar druge kulture i jezičkog konteksta, zatim razne vidove manjinskog književnog delovanja, te najbolje savremeno književno stvaralaštvo na prostoru jugoistočne Evrope.

U okviru prve tematske večeri, nazvane "Foreigners?", nastupiće bosanski pisac sa književnom karijerom u SAD Aleksandar Hemon, albanska spisateljica Ornela Vorpsi koja stvara paralelno na francuskom i italijanskom jeziku, irski pripovedač Filip O’Kjalah koji živi u Bukureštu i deo je savremene rumunske književne scene, hrvatska spisateljica Alida Bremer koja je objavila knjigu na nemačkom jeziku, čuveni prevodilac sa španskog i spisateljica Silvija Monros, kao i beogradski eksperimentalni pop elektro bend EPP.

Drugo tematsko veče, "Excluded?", predstaviće razne vidove manjinskog književnog delovanja. Pored pisaca koji su pripadnici etničkih manjina, poput mađarske spisateljice iz Vojvodine Ildiko Lovaš, biće predstavljeni i drugi manjinski identiteti, a među učesnicima su najavljeni Nenad Veličković, Damir Avdić, Daša Drndić, domaći strip autor Aleksandar Zograf i kosovska pesnikinja Ervina Haljilji.

"Neighbours?" je naziv treće tematsko veče, koja će predstaviti najbolje od savremene književne kreativnosti na prostoru jugoistočne Evrope. Autori Korina Sabau, Srećko Horvat, Škeljzen Malići i Biljana Srbljanović biće predstavljeni svojim najnovijim delima, uz promocije knjiga “Blistavo i strašno 1 i 2” Bekima Fehmijua, uz razgovor sa Brankom Petrić i Božom Koprivicom. Posebni gosti ove večeri biće autori emisije “24 minuta” Zoran Kesić i Njuz.net.

U okviru pratećeg programa, najavljena je izložba fotografija “Pripitomiti tamu”, autorsko delo fotografkinje Slađane Stanković, praćeno književnim tekstom Silvana Pridoma, mladog francuskog autora koji je bio učesnik rezidencijalnog programa Krokodilove Kuće za pisce u Beogradu.

Izložba prezentuje dinamični odnos pisane reči i fotografija Beograda, u kojem se dve kreativne osobe nadopunjuju kreirajući poseban doživljaj.

Zajedničko delo Silvana Pridoma i Slađane Stanković biće izloženo tokom trajanja KROKODIL-a na gornjem platou ispred Muzeja istorije Jugoslavije, a sami autori predstaviće se publici tokom prve večeri festivala.

Festival KROKODIL (Književno regionalno okupljanje koje otkljanja dosadu i letargiju) pokrenut je 2009. godine sa idejom da predstavi regionalnu i evropsku književnost u njenom punom obimu, na jedinstven i originalan način - bez generacijskih, poetičkih, rodnih ili bilo kakvih drugih isključivosti.

Festival su ove godine podržali: Delegacija Evropske unije u Srbiji, Allanz Kulturstiftung, Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, Gradska opština Savski venac, Sekretarijat za kulturu Grada Beograda, Francuski institut u Beogradu i književna mreža Traduki.

Sajt Udruženja Krokodil je www.krokodil.rs, a program festivala nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.

(SEEcult.org)

  3. Beogradski festival evropske književnosti



Beogradski festival evropske književnosti (BFEK), u organizaciji izdavačke kuće Arhipelag, nudi u trećem izdanju - od 24. do 27. juna u Domu omladine Beograda - četiri celovečernja multimedijalna književna programa u kojima će učestvovati Terezija Mora, Vida Ognjenović, Roman Simić Bodrožić, Uglješa Šajtinac, Suzana Tratnik, Mileta Prodanović, Ana Ristović i Đerđ Serbhorvat.

Zamišljen kao nedelja vrhunske književnosti, BFEK se odvija pod sloganom “Najbolje od svega. Najbolje za sve”, smatrajući da je Beogradu potreban veliki međunarodni književni festival čiji je ključni cilj da predstavlja najvažnija dela i najvažnije pisce savremene evropske književnosti, ali i da je vrhunskoj književnosti potrebna moderna i multimedijalna tačka promocije knjiga i pisaca, ideja i čitanja.

