Vesti iz sveta astronomije...

Sonde HISTRION spremne za misije u bliski svemir

Početkom kalendarskog ljeta slijedi lansiranje







Atmosferske sonde HISTRION 5 i HISTRION 6 prezimile su konzervirane od prošle jeseni kada njihove sigurne misije nisu bile moguće poradi nepovoljnih meteoroloških uvjeta u bliskom svemirskom prostoru iznad Istre i Jadrana. Zimsko-proljetni san nije bio samo besposličarenje u kontejnerima za konzerviranje već je ekipa Astronomske udruge Vidulini to vrijeme iskoristila za unaprijeđenje tehničkih sustava koji će se nalaziti u sondama.

Najmanje dvije atmosferske sonde poletjeti će pomoću specijalnih balona punjenih helije preko Armstrogove granice (više od 20.000m) u bliski svemirski prostor iznad Istarskog poluotoka. HISTRION 5 je tehnološka sonda koja ima za cilj istraživanje okružja bliskog svemirskog prostora, odnosno uvjeta koji u njemu vladaju te ispitivanje tehničkih sustava ugrađenih u sondu.

S druge strane sonda HISTRION 6 u bliski svemirski prostor nosi odabrane pokuse astrobiološke i medicinske tematike. Timovi će naknadno pokušati doznati kako su i da li su uvjeti bliskog svemirskog prostora djelovali na izložene eksperimente naspram referentnih eksperimenata koji će se obaviti na zemlji.

Tijekom ljeta prošle godine na ispitnoj sondi HISTRION FPM-A odrađeni su testovi; loma, vibracija, nepotopivosti, vodonepropusnosti, nosivosti, čvrstoće, optičke i radarske vidljivosti, termičkog naprezanja, radio providnosti, rada optoelektroničkog i računalnog modula te sustava za usporavanje slobodnog pada i sigurnog „preživljavanja“ udara u tlo ili more prilikom slijetanja.

Sonde HISTRION projektirao je Petar Gljušćić, a tehničke timove predvode Gabrijel Erman, Nenad Perković, Zoran Ereš i Dean Mihovilović. Astrobiološki teret u ingerenciji je Ivice Lađarevića a ove se godine sa medicinskim eksperimentima kao partner pojavljuje i Medicinska škola Pula.

Lansiranje će se obaviti sa Svemirske luke „Herman Potočnik“ (poljana kod Industrijsko obrtničke škole Pula, dugogodišnji partner Astronomske udruge Vidulini).

Cijeli program realizirati će se uz partnerstvo sa Gradom Pula a svoj doprinos dali su studenti i profesori Sveučilišta Jurja Dobrile (FET).

REX/Marino Tumpić

https://t.co/vfaNRIy09Z

A P O D...

Temperatura

http://www.astronomija.org.rs/nauka/fizika/11328-temperatura

Cena Keopsove piramide

Od 38 piramida najčuvenija je, bez sumnje, Keopsova, koju je prema pisanju antičkog istoričara Herodota gradilo 100.000 robova tokom punih 20 godina! Ovaj kameni kolos, čijoj se veličini i lepoti i danas divimo, visok je 147 metara, a za osnovu ima kvadrat sa stranicama od 233 metra.



Keopsova piramida sadrži 2.300.000 ogromnih kamenih kocki, od kojih je svaka teška oko 2.500 kilograma. Građena oko 2.600. godine pre Hristovog rođenja, da bude grobnica egipatskih faraona iz četvrte dinastije, ona je ostala kao trajno svedočanstvo jednog dalekog vremena i čudesne graditeljske moći čovekove.

Kako smo često skloni da se poredimo sa precima, upitajmo se - kakve su naše današnje mogućnosti kada je reč o ovakvim grandioznim poduhvatima, kao što je bila gradnja piramida? Možda, je najbolje da za “aršin'' uzmemo baš “svetsko čudo'' - Keopsovu piramidu!

