Krusevac

Organizujte se i izrazite protest koji ce biti zapazen ::

Mi volemo da sacekujemo u pomrcini...

Bagdala u novembru...

Došljaci ušorili Kruševac


Kako je kasaba pod Bagdalom prerasla u modernu varoš. Godine 1890, od 5.998 stanovnika 709 bili su stranci



POTOMCI polovine najstarijih poznatih familija u Lazarevom gradu nisu napustili svoj dom, pokazuje istraživanje istoričarke umetnosti Radmile Mišić. Ona je, želeći da trajno sačuva zapis o višedecenijskim porodičnim stablima Kruševljana, objavila knjigu „Otrgnuto od zaborava“ sa ovim vrednim podacima.

Značajnu ulogu u formiranju Kruševca dali su došljaci: Grci, Jevreji, Cincari, Jermeni, Nemci, Čeci i Slovaci. Na stvaranje varoši uticali su i Rusi, izbegli nakon Oktobarske revolucije.

- Odlaskom Turaka 1833. godine Kruševac postaje upravno i ekonomsko središte ovog dela Srbije sa promenljivom etničkom strukturom - ističe Radmila Mišić. - Uz malobrojni „starinački“ sloj, doseljenike iz okolnih sela i iz južnih, još neoslobođenih, krajeva, po popisu iz 1890. godine, među 5.998 stanovnika bilo je čak 709 stranaca.

Naša sagovornica dodaje da je tokom trogodišnjeg istraživanja uspela da dođe do korena 42 porodice. Među njima su i Budimovići, Vasiljevići, Ilići, Mišići, Savići, Zojići, Paskaljevići, Dundini, Erići, Kedrovići...

- Bili su sveštenici, sapundžije, časovničari, profesori, pinteri, apotekari, lekari, trgovci, štampari, učitelji - nastavlja autorka. - Nisu se rasipali bogatstvom, ali su bili dobrostojeći. Zajednička osobina im je da su rano shvatili da samo trudom i poštenjem mogu da obezbede bolju budućnost.

I znamenite familije dale su vojnike. Čak 39 pripadnika najstarijih porodica učestvovalo je u Velikom ratu, devetorica se sa fronta nikada nisu vratili. Branili su zemlju i u balkanskim ratovima.

- Došljaci su se najpre smeštali u naselje sa brojnim sirotinjskim prizemljušama koje se već od 1836. godine razvijalo po utvrđenom urbanističkom planu prvog praviteljstvenog inženjera Franca Jankea, ostvarenog za samo tri godine - neki su od rezultata istraživanja. - Nastala je nova ušorena čaršija sa brojnim porodičnim kućama, trgovačkim binama, mehanama.

Procvetala je trgovina, otvaraju se hoteli, a prva mumdžijska radionica iz 1839. godine postaje slavna fabrika sapuna „Merima“. Već 1909. godine niče pruga od Stalaća ka Čačku, ali i robna kuća, prva u Srbiji posle prestoničke.

Ima li kraja debilizmu?