Nastavljajući promovisanje najboljih izraza savremene evropske i srpske književnosti, treći BFEK nudi posetiocima sedam čitanja, četiri projekcije filmova i izložbu stripa mađarskog umetnika Geze Rica, koja je nastala prema motivima romana Srđana V. Tešina “Kuvarove kletve i druge gadosti”. Otvaranjem te izložbe, treći BFEK će i početi.

“Književnost je iskustvo dugog trajanja, ali i deo svakodnevnog iskustva, radost čitanja i radost avanture i otkrića. Ona je sposobna da progovori u novim medijima jednako kao i u onim koji su već nezamislivi bez književnosti”, poručio je osnivač BFEK-a i glavni urednik Arhipelaga Gojko Božović, pozivajući publiku na “avanturu i otkriće”.

Poseban deo BFEK-a, kao i prethodnih godina, predstavlja retrospektiva savremenih filmova nastalih prema delima savremene književnosti.

U okviru programa “Književnost na filmu” biće tako prikazana tri domaća i jedan nemački film – “Goli život” Danila Kiša i Aleksandra Mandića, prema njihovom istoimenom romanu, “Klopka” Srdana Golubovića, prema istoimenom romanu Nenada Teofilovića, “Premeravanje sveta” Detlefa Buka, prema istoimenom romanu Danijela Kelmana, i “Život u osam imena” Miodraga Kolarića, prema memoarima Đorđa Šagića i romanu Vladislava Bajca “Bekstvo od biografije”, koji će na 3. BFEK-u doživeti srpsku premijeru.

Na 3. BFEK-u gostuje i “Književni kafe” (Literatur Café) Gete instituta u Beogradu, u okviru kojeg će Terezija Mora biti zajednička gošća.

Prema romanu Terezije Mora “Jedini čovek na kontinentu”, rediteljka Ivana Vujić pripremila je sa studentima Akademije dramskih umetnosti u Beogradu dramatizaciju koja će biti predstavljena 26. juna

Prve festivalske večeri predstaviće se slovenačka književnica Suzana Tratnik, te Ana Ristović i Marija Nenezić, dok će 25. juna na sceni biti Uglješa Šajtinac i Đerđ Serbhorvat, a pretposlednje festivalske večeri Mileta Prodanović i Terezija Mora. U završnici će nastupiti Vida Ognjenović i pripovedač Roman Simić Bodrožić iz Hrvatske, koji je i urednik aktuelnog, 13. Festivala evropske kratke priče, održanog proteklih dana u Zagrebu i delom u Šibeniku.

Suzana Tratnik (1963), dobitnica Prešernove nagrade za književnost, piše priče i romane, publicističke i teorijske radove. Objavila je knjige priča “Ispod nule” (1998), “U svom dvorištu” (2003), “Paralele” (2005), “Ono što nisam razumela u vozu” (2008) i “Dva sveta” (2009), te romane “Ime mi je Damjan” (2001) i “Treći svet” (2007). Njene knjige prevedene su na 15 jezika, a prema romanu “Ime mi je Damjan”, koji je preveden na nemački, češki, slovački i srpski jezik, napisala je i istoimenu monodramu koja je premijerno izvedena 2002. u Ljubljani.

Terezija Mora (1971), romansijerka, pripovedačica, scenaristkinja i prevodilica sa mađarskog na nemački jezik, autorka je romana “Svi dani” (2004) koji je proglašen za najbolji nemački roman godine na Sajmu knjiga u Lajpcigu. Za roman “Čudovište” dobila je Nagradu za najbolji nemački roman godine. Dobila je i austrijske nagrade “Franc Nabl” (2007) i “Erih Frid” (2010), kao i nemačku nagradu “Adalbert fon Šamiso”. Autorka je i romana “Dan za danom” (2004) i “Jedini čovek na kontinentu” (2009), a živi i radi u Berlinu.

Među stranim gostima trećeg BFEK-a je i pripovedač, dramski pisac, kritičar, sociolog i esejista Đerđ Serbhorvat (1972), koji živi u Budimpešti, te pripovedač Roman Simić Bodrožić (1972) iz Hrvatske, autor knjiga priča “Mjesto na kojem ćemo provesti noć” (2000), “U što se zaljubljujemo” (2005), za koju je dobio nagradu “Jutarnjeg lista” za najbolju proznu knjigu u Hrvatskoj, i “Nahrani me” (2012), za koju je dobio nagradu “Kiklop” za najbolju proznu knjigu godine u Hrvatskoj. Između ostalog, priredio je (s D. Glamuzinom) panoramu hrvatske erotske priče “Libido.hr”.