Iako nemamo takve ideje i maštu kao drevni graditelji i njihovi naredbodavci - faraoni, mi smo, bar u tehničkom pogledu daleko odmakli pred Starim Egipćanima. U to nas, pored raznih brojnih pokazatelja, uverava i iskustvo - malo je “piramida'' našeg doba građeno stolećima. I na Mesec smo se “popeli'', praktično, u jednoj generaciji.
Ničeg nema bez solidne analize i računa. A za to su najpoznatiji majstori - Japanci. Pored toga, oni su ne tako davno boravili više meseci u Egiptu u vezi sa nekim građevinskim poslovima, pa im je palo na pamet da “izrade'' i projekt Keopsove piramide.

Ekipa japanskih građevinara solidno je obavila svoj zadatak u Egiptu, a istovremeno napravila i “predračun'' za piramidu. Ona je zaključila da bi se pomoću najsavremenije građevinske tehnike Keopsova piramida danas mogla da podigne za oko 5 godina i da bi njena izgradnja kostala oko 30 puta manje nego u Keopsovo doba. Tada je ona, prema grubim proračunima, stajala Stari Egipat oko 20 milijardi današnjih dolara, a to je gotovo koliko je koštao američki program osvajanja Meseca!

Naišavši na ovo poređenje, možemo da se upitamo šta je vrednije - Keopsova piramida ili osvajanje Meseca. Bez lažne skromnosti, Starim Egipćanima u ovom odmeravanju morali bismo da priznamo pobedu. Ali, u takvom zaključivanju nešto nas sprečava - to su patnje hiljada robova koji su proklinjali i faraone i piramidu koja i danas svedoči o sjaju i bedi tih davno prohujalih vremena.

Članak je iz knjige prof. Vladimira Ajdačića "Nauka kao bajka"

https://t.co/Dnv3Uz02CU

A P O D...

Konačni raport o padu Marsovog lendera ’Schiaparelli’

http://www.astronomija.org.rs/misije/11330-konacni-raport-o-padu-marsovog-lendera-schiaparelli

Astronomski kamp 2017 - PROGRAM

http://www.astronomija.org.rs/astronomski-kamp/11333-astronomski-kamp-2017-program

Lansiranje satelita ’GSAT-19’ (prvi let ’GSLV Mk.III’)

http://www.astronomija.org.rs/misije/11332-lansiranje-satelita-gsat-19-prvi-let-gslv-mk-iii

https://t.co/88hQj3qphe

A P O D...

NASA odabrala novu grupu astronauta

NASA je odabrala novu, 22. grupu astronauta, sastavljenu od pet žena i sedam muškaraca. Na konkurs se prijavilo rekordnih 18,000 kandidata.

NASA je od 1959. do sada odabrala ukupno 350 astronauta. Prvu grupu astronauta NASA je odabrala aprila 1959. Ona je brojala sedam astronauta koji su leteli u prvim američkim kosmičkim letovima na brodovima "Merkjuri". Tri godine kasnije, odabrana je druga, takozvana grupa "Džemini", a 1963. treća grupa astronauta, u javnosti nazvana grupa "Apolo". Dve godine kasnije su odabrani prvi astronauti-naučnici, zatim je 1966. usledila još jedna selekcija astronauta koji su skupa sa astronautima prethodnih grupa, između ostalog leteli na Mesec i orbitalnoj stanici "Skajlab".

Godine 1969. grupa vojnih astronauta prebačena je u NASA-u, a 1978. odabrana je naveća grupa od 35 astronauta. U to vreme, mnogi veterani programa "Merkjuri", "Džemini", "Apolo" i "Skajlab" više nisu bili aktivni astronauti. Uz to, bilo je to vreme kada se NASA pripremala za program spejs šatl, tako da su novi astronauti itekako bili potrebni. Tada su, ujedno po prvi put žene i Afro-Amerikanci uvršteni među astronaute.

