Crtež

od **Avramova** Sre Mar 19, 2014 8:59 am

Crtež

Linija ili crta je potez - trag na podlozi nastao upotrebom olovke, pera, krede, uglja itd. Ona je osnovno sredstvo izražavanja u crtanju i predstavlja posebnu disciplinu u likovnoj umetnosti. Likovno delo na kojem je sve prikazano linijom zove se crtež. Crtež je, ujedno, i pomoćno sredstvo u slikanju, grafici, vajanju i arhitekturi.

U crtanju se izražavamo sledećim materijalima: olovkom, ugljem, kredom, perom, metalnim perom i četkicom.

Linija u svakom likovnom delu ima drugačiju ulogu.

Na crtežu, linija je jedino izražajno sredstvo.
Na grafici ona odvaja bele i tamne površine ili površine različite boje ulazeći često u pojedine delove slike.
U skulpturi i arhitekturi, linija zatvara površine i deli ih jednu od druge, kao i volumen od prostora.

Crtačke tehnike

Olovka

Crtež olovkom je veoma prepoznatljiv. Na njemu je skoro sve prikazano samo linijom. Crtež je čist, proziran, sa odredjenim i jasnim ivicama, tanjim i debljim, mekim i tvrdim sivim linijama i sa velikom skalom tonova od bledo sive do crne.

Olovka se pravi od grafita i gline. Meke olovke sadrše više grafita i obeležene su oznakama B (B, 2B - 10B). Tvrde olovke sadrže više gline i kaolina a manje grafita i obeležavaju se oznakom H (2H - 8H).

Ugalj

Ugalj je najstariji materijal za crtanje. Iz praistorisjkog doba ostali su crteži ugljem na zidovima pećina. Karakteristika ovog materijala je da ostavlja crn, magličast i mek trag (mekši od olovke). Ni jedan materijal ne može bolje da israzi mekoću, nežnost, prozračnost, ten čovečijeg tela, blage senke i prelaze iz svetlog i tamno. Ugljem se crta na hrapavoj površini papira (najčešće na pak-papiru).

Kreda

Kreda je crtački materijal mekši od olovke, a tvrdji od ugllja. Odlika ove tehnike crtanja je tvrdja linija (ako je kreda zaoštren) i mekši, prašnjav i magličast trag (ako nije zaotrena).

Umetnici upotrebljavaju nekoliko vrsta kreda raznih boja (bele, smedje, crvene i crne), zavisno od motiva i karaktera objekta. Pojedini umetnici, da bi istakli plastičnost objekata, upotrebljavali su po dve krede (npr. belu i smedju) ističući svetle površine belom. Umetnici su često crtali studije glave i čovečijeg tela crvenom bojom da bi istakli plastičnost pojedinihh delova tela i boju kože.

Pero

Pero je sredstvo za pisanje i crtanje. Vrsta traga zavsi od vrste pera, podloge na kojoj se crta i tečnosti kojom se crta. U prošlosti se upotrebljavalo pero od trske a kasnije guščije, labudovo, gavranovo, kao i pera nekih drugih ptica. Za razliku od metalnog pera, ptičije pero ima osetljiviju, tananiju liniju, s većim izborom za tanke i debele linije.

To je stara tehnika koja se jedino koristila za izradu crteža sve dok nije pronadjeno metalno pero. Specifičnost crteža radjenog trskom ili ptičijim perom je u tome što crtač vrhom pera može da izrazi veoma tanke linije. Pot pritiskom pero se širi i linije postaju deblje. Pritiskom osetljive ruke crtača, dobija se velika skala linija različitih po jačini. Slučajni efekti na crtežu perom (tačkice), prekidi linija td. nastaju veštim pokretima ruke crtača.

Metalno pero

Crtež metalnim perom (sa mastilom, tušem ili bajcom), karakterišu osećajne, tanke linije doživljene u jedom trenutku zapažanja. Crteži sa ovom tehnikom imaju veoma preciznu, finu, tanku ili oštru, grubu, debelu liniju sa karakterističkim početkom i krajem.

Lavirani crtež

Lavirani crtež se izvodi upotrebom metalnog pera, četkice, smedje, crne boje ili bajca. Ako crtač želi da oplemeni objekat na svom crtežu, zatvori blagim senkama i time ga prikaže plastičnim, poslužiće se tehnikom laviranog crteža. Takav rad, koji pored linija ima i tamne i svetle površine u više tonova, nazivamo laviranim crtežom.

Crtajući objekat perom, crtač četkicom i vodom rastvara pojedine linije crteža i dodaje svetlije i tamnije tonove boje ili bajca, a to lavirani crtež čini svežim i lakim.

Četkica

Kada želimo da lako potezima, tankim ili debljim, najbrže nacrtamo predmet ili figuru, učinićemo to četkom i tušem. Četkica umočena u tuš, lako pritisnuta, ostavlja na papiru tanak targ, tanku liniju. Pritskom četkica se širi i dobijamo debele linije. Četkica pruža mogućnost da brzo menjamo debljinu linije, a to zahteva i izbor motiva za ovu tehniku.

Izvor: osim uvoda, učilo

od **Avramova** Sre Mar 19, 2014 9:27 am

"Rečenica je kao linija u crtežu – disciplinuje emociju i misao"

Crtež Dimitrije_Popovic_Foto_Ivana_Magdic

Foto: Ivana Magdić

Razgovor sa Dimitrijem Popovićem

Biografija

Dimitrije Popović je rođen 4. marta 1951. na Cetinju. Završio je studij na Akademiji likovnih umjetnosti u Zagrebu 1976. Za boravka u Parizu 1974. upoznaje pariškog kolekcionara gospodina Davriera, pa u sastavu njegove zbirke izlaže 1978. u Galeriji Alexander Braumüller s umjetnicima Salvadorom Dalijem, Ernstom Fuchsom, Victorom Braunerom, Dadom Đurićem, Leonorom Fini i drugima. U Pforzheimu 1982, Galerija Liberta i Universal Fine Arts iz Washingtona, organiziraju mu zajedničku izložbu grafika s Salvadorom Dalijem. Iste godine, u povodu velikog jubileja “Leonardo a Milano – 1482-1982″, izlaže ciklus crteža Omaggio a Leonardo u milanskoj Palazzo Sormani. U povodu 27. međunarodnog umjetničkog festivala “Due mondi” grad Spoleto u kojemu se taj festival održava, organizira mu izložbu slika, crteža i grafika. U godini jubileja, dvije tisuće godina kršćanstva, izlaže u Rimu ciklus raspeća CORPUS MYSTICUM u Sant Andrea al Quirinale, Santa Maria del Popolo – l’Agostiniana arte sacra conteporanea i u Pantheonu. Jedan je od petnaest umjetnika, likovnih kritičara i filozofa, (M. Botta, M. Cacciari, M. Paladino i P. Portghesi), koji su pozvani da odgovore na “Pismo Pape Ivana Pavla II umjetnicima”. Odgovori su objavljeni u knjizi “Umjetnici odgovaraju Papi Ivanu Pavlu II”, izdavač Sri spa – Milano, 2003. Više