Vesti iz sveta astronomije...

https://t.co/NElJXWBUwd

A P O D...

Rekordan budžet za NASA-u za 2018.

http://www.astronomija.org.rs/dogaaji/12136-rekordan-budzet-za-nasa-u-za-2018

Zanimljivosti o Lajki

http://www.astronomija.org.rs/182-zanimljivosti/12139-zanimljivosti-o-lajki

 https://t.co/luWkY5MNOU

A P O D...

Ukrajinski modul na ISS

http://www.astronomija.org.rs/misije/iss/12140-ukrajinski-modul-na-iss

'Dawn' – finalno odbrojavanje

http://www.astronomija.org.rs/misije/12142-dawn-finalno-odbrojavanje

https://t.co/TzCcM9v9hz

A P O D...

Petnica: Konkurs za talentovane osnovce!

Nastavljajući uspešnu tradiciju od 35 godina, Istraživačka stanica Petnica će u septembru ove godine organizovati naučno-obrazovni program za učenike osnovnih škola. Prijavljivanje je upravo otpočelo.



Letnja naučna škola je višedisciplinarni program uvođenja zainteresovanih učenika u osnovne metode nauke i istraživačkog rada. Učenici će moći da se neposredno angažuju u aktivnostima teorijskog, praktičnog i istraživačkog karaktera u oblasti astronomije, biologije, elektronike, fizike, hemije, geografije, geologije, arheologije, matematike, psihologije, računarstva i sl. kao i kroz rad različitih radionica (računari, fotografija, novine, muzika...).

“Cilj ove letnje naučne škole nije da se neke stvari nauče, koliko da polaznici steknu predstavu o različitim važnim oblastima, metodama i zadacima savremene nauke. U realizaciji ovog programa, koji će biti realizovan u dve grupe osnovaca u objektima Istraživačke stanice Petnica, učestvovaće više desetina naučnih i stručnih saradnika naše institucije.” – kaže Nikola Božić, programski direktor u Istraživačkoj stanici Petnica.



Prilikom organizacije ovog programa Petnica ima u vidu učenike koji trenutno pohađaju VII razred (ova školska godina), a u momentu realizacije programa biće osmaci, i koji pokazuju visoku sklonost i zainteresovanost za nauku i istraživački rad, samostalnost i samoinicijativnost u radu, i koji solidno vladaju školskim gradivom.

“Vrlo je važno da učenici budu lično zainteresovani. Učenici ne dobijaju nikakve diplome i učešće na Letnjoj naučnoj školi ne donosi nikakve formalne olakšice u daljem školovanju. Rok za prijavljivanje kandidata je 20. maj, a izbor učesnika će obaviti stručni tim IS Petnica. Sve potrebne informacije se mogu naći na sajtu www.petnica.rs.” – dodaje Božić.

Letnja naučna škola je specijalan program koji Istraživačka stanica Petnica uspešno realizuje vise od trideset godina i koji u sebi kondenzuje neke sadržaje i metode koji se u Petnici primenjuju u programima namenjenim srednjoškolcima i studentima. Zato je ovo program veoma visoke selektivnosti – za stvarno izuzetne koji mogu pratiti program koji je intenzivan i na višem nivou od uobičajenog rada u školi.

Istraživačka stanica Petnica posebna je ustanova koja organizuje programe dodatne nastave za učenike osnovnih i srednjih škola u različitim naučnim oblastima. Programi su kursnog i vežbovnog karaktera i namenjeni su isključivo učenicima koji su veoma zainteresovani za nauku i poseduju kvalitetno predznanje i sklonost za samostalni rad. Istraživačka stanica Petnica raspolaže vrhunskim uslovima za boravak i rad učenika tokom čitave godine. IS Petnica se svrstava u sam vrh svetskih institucija za vanškolsko naučno obrazovanje mladih.

ISTRAŽIVAČKA STANICA PETNICA raspolaže vrhunskim uslovima za boravak i rad učenika tokom čitave godine. Sa oko 7500 m2 savremenog radnog i boravišnog prostora, Stanica se svrstava u sam vrh svetskih institucija za vanškolsko naučno obrazovanje mladih. Pored učionica snabdevenih savremenom tehnikom, računarima, videom i drugom prezentacionom opremom, u Stanici se nalazi bogata i moderna naučna biblioteka, snažni računarski resursi (preko 100 računara sa bogatom bibliotekom softvera, bežični Internet), odlično opremljeni kabineti i laboratorije za arheologiju, fiziku, geologiju, astronomiju, elektroniku, hemiju, biologiju i biohemiju. U Istraživačkoj stanici postoje vredne zbirke arheološkog materijala, stena i minerala, biljaka i životinja, zbirka logičkih i matematičkih učila itd.

https://t.co/2UFnwG6npR

A P O D...