Posle toga, NASA je do 2000. gotovo svake druge godine birale nove grupe astronaute, koje su u proseku brojale po 15-20 ljudi. Kako se program spejs šatl gasio, tako su proredili izbori novih astronauta, tako da su od tada, u proseku svake pete godine birani novi astronauti. Poslednja, 21. grupa koja je brojala osmoro astronauta odabrana je 2012/13, tako da je ovo 22. grupa astronauta NASA-e.

Oni trenutno imaju status kandidata-astronauta. Sledeće dve godine, proći će kroz osnovnu obuku posle koja, ako sve bude išlo po planu, postaju punopravni astronauti. Njih šestoro su vojni oficiri, troje su naučnici, dvoje su lekari, a tu je i jedan glavni inženjer kompanije SpaceX i probni pilot NASA-e. Evo imena i kraćih biografija astronaute najnovije grupe NASA-e:

Poručnik Kajla Baron (Kayla Barron), 29 godina, podmornički oficir iz Ričlenda (država Vašington). Kajla pripada prvoj grupi žena oficira vojnih podmornica. Diplomirala je na čuvenoj pomorskoj akademiji u Anapolisu (Merilend).
Zena Kardman (Zena Cardman, 29) - geobiolog iz Vilijamsburga (Virdžinija). Radila je kao istraživač mikro-organizama koji žive pod zemljom na državnom Pen-univerzitetu u Pensilvaniji. Učestvovala je u nekoliko polarnih naučnih ekspedicija.
Potpukovnik Radža Čari (Raja Chari, 39), komandant eskadrile probnih pilota i direktor centra probnih letova aviona F-35 u vazduhoplovnoj bazi NASA-e "Edvards" (Kalifornija). ^ari, koji je završio pomorsku školu probnih pilota, ima magistarski rad iz aeronautike i astronautike sa čuvenog Tehnološkog instituta u Masačusetsu (MIT).
Lejtanent-komandir (pomorski major) Metju Dominik (Matthew Dominick, 35), rukovodilac je eskadrona udarne avijacije ratne mornarice. Rodom je iz Vjat Ridža (Kolorado). Služio je na nosaču avionu "Ronald Regan" kada je dobio poziv iz NASA-e.
Bob Hajns (Bob Hines, 42), je pilot-istraživač NASA-e koji je od 2012. radio u Džonsonovom kosmičkom centru u Hjustonu. Dolazi iz Harisburga (Pensilvanija). Završio je vazduhoplovnu školu probnih pilota i ima magistraturu aerokosmičkog inženjeringa. Proveo je 15 godina u ratnom vazduhoplovstvu.
Voren Houburg (Warren Hoburg, 31) je bio asistent-profesor aeronautike i astronautike na MIT-u. Poreklom iz Pitsburga (Pensilvanija), Houburg je doktor elektro-inženjeringa sa univerziteta u Berkliju. Takođe, ima privatnu letačku dozvolu i iskustvo opstanka u divljini.
Poručnik Džoni Kim (Jonny Kim, 33), doktor medicine koji dolazi iz vojne mornarice i čuvene desantne grupe SEAL. Rođen u Los Anđelesu, Kim je obavio 100 borbenih operacija i nosilac je nekoliko visokih vojnih odlikovanja. Pored medicine koju je doktorirao na Harvardu, Kim je takođe diplomirani matematičar sa univerziteta San Dijego.
Rob Kalin (Robb Kulin, 33), je pre prelaska u NASA-u radio kao vodeći inženjer grupe lansiranja u kompaniji SpaceX. Poreklom iz Ančorage (Aljaska, koliko mi je poznato on je prvi astronaut iz ove severne države), Kalin je magistrirao nauke o materijalima, a doktorirao inženjering na univerzitetu San Dijego. Pre SpaceX, radio je kao bušač leda na Antarktiku i nekoliko glečera, a pored toga bio je i komercijalni ribar.
Major Džasmin Mgbeli (Jasmin Moghbeli, 33) je radila kao oficir provere kvaliteta marinskog korpusa u Jumi (Arizona). Rodom je iz Boldvina (Nju Jork). Ima magistarski iz oblasti aerokosmičkog inženjeringa, završila je takođe pomorsku školu probnih pilota.
Loral O' Hara (Loral O' Hara, 34) je pre dolaska u NASA-u radila kao inženjer-istraživač okeanografskog instituta u Masačusetsu. Rodom je iz Šugar Lenda (Teksas). Magistrirala je propulzionu i dinamiku tečnosti na Pjurđuu (Indijana), a još kao student učestvovala je u eksperimentima na letećim laboratorijama KC-135 NASA-e za vreme simuliranih uslova bestežinskog stanja. Radila je u Godardovom centru za kosmičke letove i u Džet propulzionoj laboratoriji (JPL).
Major dr. Francisko Rubio (Francisko Rubio, 41), lekar specijalnih armijskih jedinica. Rodom iz Majamia (Florida), Rubio je doktorirao medicinu i ima nalet od preko 1,100 časova na helikopterima.
Džesika Votkins (Jessica Watkins, 28), dolazi sa Kalifornijskog instituta tehnologije. Iz Lafajeta (Kolorado), Votkinsova je učestvovala u Nasinom marijanskom projektu rovera "Kjurioziti" NASA-e. Ima doktorat iz geologije, a radila je i u Nasinom centru "Ejms".
Oni su se pridružili kolektivu od 44 aktivnih astronauta, što je još jedan pokazatelj da se NASA najozbiljnije priprema za nove kosmičke programe. Skupa sa postojećim astronautima, novi članovi Hjustonske kosmičke ekipe, će leteti na Međunarodnoj kosmičkoj stanici (MKS) na privatnim kosmičkim brodovima "Dragon" i "Starlajner" kompanija SpaceX i "Boing", dok će ka Mesecu leteti na novom nacionalnom kosmičkom brodu "Orion", na vrhu kolos-rakete SLS. Kako najmlađi članovi nove grupe astronauta imaju manje od 30 godina, moguće je da neko od njih čak i budu u posadi koja će jednoga dana, negde sredinom 2030-ih, leteti ka Marsu.