Program trećeg BFEK-a biće održavan u Velikoj sali DOB-a, pri čemu su svakog dana u 19 i u 20 časova najavljena čitanja pisaca, a u 21 čas je besplatna projekcija filma iz festivalskog programa “Književnost na filmu”.

Arhipelag organizuje BFEK u saradnji sa DOB-om, uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije, Gete instituta u Beogradu, Srpskog PEN centra i Billboard Printa.

Sajt Arhipelaga je www.arhipelag.rs, a program BFEK-a nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)

  Nova skulptura u Vojvodini



Knjiga Suzane Vuksanović “Nova skulptura u Vojvodini 1980-2000” (New Sculpture in Vojvodina 1989-2000), u izdanju Muzeja savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) u Novom Sadu, bavi se izučavanjem, istorizovanjem i interpretiranjem fenomena nove skulpture u Vojvodini u poslednje dve decenije 20. veka, valorizujući opuse i delovanje dvadesetak autora.

Knjiga je posvećena opusu i delovanju u prostoru i domenu nove skulpture Ane Bešlić, Verbumprograma, Ratomira Kulića, Mirjane Kojić, Slobodana Kojića, Zorana Pantelića, Rastislava Škuleca, Apsolutno skulpturalnog, Dragana Jelenkovića, Dragana Rakića, Dragana Miletića, Živka Grozdanića, Zvonimira Santrača, Igora Antića, Mire Brtke, Jelene Janev, Manojla Maravića i Olge Ungar.

Kako je naveo u recenziji prof. dr Jerko Denegri, koji je učestvovao i na nedavnoj promociji knjige Suzane Vuksanović u MSUV, njen rad bavi se jednim od najbitnijih fenomena u savremenoj umetnosti Vojvodine, sa referencama u širem problemskom kontekstu u koji se ova umetnička produkcija uključuje.

“S obzirom da se dosad u više navrata kao autorka izložbi i pisac tekstova bavila istom problematikom, njeno je poznavanje zbivanja u ovoj oblasti temeljno i vrlo merodavno, obrada koju je ponudila predstavlja dosad najvredniji doprinos temi navedenoj u nazivu ovog rada, stoga kao takav zavređuje da u ponuđenom obliku u celini bude objavljen”, istakao je
Denegri.

I prof. dr Lidija Merenik, takođe jedan od recenzenata knjige Suzane Vuksanović, muzejske savetnice MSUV, istakla je da njen rad pokazuje “temeljno izučene izvore i građu - sve dostupne podatke o umetnicima, delima, izložbama, kritičkoj recepciji - kao i umetnički materijal koji se nalazi u muzejskim, galerijskim ili privatnim kolekcijama”.

Suzana Vuksanović je dala jasnu sistematizaciju “nove skulpture” u Vojvodini u poslednje dve decenije XX veka, a sistematičnom i jezgrovitom interpretacijom, postigla je “istorijsku valorizaciju nove skulpture u Vojvodini 1980-2000. kao uticajne, produktivne, inovativne i u izvesnim segmentima, vodeće umetničke pojave u kontekstu jugoslovenske i srpske umetnosti tog perioda”, istakla je Lidija Merenik u recenziji.

Prema rečima dr Jasnime Čubrilo, knjiga “Nova skulptura u Vojvodini 1980-2000” predstavlja prvu istorijsko-umetničku sistematizaciju i interpretaciju pojava u umetnosti u Vojvodini u poslednje dve decenije 20. veka.

Knjiga Suzane Vuksanović, kako je istakla Jasmina Čubrilo, “uspešno daje prvu sistematizaciju nepreglednog materijala iz prošlosti koja tek što se završila”, zbog čega je “od velike važnosti i vrednosti za naučnu i za stručnu, lokalnu i internacionalnu, ali i za širu kulturnu javnost: takvim gestovima i idejama gradi se bogatstvo kulturne scene”.

Suzana Vuksanović diplomirala je i magistrirala na Katedri za istoriju moderne umetnosti Odeljenja za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu. Od 1994. do 2000. godine radila je kao kustoskinja u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, a od 2001. zaposlena je u MSUV - najpre kao kustoskinja izložbene delatnosti, a od 2005. je u zvanju višeg kustosa zadužena za Zbirku skulptura, objekata i instalacija. Stručno zvanje muzejskog savetnika stekla je 2012.