SPIRAL - prethodnica Burana i spejs šatlova (9)

http://www.astronomija.org.rs/istorija-70162/12148-spiral-prethodnica-burana-i-spejs-satlova-9

Izveštaj pred lansiranje 'InSighta'

http://www.astronomija.org.rs/164-misije/12149-izvestaj-pred-lansiranje-insighta

https://t.co/qlgEZxiDmr

A P O D...

Sudari Zemlje sa asteroidima i kometama (4)

http://www.astronomija.org.rs/ivot/12152-sudari-zemlje-sa-asteroidima-i-kometama-4

https://t.co/zXENxpXj8s

A P O D...

https://t.co/wtREmpFN6r

A P O D...

Na današnji dan, 12. aprila: Čovek poleteo u svemir



12. april 1961.
JURIJ GAGARIN, prvi čovek u orbiti oko Zemlje.

Ruski kosmonaut i prvi čovek u svemiru, kompletirajući jednu orbitu oko Zemlje u letelici VOSTOK 1, u letu koji je trajao 1h i 48m.

Jurij je prvi čovek koji je iskusio bestežinsko stanje više od nekoliko minuta i prvi koji je posmatrao izlazak Sunca iz svemira.

Gagarin je poginuo 1968. pri testiranju mlaznog aviona.

Pogledajte i flim: Prva orbita
http://www.astronomija.org.rs/114-tv-astronomija/tv-astronomija/11192-putovanje-kroz-svemir-2

Danas prvi od dva ovogodišnja petka 13.

Slijedeći „petak 13“. u julu

Tijekom godine obično preživimo jedan, dva ili tri "petka 13.". Najkraći razmak između dva takva petka iznosi mjesec dana a najduži četrnaest mjeseci, prosječno svakih 212 dana dolazi do petka koji pada na trinaesti dan u mjesecu..



Započinje li mjesec nedjeljom, petak trinaesti neminovni je slijed kalendara. Iako se smatra kako nesretni petak svoju reputaciju vuče već stotinama ili čak tisućama godina, prava je istina kako je riječ o relativno novovjekom izumu ljudske razbibrige koji datira u posljednjih, nešto više od stotinjak godina (biografija G. Rossinia iz 1869.).

Fobija ili strah od petka 13. ima i svoj stručni naziv: Paraskevidekatriaphobia. Izvedenica je to od grčkih riječi Paraskevi (petak), dekatreis (trinaest) i phobia (fobija, strah). Postoji još i termin Triskaidekaphobia koji porijeklo također vuče iz grčkog jezika; Tris (tri), Kai ( veznik; i) i Deka (deset), ove riječi zajedno označavaju broj trinaest. Njima je na kraju pridodana već spomenuta Phobia kao istoznačnica za strah.



Ovaj se termin prvi puta pojavljuje ne tako davne 1911. godine. Zahvaljujući informatizaciji društva „petak 13.“ došao je na nikad plodnije tlo široko rasprostranjenog praznovjerja. Nemali broj hotela nema 13. kat, neke aviokompanije nemaju sjedalo broj 13 i tako u nedogled. Socijalno-društveni utjecaj „petka 13.“ natjerao je statističare da se pozabave ovim problemom i evo šta se primjerice saznalo. Deseci milijuna ljudi toga dana u većoj ili manjoj mjeri pate od Paraskevidekatriaphobie (Triskaidekaphobie). Gubici svjetske privrede radi izostanka s posla ili nedonošenja poslovnih odluka tog dana mjere se redom veličine stotina milijuna USD! No ima i dobra strana statistike! Tog su dana ljudi oprezniji i statistike osiguravajućih kuća pokazuju blagi pad broja prometnih nezgoda naspram „uobičajenih petaka“. Dovoljno je otići na kalendar događanja tijekom povijesti i uvidjeti kako bi za ama baš svaki dan u tjednu i datum u mjesecu mogli izvući dobre ili loše "predznake" ovisno o tome što želimo postići potenciranjem istih.