Nova grupa američkih astronauta (l-d): Zana Kardman, Džasmin Mogbeli, Džoni Kim, Francisko Rubio, Metju Dominik, Voern Houburg, Rob Kalin, Kajla Baron, Bob Hajns, Radži ^ari, Loral O' Hara o Džesika Votkins


Novi astronauti sa potpredsednikom Majklom Pensom koji ih je predstavio javnosti u Hjustonu.

Autor: Grujica Ivanović

Rađanje crne rupe iz urušavanja masivne zvezde

Svake sekunde negde u svemiru eksplodira jedna supernova. Ipak, neke masivne zvezde na kraju svog životnog veka mirno izdahnu umesto da eksplodiraju. Navedene zvezde se urušavaju usled gravitacionog kolapsa nestajući sa vidika ostavljajući za sobom jedino crnu rupu. Zvezda u nestajanju pod nazivom N6946-BH1 je bila 25 puta masivnija od našeg Sunca. Njen sjaj je počeo da slabi 2009-te godine. Konačno je 2015-te godine potpuno iščezla. Pažljivim procesom eliminacije zasnovanog na teleskopskim posmatranjima Velikog binokularnog teleskopa Large Binocular Telescope kao i svemirskih teleskopa Habl i Spicer ustanovljeno je da se pomenuta zvezda najverovatnije pretvorila u crnu rupu. Dešavanja vezana za zvezdu N6946-BH1 predstavlja mogući ishod završetka životnog veka zvezda najvećih masa.