Usavršavala se na seminarima i stručnim skupovima iz oblasti muzeologije i muzeoloških standarda.

Objavila je više knjiga iz oblasti istorije umetnosti, savremene umetničke produkcije, kao i iz oblasti kritike umetničkog sistema.

Autorka je i više problemskih i studijskih izložbi i kustoskinja brojnih samostalnih izložbi. Takođe, urednica je i kourednica mnogih izdanja MSUV, te članica redakcije Časopisa za kritiku, istoriju i teoriju umetnosti: Anomalija tog muzeja.

Brojne tekstove (eseje, intervjue, kritičke osvrte, analitičke studije, prikaze knjiga i izložbi) objavljivala je u katalozima, časopisima, studijskim publikacijama, te u dnevnoj, nedeljnoj i mesečnoj štampi.

Dobitnica je nagrade “Pavle Vasić” za 2012. za monografski katalog i retrospektivnu izložbu “Mira Brtka: Nestabilne ravnoteže” (1962-2012).

Članica je Društva istoričara umetnosti Srbije (DIUS), Međunarodne asocijacije umetničkih kritičara (AICA) i Muzejskog društva Srbije (MDS).

(SEEcult.org)

  Dela Danila Kiša u 10 knjiga



Celokupna proza Danila Kiša, kao i njegove pesme, drame i filmski scenariji, biće objavljeni do februara 2015. godine u izdanju beogradske izdavačke kuće Arhipelag.

Dela Danila Kiša u 10 knjiga, koja priređuje Mirjana Miočinović, biće objavljena do 22. februara 2015. godine, kada se navršava 80 godina od piščevog rođenja, najavio je Arhipelag.

Projekat obuhvata celokupnu Kišovu prozu - od ranih romana Mansarda i Psalam 44, preko knjiga iz porodičnog ciklusa: kratkih priča iz knjige Rani jadi i romana Bašta, pepeo i Peščanik, do tri knjige iz Kišovog novelističkog ciklusa: Grobnica za Borisa Davidoviča, Enciklopedija mrtvih i posthumno objavljene knjige Lauta i ožiljci.

Deveti tom u tom izdanju predstavlja knjiga Pesme/Elektra u kojoj će se naći sabrane Kišove pesme i njegova najpoznatija drama Elektra.

Završni, deseti tom čini knjiga Noć i magla u koju sačinjavaju piščeve drame i filmski scenariji. Pored TV drama „Noć i magla“, „Papagaj“ i „Drveni sanduk Tomasa Vulfa“ i pozorišne drame „Mehanički lavovi“, u knjizi Noć i magla biće objavljena i dva Kišova filmska scenarija pisana krajem 70-ih godina: “Končarevci” i “Marin Držić Vidra”. Ta dva scenarija prvi put će se naći u okviru nekog izdanja Kišovih dela.

Arhipelag će sukcesivno objavljivati Dela Danila Kiša u 10 knjiga, a najveći deo će izaći do narednog Sajma knjiga u Beogradu.

Arhipelag je upravo objavio roman Psalam 44 kao prvu knjigu iz te serije Dela Danila Kiša. Zajedno s Mansardom, Psalam 44 je prvi roman Kiša, a predstavlja veliku povest o logorima Drugog svetskog rata i uzbudljivu priču o objavi istorije u običnom životu i o ljudskoj sudbini u vremenima istorije. Iz te knjige, kao nekog stvaralačkog nukleusa, proistekla su druga velika dela tog modernog klasika srpske književnosti: Peščanik, Grobnica za Borisa Davidoviča i Enciklopedija mrtvih.

Arhipelag je pre tri godine objavio Izabrana dela Danila Kiša u 7 knjiga.

Takođe, objavio je i Izabrane poetičke spise Danila Kiša u 3 knjige, koji su obuhvatili Čas anatomije, sabrane intervjue u knjizi Gorki talog iskustva i izabrane eseje u knjizi Poslednje pribežište zdravog razuma, koju je priredio Gojko Božović.

Arhipelag je sa naslednicima autorskih prava Danila Kiša upravo potpisao i ekskluzivni ugovor o objavljivanju i distribuciji dela tog pisca na teritoriji Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

Prema rečima glavog urednika Arhipelaga Gojka Božovića, objavljivanje dela nekog pisca klasične vrednosti predstavlja najveći izazov za profesionalno izdavaštvo, možda pogotovu u ovom trenutku kada knjige vrhunske savremene i klasične književnosti nisu dovoljno vidljive i kada su njihovo mesto preuzele knjige u kojima ne postoji nikakva ideja vrednosti, stila ili umetničke lepote.