Autor: Marino Tumpić

https://t.co/00RXUbnjZh

A P O D...

Prva zvanična imena na Haronu

Legendarni istraživači i vizionari, stvarni ili izmišljeni, potvrdili su svoju besmrtnost dobivši svoja mesta na površini Plutonovog najvećeg meseca, Harona.



Međunarodna astronomska zajednica (IAU), internacionalno priznat autoritet za imenovanje nebeskih tela i objekata na njihovim površinama, nedavno je objavio desetak imena koja je predložio Nasin tim misije 'New Horizons', koji je predvodio prvo istraživanje Plutona i njegovih meseci 2015. godine. Mnoga od tih imena članovi tima su neformalno koristili da bi opisali brojne doline, kratere i pukotine otkrivene tokom prvih snimanja Harona.

'Haron se nalazi među 10 najvećih objekata u Kajperovom pojasu, svet za sebe, sa fascinantnom geološkom istorijom i brojnim geološkim tvorevinama kakvih nema na ostalim mesecima,' kaže dr Alan Štern, rukovodilac projekta 'New Horizonsa'sa Soutwest instituta iz Kolorada. 'Sada te tvorevine, kao i neki od najvažnijih Haronovih kratera, imaju zvanična imena.'

'Imena pokazuju veliku raznovrsnost u predlozima koji su stizali tokom kampanje,' rekao je član tima i predsedavajući IAU Mark Showalter. 'Oduševljeni smo da je toliko mnogo ljudi širom sveta učestvovao u formiranju nove mape Harona.'

Argo Chasmaje dobila ime prema brodu na kome su putovali Jasoni njegovih 50 Argonauta u epskom spevu o Argonautima tokom njihovog pohoda u lovu na Zlatno runo.

Butler Monssu nazvbane u slavu Octavia E. Butlera, prvog SF pisca koji je osvojio MacArthurovu nagradu, čija je trilogija 'Xenogenesis'opisivala odlazak čovečanstva sa Zemlje i potonji povratak.

Caleuche Chasmaje nazvana prema mitološkom brodu duhova koji je provio morima oko malog ostrva Chiloekraj obala Čilea; prema legendi 'Caleuche'je plovio duž obale i sakupljao duše mrtvih koji su onda večno živeli na brodu.

Clarke Montessu posvećene ser Arthuru C. Clarkeu, velikom SF piscu i futuristi čiji su romani i priče (uključujući '2001: A Space Odyssey') inspirisali i opisivali kosmička istraživanja.

Krater Dorothyje posvećen protagonistkinji brojnih dečjih priča L. Franka Bauma, koji je opisao putovanja Dorothy Galeu magičnom svetu Oz.

Kubrick Monsje posvećen režiseru Stanleyu Kubricku, čija je 'Odiseja u svemiru'ovekovečila našu evoluciju od ratobornih i primitivnih hominida do kosmičkih istraživača.

Mandjet Chasmaje dobila ime po jednom od brodova iz egipatske mitologije koji je svakodnevno nosio boga Sunca Raapreko neba – čineći ga jenim od najranijih mitoloških vozila kroz kosmos.

Krater Nasreddinje dobio ime po učesniku hiljada folklornih priča i bajki sa Dalekog istoka. Kad sam bio mali, i kod nas su deci pričali smešne i poučne priče o Nasradinu hodži. U tim pričama predstavljen je kao šaljivdžija koji šalama ostvaruje veliku korist varajući naivni narod, ponekad je predmet poruge, dok se u drugim pričama javlja kao mudraci filozofčije šaljive opaske imaju pedagoškikarakter... UNESCO je 1996 proglasio 'Međunarodnom godinom Nasradina hodže'.

Krater Nemoje imenovan prema kapetanu 'Nautilusa', Vernove podmornice iz romana '20.000 milja...' (1870).

Krater Pirxje dobio ima prema liku iz kratkih priča Stanislawa Lema, koji je putovao između Zemlje, Meseca i Marsa.

Krater Revatije bio lik iz indijskog epa 'Mahabharata'– u kome je 400 godina pre nove ere prvi put pisano o putovanju kroz vreme.

Krater Sadkoje bio putnik koji je putovao po dnu mora u srednjevekovnom ruskom romanu 'Bilina'.

'New Horizons'se trenutno nalazi na oko 6,16 milijardi kmod Zemlje, jureći prema svom sledećem cilju koji se nalazi 1,6 mld. kmiza Plutona.