Slika 1. Faze postepenog nestanka masivne zvezde i nastanak crne rupe. Umetnički prikaz, izvor slike: http://hubblesite.org

Astronomi su imali priliku da posmatraju kako se umiruća zvezda velike mase verovatno pretvara u crnu rupu. Posmatranje je rezultat zajedničkog rada Velikog binokularnog teleskopa[i] (VLT) i svemirskih teleskopa Habl i Spicer na posmatranju ostataka zvezde u nestajanju i konstatacije da je zvezda prosto nestala sa vidika.

Zvezda je mirno završila svoj životni vek umesto da eksplodira.

Posmatrana zvezda je bila dvadeset pet puta masivnija od Sunca i trebalo je da eksplodira kao veoma sjajna supernova. Umesto toga, zvezda se prosto ugasila i verovatno ostavila crnu rupu za sobom.

Posmatrani događaj urušavanja masivne zvezde u nama bliskoj galaksiji može objasniti zbog čega astronomi ređe vide supernove nastale od najmasivnijih zvezda, objašnjava Kristofer Kohanek profesor astronomije na Univerzitetu Ohajo, Sjedinjene države i jedan od vodećih stručnjaka u oblasti posmatračke kosmologije.

Procena je da se 30 procenata od ukupnog broja zvezda najvećih masa mirno urušava i pritom nastaje crna rupa bez potrebe da se pojavi i supernova.

"Uobičajeno je mišljenje da neka zvezda stvara crnu rupu jedino ako prođe fazu supernove" navodi Kohanek i naglašava da za najmasivnijih zvezde to nemora da važi i predstavlja verovatan razlog zbog čega mi i ne vidimo supernovu od najmasivnijih zvezda.

Među posmatranim galaksijama koje je tim astronoma predvođen Kohanekom posmatrao spada i spiralna galaksija NGC 6946. Navedena galaksija je udaljena od Zemlje 22 miliona svetlosnih godina nadimak joj je Vatromet galaksija iz razloga što se u njoj često pojavljuju supernove. Upravo je u toku eksplozija supernove SN 2017eaw otkrivena 14. maja 2017-te godine i koja je praktično u maksimumu sjaja[ii]. Za razliku od zvezde koja se pretvorila u navedene supernove, jedna zvezda pod nazivom N6946 – BH1 je počela da tamni 2009-te godine da bi 2015-te potpuno iščezla.

Praćenje navedene zvezde od strane LBT pretrage[iii] i izostanak supernove je privukao pražnju i u shrhu daljnjeg istraživanja uključeni su i svemirski teleskopi Habl i Specer da se utvrdi prisustvo potamnele zvezde i njeno stanje. Namena Spicera je bila da se eventualno detektuje infracrvena radijacija na poziciji zvezde i da se utvrdi da zvezda ipak postoji i da je sakrivena u oblaku prašine.

Sva daljnja posmatranja su bila negativna, odnosno zvezde jednostavno više nije bilo. Pažljivom eliminacijom mogućih uzroka došlo se do zaključka da je najverovatnije nastala crna rupa.

Prerano je tvrditi na osnovi navedenog istraživanja da sa preciznošću znamo stopu po kojoj masivne zvezde ispoljavaju izostanak supernove pri urušavanju ali Skot Adams, bivši student Univerziteta Ohajo i čije su doktorske studije bile deo istraživanja može dati prve procene.

"N6946 – BH1 je jedina do sada otkrivena neuspela supernova u našem sedmogodišnjem istraživanju. Tokom navedenog perioda, ukupno je evidentirano 6 normalnih supernovih u istoj galaksiji što predstavlja cifru od 10 do 30 procenata smrti masivnih zvezda bez pojave supernove" reči su Adamsa.

"To je samo deo odgovora na pravi uzrok ove pojave i predstavlja našu motivaciju da započnemo istraživanje koje objašnjava zbog čega se ne pojavljuju supernove kod smrti svih masivnih zvezda" dalje navodi Adams.