Arhipelag stoga sa posebnom pažnjom priprema Dela Danila Kiša u 10 knjiga, jer u tome vidi profesionalno i čitalačko zadovoljstvo i izazov, dodao je Božović.

“Sa naslednicima autorskih prava Danila Kiša dogovorili smo se da ubuduće Kišova dela u našem izdanju budu dostupna ne samo u Srbiji nego i u Hrvatskoj i BiH. Danilo Kiš je pisac koji ima ne samo tumače nego i čitaoce. I on svoje čitaoce neprestano stiče u novim generacijama. Upravo zato je neophodno da dela Danila Kiša stalno budu dostupna”, istakao je Božović.

(SEEcult.org)

  U trci za Mešu Selimovića



Za književnu nagradu “Meša Selimović” za najbolji roman objavljen 2013. godine u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Srbiji i Crnoj Gori nominovane su knjige 15 autora, među kojima su i neki raniji laureati.

Dobitnik će biti proglašen na 14. Međunarodnim književnim susretima “Cum grano salis” početkom septembra u Tuzli, objavljeno je na sajtu te manifestacije.

Selektor za Hrvatsku Zoran Simić predložio je romane pet autora, od kojih su tri izdanja kuće Fraktura, a među njima je i “Vrijeme koje se udaljava” Mirka Kovača, koji je dobio nagradu “Meša Selimović” za roman “Grad u zrcalu” 2008.

Nominovani su i romani još dvojice dosadašnjih dobitnika - “Rod” Miljenka Jergovića i “Toranj kiselih jabuka” Ludwiga Bauera, oba u izdanju Frakture, te romani “Donjodravska obala” Draga Hedla (Naklada Ljevak) i “Povijest institute” Ratko Cvetnića (Mozaik knjiga).

Jergovića, koji je nagradu “Meša Selimović” dobio 2007. za roman “Ruta Tannenbaum”, predložio je za za roman “Rod” i selektor za BiH Marko Vešović.

Vešović je nominovao i romane “Nestali u stoljeću” Ivana Lovrenovića (Fraktura), “Inkapsulirana tijela” Nedžada Ibrahimovića (Buybook) i “Nađi me” Damira Šabotića (Dobra knjiga).

Selektorka za Srbiju Jasmina Vrbavac predložila je romane “Satori” Srđan Srdića (Književna radionica Rašić), “Ilegalni Parnas” Bojana Babića (Levo krilo), “Šegrt lovca na vetrove” Mirjane Bjelogrlić Nikolov – jedine žene među nominovanima (Službeni glasnik), “Arkadija” Milete Prodanovića (Arhipelag) i “Gnusoba” Svetislava Basare (Laguna).

Crnogorski selektor Vlatko Simunović predložio je romane “Šamaranje” Stefana Boškovića (Pobjeda) i “Plaža Imelde Markos” Balše Brkovića (Vijesti).

Nagradu “Meša Selimović” ustanovile su gradske vlasti Tuzle, rodnog grada slavnog pisca, a dodeljuje se od u okviru Književnih susreta “Cum grano salis”.

Prvobitna namera Književnih susreta bila je obnova mostova saradnje i prevazilaženje nametnutih granica među književnim stvaraocima i ljubiteljima književnosti koji pripadaju istom govornom (južnoslovenskom) području, a kojima su politika, podele i sukobi iz bliske i daleke prošlosti nametnuli čvrste granice. Ideja Susreta bila je, a i ostala, da se na prostoru Zapadnog Balkana potencira ono što povezuje, a ne ono što nas razdvaja.

Dosadašnji dobitnici nagrade “Meša Selimović” su i Marinko Koščec za “Netko drugi” (2002), Irfan Horozović za “Shakespeare u Dar es Salaamu” (2003), Ivica Đikić za “Cirkus Columbia” (2004), Ognjen Spahić za “Hansenova djeca” (2005), Sanja Domazet za “Ko plače” (2006), Miljenko Jergović za “Ruta Tannenbaum” (2007), Mirko Kovač za “Grad u zrcalu” (2008), Bekim Sejranović za “Nigdje, niotkuda” (2009), Mirjana Đurđević za "Kaja, Beograd i dobri Amerikanac" (2010), Ludwig Bauer za "Zavičaj, zaborav" (2011) i Faruk Šehić za roman “Knjiga o Uni” (2012).