Autor: Draško Dragović

Kraj ere Supernove 1987A

http://www.astronomija.org.rs/galaksije/zvezde/12167-kraj-ere-supernove-1987a

https://t.co/MLJOB6xI6X

A P O D...

Nebeski trokut - danas i sutra

Nova postava na večernjem nebu



Večeras i sutra (utorak 17. i srijeda 18. aprila) nedugo nakon zalaska Sunca nad zapadnim horizontom imamo priliku vidjeti bliski susret planeta Venera, Mjeseca i mladog zvjezdanog skupa Plejade (Vlašići ili Vlahi kako je lokalni njihov naziv).

Sunce nam večeras zalazi u 19:53, Mjesec u 21:30 a Venera u 21:54. Osvijetljeno je svega 2% njegova diska te će se jedva nazirati na nebu nešto ispod sjajne Venere i sedam golim okom vidljivih mladih zvijezda, Plejada.

Sutra (srijeda) navečer Sunce zalazi u 19:54, Venera u 21:57 a Mjesec u 22:42. Shodno tome gledano od horizonta prema zenitu Venera će se nalaziti najniže a Plejade i Mjesec u ravnini „lijevo i desno“ iznad nje te tvoriti trokut na nebu. Mjesečev disk biti će osvijetljen 7% te imamo priliku vidjeti i pepeljastu svjetlost Mjeseca. To je indirektna Sunčeva svjetlost koja se odbija od Zemlje i obasjava površinu našeg prirodnog satelita a vidljiva je upravo u danima kada je njegov disk veoma malim postotkom osvijetljen direktnim Sunčevim svjetlom.

Kako će vremenske prilike u našim krajevima biti nestabilne to je koloritni nebeski postav zagarantiran. Moderni mobiteli omogućavaju nam da ovjekovječimo ovakva „pejzažna astrofotografska događanja“ te načinimo prelijepe fotografije bilo za naš osobni gušt bilo za podijeliti na društvenim mrežama. Zaista vrijedi pogledati i probati, sljedeća slična prigoda nastupa tek za mjesec dana.

Autor: Marino Tumpić

Predlozi NIAC-a za proučavanje solarnog sistema

http://www.astronomija.org.rs/oprema/12170-predlozi-niac-a-za-proucavanje-solarnog-sistema

https://t.co/OFzCgci4B6

A P O D...

Međunarodni tjedan tamnog neba



Počev od 2003. (Jennifer Barlow, SAD) diljem svijeta u aprilu se održava manifestacija pod nazivom Međunarodni tjedan tamnog neba (International Dark Sky Week). Ove se godine održava od 15. do 21. aprila.

Očuvanje dnevnog krajobraza, ekološka svijest, zaštita i promocija arhitektonsko-kulturnog dobra postala je dio naše svakodnevice. Za danjeg svjetla neskromno možemo reći kako smo postali pravi europejci. Što se događa kad padne noć, što sa zvjezdanim krajobrazom i ekologijom noći? Neokaljano, iskonsko zvjezdano nebo ostavština je koju smo naslijedili. Zbog svjetlosnog zagađenja, nepotrebne, nekorisne, štetne emisije svijetla uvis prema nebu (?!) došlo je do poosvijetljenja prirodnog tamnog noćnog fona neba, a time su zvijezde izgubile sjaj. Mliječni put se vidi sa svega nekoliko lokacija u Istri (i to samo njegov najsvjetliji dio)! Umjesto nekoliko tisuća zvijezda na noćnom nebu danas, u najboljem slučaju, vidimo njih dvije do tri stotine.

Proteklih petnajstak godina ova je problematika došla u žižu interesa kako struke tako i javnosti odnosno medija. Problem svjetlosnog zagađenja je prepoznat i čine se napori sa boljim ili slabijim rezultatima kako bi se noćno nebo osuto zvijezdama ponovo vratilo kao prevažna odrednica okružja u kojem živimo.

Pogledajte ovog tjedna oko sebe, možda i sami možemo pridonijeti promociji i očuvanju noćnog, zvjezdanog krajobraza. Nije naodmet ni pogledati film „Losing the Dark“ (via youtube), u nekoliko minuta jako je lijepo prikazano što smo imali pa izgubili a sada pokušavamo vratiti – tamno noćno nebo posuto zvijezdama.





Autor: Marino Tumpić