Najzanimljiviji deo studije predstavlja posledicu u istraživanju porekla masivnih crnih rupa, odnosno onih crnih rupa koje LIGO eksperiment detektuje putem gravitacionih talasa (LIGO je laserska interferometarska observatorija gravitacionih talasa).

Kako tvrdi profesor Kristof Stanek, koji je koautor studije, po našim shvatanjima nije neophodno da se masivne zvezde pretvore u supernove jer na taj način preostaje dovoljno materijala koji bi inače bio oduvan sa spoljašnjih omotača zvezde i od koga se zapravo formiraju masivne crne rupe reda veličine koji LIGO može da detektuje.

"Smatram da je mnogo izvesniji nastanak masivne crne rupe ukoliko izostaje pojava supernove" zaključuje profesor Stanek.

Izvor teksta: http://hubblesite.org

[i] Veliki binokularni teleskop (VLT) je dvostruki optički teleskop interferometar (prečnik jednog ogledala 8,4 metara sa mogućnošću snimanja detalja jednog teleskopa prečnika 22,5 metara) i smešten je na planini Mt. Graham, Arizona, Sjedinjene države. Internacionalni projekat (USA, Nemačka i Italija).

[ii] tekst je objavljen 25.05.2017.

[iii] praćenje 27 obližnjih galaksija na rastojanju od 10 Mega parseka od Zemlje Velikim binokularnim teleskopom (VLT)

https://t.co/MBsoh1S5GW

A P O D...

Američki vojni satelit posetio ISS!

http://www.astronomija.org.rs/dogaaji/11344-americki-vojni-satelit-posetio-iss

’Dawn’: Adaptacija

http://www.astronomija.org.rs/misije/11342-dawn-adaptacija

https://t.co/mxDQAiYWGH

A P O D...

Otkrivena dva nova satelita Jupitera

Porodica poznatih Jupiterovih satelita povećala se za dva člana. Američki astronom Scott Sheppard sa svojim timom, uz pomoć još dvojice poznatih astronoma, jedan je David Tholen sa Havajskog univerziteta, a drugi Chadwick Trujillo sa Univerziteta Severna Arizona, dakle ta sila astronoma objavila je početkom meseca da je otkrila dva nova, do sada nauci nepoznata Jupiterova satelita. Uz ovo ovaj tim astronoma je uspeo da identifikuje još pet ranije otkrivenih, a potom izgubljenih satelita džinovske planete.


Orbite Jupiterovih satlita

Naime dešava se da neki sateliti budu izgubljeni. Ako se ne utvrde svi nužni parametri novootkrivenog tela neophodnih za izračunavanje njegove orbite, to telo se gubi u mnoštvu nebeski tačkica koje se vide na fotografijama. Ponekad prođu i godine dok se ponovo takvi objekti ne otkriju i utvrdi da su nekada već bili predmet posmatranja, a to je bio i slučaj sa navedenih pet Jupiterovih satelita. Zapravo ima 14 satelita koji se još smatraju izgubljenima, ali koji će kad-tad biti ponovo otkriveni.


S/2016 J1. Vidi se njegovo kretanjeu odnosu na zvezde u pozadini. Image by Scott Sheppard, DTM.


S/2017 J1. Vidi se njegovo kretanjeu odnosu na zvezde u pozadini. Image by Scott Sheppard, DTM.

Dva nova satelita dobila su oznake S/2016 J 1 i S/2017 J 1. «S» u ovoj oznaci znači da se radi o satelitu, zatim sledi godina otkrića, «J» je, jasno, Jupiter, a krajnji broj označava redni broj otkrivenog satelita naznačene. Prvi, S/2016 J, je, prema tome otkriven prošle godine ali je to otkriće objavljeno početkom ovog meseca.

Oba satelita u prečniku imaju nešto više od jednog kilometra, prvi je od planete udaljen 21 milion, a drugi 24 miliona kilometara.