Prošle godine nagradu “Meša Selimović” dobio je crnogorski književnik, esejista i pesnik Milorad Popović za roman prvenac “Karnera”, koji je objavio posle osam knjiga poezije i četiri objavljena eseja.

(SEEcult.org)

  Književnost uživo



Festival Krokodil predstavio je od 12. do 14. juna na amfiteatru ispred Muzeja istorije Jugoslavije u Beogradu uzbudljiv književni program sa domaćim i stranim autorima, koji je protekao i u znaku Svetskog fudbalskog prvenstva, snažnih političkih i društvenih poruka i osvrta na ekonomsku krizu, a tradicionalno i uz veliko prisustvo komaraca.

Šesti Krokodil počeo je nastupom Aleksandra Hemona, a prvo veče, nazvano “Foreigners?” i originalno posvećeno piscima koji ne pišu na maternjim jezicima, proteklo je i u znaku fudbalskog prvenstva, na koje su se pisci stalno osvrtali.

Pored Hemona, nastupili su i Alida Bremer, koja je čitala odlomak iz knjige "Olivin vrt", zatim irski pisac koji živi u Rumuniji Filip O' Kjalah, koji je publiku zabavio pseudo-autobiografskim odlomkom o svom životu u Rumuniji, dok je Silvia Monros predstavila je svoje književno i prevodilačko delo, kao i svoje prijateljstvo s čuvenim argentinskim piscem Huliom Kortasarom. Predstavila se i spisateljica albanskog porekla Ornela Vorpsi, koja je stigla na Krokodil iz Pariza, u kojem već godinama živi pišući na francuskom i italijanskom jeziku.



Prve večeri otvorena je i izložba fotografija "Pripitomiti tamu", autorsko delo pisca Silvana Pridoma i fotografkinje Slađane Stanković, koja na interesantan način kombinuje kratku pisanu formu i slike tamnije strane Beograda. Publiku je kraćim nastupom u srednjem delu programa i dužim koncertom na kraju zabavljao beogradski minimal-elektro bend EPP! koji vodi Katie Woznicki, Amerikanka iz Klivlenda koja živi u Beogradu.

Drugo veče Krokodila, pod nazivom “Excluded?”, ponudilo je publici različite oblike manjinskog delovanja u književnosti, a počelo je nastupom hrvatske spisateljice Daše Drndić, posle koje se predstavila i Ildiko Lovaš iz Subotice, pa mostarski pesnik Marko Tomaš koji je poručio da pisanjem pobeđuje smrtnost, a izrecitovao je i prevod jednog od klasika Leonarda Koena “Suzanne”.



Srpski strip autor Aleksandar Zograf predstavio je svoje nekadašnje i sadašnje stvaralaštvo, osvrćući se na uticaj američke strip scene. Trenutna gošća Krokodilove rezidencije za pisce, kosovska pesnikinja Ervina Haljilji predstavila je svoju poeziju i ulogu poetskog stvaralaštva u savremenoj kosovskoj književnosti.

Književni deo programa zatvorio je sarajevski pisac Nenad Veličković duhovitim čitanjem sa elementima performansa, a na kraju večeri nastupio je "bosanski psiho" Damir Avdić koji se predstavio idiosinkratičnom kombinacijom muzičkog koncerta, pozorišnog ili performerskog nastupa, te snažnih političkih i društvenih poruka.

Poslednje veče šestog Krokodila, pod nazivom “Neigbours?”, bilo je posvećeno uzbudljivoj savremenoj produkciji u regionu. Uz duhovitog Zorana Kesića i ekipe Njuz.neta, predstavljen je i književni i filmski rad legendarnog Bekima Fehmiua, uz pomoć njegove udovice Branke Petrić i Bože Koprivice, bliskog prijatelja tog velikog glumca. Potom se predstavila i druga junska gošća Krokodilove rezidencije za pisce, Korine Sabau, a u završnici i tri provokativne figure na regionalnoj sceni koje se nalaze na različitim rubovima književnog stvaralaštva - hrvatski filozof Srećko Horvat, kosovski sociolog i prevodilac Škeljzen Malići i srpska dramska autorka Biljana Srbljanović.

*Foto: Srđan Veljović

(SEEcult.org)

  Veliki rat između nevidlјivih uzroka i vidlјivih posledica



Trotomno izdanje u pripremi “Srbi 1903 – 1914” koje je priredio Miloš Ković i knjiga Anike Mombauer “Uzroci Prvog svetskog rata”, u izdanju kuće Klio, povod su za razgovor koji će 17. juna biti održan u Salonu Gece Kona u Beogradu, uz učešće istoričara Smilje Marjanović Dušanić, Vojislava Pavlovića i Kovića, te profesora na Filozofskom fakultetu u Beogradu Leona Kojena.

Trotomni leksikon “Srbi 1903 – 1914” nudi pogled na Prvi svetski rat, njegove učesnike i niz pitanja koja se postavljaju danas o njegovim uzorcima i posledicama iz ugla vodećih srpskih istoričara, istoričara književnosti, istoričara umetnosti, filozofa, sociologa, antropologa, arheologa, muzikologa.

U raspravama o uzrocima i povodima Prvog svetskog rata, stare teze o krivici Srbije za to svetsko krvoproliće, nekada negovane samo u zemlјama koje su rat izgubile, sve su prisutnije u svetskoj akademskoj javnosti, navela je kuća Clio, dodajući da se stoga i nameće potreba da srpski stručnjaci iz različitih naučnih oblasti još jednom, iz današnje perspektive, na stogodišnjicu početka Prvog svetskog rata, razmisle o nizu pitanja koja postavlјa istorija Srba i Evrope u sudbonosnoj 1914. godini.

Srpska nauka je, međutim, vreme od 1903. do 1914. odavno nazvala “zlatnim dobom” srpske kulture i politike. Ta ocena odnosi se kako na Srbiju, tako i na Srbe koji su tada živeli na teritoriji Crne Gore, Habsburške Monarhije, Osmanskog carstva, pa čak i na one u rasejanju, u dalekim SAD. Bilo je to doba Milana Rakića, Jovana Dučića, Vladislava Petkovića Disa, Sime Pandurovića, Bogdana Popovića, Jovana Skerlića, Slobodana Jovanovića, Stojana Novakovića, Milutina Milankovića, Mihajla Pupina, Nikole Tesle, Jovana Cvijića, Branislava Petronijevića, Nadežde Petrović, Koste Miličevića, Uroša Predića, Stevana Stojanovića Mokranjca, Živojina Mišića, Radomira Putnika, Stepe Stepanovića, Petra Bojovića, kralјa Petra I Karađorđevića, Nikole Pašića, Milovana Milovanovića, Ljubomira Stojanovića.

Ko su bili ovi lјudi i kako današnje vreme vidi njihova dela? Ko su zaista bili Gavrilo Princip i Dragutin Dimitrijević Apis? U šta su verovale tadašnje srpske političke elite, ali i “obični lјudi”? Šta su za njih značile ideje nacije, demokratije i lјudskih prava? Kakav je bio stvarni uticaj krune, stranaka, oficira, selјačke većine na politički život zemlјe? Ko su zaista bili ti selјaci-vojnici, koji su dobili epske bitke na Kumanovu, Bitolјu, Bregalnici, Ceru, Kolubari, Solunskom frontu?

To su neka od pitanja na koja će pokušati 17. juna u podne da odgovore tokom razgovora na temu "Veliki rat između nevidlјivih uzroka i vidlјivih posledica" istoričarka dr Smilјa Marjanović Dušanić, urednica edicije “Polis” kuće Clio i profesorka na Filozofskom fakultetu u Beogradu, prof. dr Leon Kojen, istoričar Vojislav Pavlović, naučni saradnik Balkanološkog instituta SANU i dr Miloš Ković, istoričar i docent Filozofskog fakulteta u Beogradu, koji je priređivač izdanja “Srbi 1903 – 1914”.

Povod za razgovor je i knjiga Anike Mombauer “Uzroci Prvog svetskog rata”, koju je Clio objavio 2013. u prevodu Ksenije Todorović sa engleskog.

Ta studija organizovana je hronološki i počinje analizom kontroverzi nastalih na početku Velikog rata.

Priču o Prvom svetskom ratu, jednom od klјučnih događaja burnog 20. veka, prate neslaganja istoričara o njegovim uzrocima. Stotine knjiga i članaka objavlјeno je o toj temi tokom proteklih decenija, hilјade dokumenata je otkriveno u arhivima i stavlјeno istoričarima na raspolaganje, ali klјučna pitanja i dalјe ostaju nerešena.