Ovim se broj poznatih satelita Jupitera popeo na 69.

Broj satlita po matičnim planetama

Planeta Merkur 0 Venera 2 Zemlja 1 Mars 2 Jupiter 69 Saturn 62 Uran 27 Neptun 14

Autor: Aleksandar Zorkić

Jupiterova pega nestaje!

http://www.astronomija.org.rs/sunev-sistem-74117/planete-43591/jupiter-70020/11353-jupiterova-pega-nestaje

https://t.co/kFy5KPq5D3

A P O D...

Valentina Vladimirovna Tereshkova, prva dama u svemiru

Bila je godina 1963., šesnaesti dan juna mjeseca, trideset i jedna minuta prije podneva (po našem vremenu) sa ruskog raketodroma Baikonur lansiran je svemirski brod Vostok 6 kojime upravlja prva astronautkinja u povijesti.







Valentina Tereshkova, nakon gotovo tri dana u svemiru uspješno je prizemljila u kapsuli (prije udara u tlo katapultirala se padobranom prema planu leta Vostoka) svemirskog broda i postala prva žena u svemiru. Bila je to još jedna pobjeda tadašnjeg SSSRa nad SAD, štoviše Tereshkovina misija trajala je duže od zbrojenog boravka svih dotadašnjih američkih astronauta u svemiru.

Rođena je u neimaštini, odrasla bez oca, osnovnoškolsko obrazovanje je započela tek u desetoj godini života. Uporna i vrijedna radnica u tvornici automobilskih guma pohađala je večernju školu, postala članica padobranskog kluba. Sama se obratila pismom Sovjetskom svemirskom centru u Moskvi u želji da postane astronautkinja. Na zamolbu je dobila pozitivan odgovor i 1962. započinje sa astronautskim treninzima u Zvjezdanom gradu kraj Moskve. Među četiri stotine kandidatkinja samo je ona sa još četiri djevojke (koje nikada nisu letjele u svemir) izabrana u žensku skupinu (Irina Solovyova, Valentina Ponomaryova, Tatyana Kuznetsova, Zhanna Yorkina).

Za vrijeme njezina leta u svemiru se nalazio i astronaut Valery Bykovsky u svemirskom brodu Vostok 5 s kojime je komunicirala radio vezom. Nakon svemirskog leta proglašena je herojem SSSRa i postala nositeljica najviših državnih odlikovanja i počasti. Nastavila je raditi u svemirskoj industriji, stekla akademsko obrazovanja te postala sovjetski „ambasador“ i popularizator znanstveno-tehnoloških dostignuća. Impresivan je i njezin akademski put, objavila je na desetine znanstvenih radova.

U privatnom životu nije bila tolike sreće. Nedugo nakon svemirske misije udala se za astronauta Andriyana Grigoryevicha Nikolayeva s kojime ima kćerku Jelenu. Taj je brak bio „dogovoren“ obzirom su sovjetski znanstvenici željeli proučavati kako izlaganje svemirskom okružju utječe na ljudski organizam i potomstvo. Brak je razvrgnut 1982. godine.

Na popisu aktivnih astronauta bila je sve do 1987. a njezin se povratak u svemir ozbiljno razmatrao dvije godine prije toga. Predsjednica je raznih društava čija je zadaća uspostava i razvijanje prijateljskih odnosa sa SSSR (danas Rusije) prema drugim državama. Bila je aktivna i politici te zastupnica u Vrhovnom Sovjetu preko dvadeset godina. Njezinim imenom nazvan je jedan krater na Mjesecu, a 2000. godine proglašena je Ženom stoljeća.

Valentina Vladimirovna Tereshkova (voditeljica Ruskog središta za međunarodnu znanstvenu i kulturnu suradnju) od 08. septembra 2005. nositeljica je i visokog odličja Republike Hrvatske (Odličje Reda kneza Branimira s ogrlicom) koje joj je u Moskvi uručio tadašnji Predsjednik RH Stjepan Mesić zbog unaprijeđenja odnosa između dviju zemalja, promoviranja Hrvatske u Rusiji te stvaranja prvog hrvatsko-ruskog društva prijateljstva devedesetih godina u Zagrebu.