Autorka zatim istražuje rasprave koje su usledile nakon Versajske mirovne konferencije, kao i one koje su bile aktuelne u međuratnom periodu. Mombauerova posebnu pažnju posvećuje istraživanju nemačkog istoričara Frica Fišera i debati koja je usledila kao reakcija na njegove teze o Nemačkoj kao glavnom krivcu za globalni sukob.

Pažnja Anike Mombauer pritom nije toliko usmerena na događaje koji su do doveli do Prvog svetskog rata koliko na okolnosti koje su podsticale i još podstiču ovu “dugotrajnu raspravu”.

(SEEcult.org)

  8. turneja Broda knjižare



Brod knjižara – brod kulture ponovo će zaploviti Jadranom od 26. jula do 9. avgusta, a uz hrvatske, predstaviće i književnike iz Poljske, ovogodišnje zemlje-partnera te kulturno-turističke manifestacije.

Program osme turneje manifestacije "MasterCard Brod knjižara - brod kulture" čine i pozorišne predstave, radionice, te muzički i plesni nastupi.

Brod kulture pristaće u 14 mesta na hrvatskim ostrvima i obali, počev od Makarske. Sledeće stanice su: Vrboska (Hvar), Postira (Brač), Vis, Marina, Sv. Filip i Jakov, Zadar, Silba, Rab, Mandre (Pag), Tkon (Pašman), Jezera (Murter), Zlarin i u završnici, 8. avgusta, Rogoznica.

Među piscima koji će se predstaviti najavljeni su i poljski autori Artur Grabowski, Wojciech Kuczok i Jacek Dehnel.



Poljski ambasador u Zagrebu Maciej Szymanski istakao je tim povodom da Poljsku i Hrvatsku povezuje gotovo sve – istorija, kultura, jezičke sličnosti, vera većine stanovnika…

“Ne manjkaju ni kontakti naših političara, institucija i organizacija, a na stotine hiljada Poljaka svake godine posećuje hrvatsku obalu. Uprkos svemu tome, naša znanja jednih o drugima značajno su presiromašna”, ocenio je ambasador i izrazio zadovoljstvo što ove godine u Hrvatsku stiže “brod prepun poljske kulture”.

Organizator manifestacije Igor Gerenčer podsetio je da se program zemlja-partner održava treću godinu, dodajući da je Poljska odabrana ove godine s obzirom na to da se broj poljskih turista na Jadranu stalno povećava.

Ranije zemlje-partneri bile su Slovenija i Austrija.

Program manifestacije čine i pozorišne predstave “Reciklirana priča 2”, koja je namenjena deci, te nagrađena komedija “Na pučini” poljskog autora Slawomira Mrožeka. Publika će moći da učestvuje i u radionici duvanja stakla “Friends of Glass”, te u Maloj školi astronomije, a najavljen je i koncert mladih muzičara Prima Vista, kao i program turističkih zajednica, suorganizatora manifestacije, koji obuhvata nastupe klapa, KUD-ova, folklora i plesnih grupa.

Piscima na Brodu knjižari pridružiće se i pobednik regionalnog konkursa za najbolju kratku priču - Andy Jelčić, nagrađen za rad "Šaptačica".

U konkurenciji je bilo više od 300 priča, a pobednička će biti objavljena u knjizi "20 + 1 najbolja priča za ljeto 2014." sa još 20 priča koje su ušle u najuži izbor.

Selektor konkursa za kratku priču i jedan od urednika knjige "20 + 1 najbolja priča za ljeto 2014." Ludwig Bauer izrazio je zadovoljstvo brojem učesnika i kvalitetom pristiglih radova, čemu je doprinelo i učešće višestruko afirmisanih autora - u rasponu od Bogdana Arnautovića, svojevremeno najnagrađivanijega mladog pesnika bivše Jugoslavije, do hvaljenoga autora tridesetak knjiga Mirka Valenta.

Brod knjižara - brod kulture osmišljen je kao jedinstven kulturno-turistički projekat koji plovi Jadranom sa nekoliko hiljada naslova knjiga i razne druge literature, kao i sa poznatim piscima, u cilju promovisanja kulture čitanja i pisanja.

Pokrovitelji manifestacije su poljska ambasada u Hrvatskoj i poljsko kulturno udruženje “M. Kopernik” iz Zagreba.

(SEEcult.org)