Autor: Marino Tumpić

Kada snagu udruže Hrvati i Srbi







AEPA Vidulini na polovici svijeta

Kada snagu udruže Hrvati i Srbi, uz malu pomoć geografije, svašta se lijepoga može izroditi.

AEPA Vidulini zamišljen je kao Astronomsko Edukativni Park i (mikro) Arboretum nedaleko lokacije Vidulini Observatory Astronomske udruge Vidulini (AUV). U naravi radi se o zanimljivoj instalaciji u prostoru čiju prepoznatljivost tvore gnomon (ujedno i stup sa putokazima prema svjetskim metropolama) te veliki kameni blokovi raspoređeni prema stranama svijeta. AEPA Vidulini osmislili su članovi tamošnjeg astronomskog društva a sam projekt i 2D projektno riješenje potpisuje Petar Gljušćić (AUV, Hrvatska). Računalnu simulaciju u 3D potpisuje Vasilije Ristović (AD Aristah, Srbija).

Otvorenje AEPA Vidulini bilo je planirano za 12. aprila, no isto se iz tehničkih razloga i nedavnih izbora prolongiralo te je u dogovoru sa općinom Žminj (koja izvodi radove) kao novi dan otvorenja pozicioniran prvi dan ljeta, 21. juna. Ono što je dovelo do naslova ovog teksta pojavilo se slučajno prilikom izračunavanja udaljenosti svjetskih metropola i Zemljinih polova od AEPA Vidulini a koje se će vrijednosti i nazivi nalaziti na putokazima. Park se nalazi na nešto više od N 45, sjeverne zemljopisne širine. No kako Zemlja nije baš savršena "okruglica" to je pola puta između ekvatora i sjevernog pola smješteno 16 km sjevernije od N 45. Upravo se tu nalazi AEPA Vidulini (točna se vrijednost neznatno razlikuje !) te je tako udaljenost ove instalacije u prostoru do ekvatora ista kao i udaljenost do sjevernog pola i iznosi 5.001 km! Tko to još može reći da se ova dva naroda ne mogu naći na pola puta, ili bolje rečeno na pola svijeta. Astronomi to mogu čak i posve slučajno i nenamjerno.





Autor: Marino Tumpić

https://t.co/cCewVhOax7

A P O D...

NASA odustaje od asteroida

NASA je odlučila da otkaže lansiranje automatskog kosmičkog aparata prema asteroidu planiranog da dostavi jedan njegov manji deo na orbitu oko Meseca. U drugoj etapi bilo je planirano da ekipa astronauta dospe do fragmenta asteroida i sa njega dostavi nekoliko komada na Zemlju.

Posle smene u Beloj kući, ova odluka je sve vreme visila u vazduhu jer je nova administracija prema ovoj misiji od početka bila rezervisana. U budžetu NASA-e za 2018. administracija predsednika Trampa nije izdvojila novac za ovaj projekat, čime se on praktično gasi. Stručnjaci koji su radili na ovom projektu međutim smatraju da će ono što je do sada odrađeno biti upotrebljeno u nekim budućim misijama kao što je na primer, projekta koga slobodno možemo prevesti kao "Kapija duboko kosmosa" (Deep Space Gateway - DSG) gradnje male međunarodne mesečeve orbitalne stanice. Pre svega, to se odnosi na raketni motor novog tipa koji koristi sunčevu energiju kao pogon.


Misija prevoza dela asteorida na orbitu oko Meseca

Projekat leta na asteroid (ARM) je prihvaćen 2013, za vreme administracije predsednika Obame, koji je posle gašenje programa "Kanstelejšn" istraživanja Meseca, bio njegov veliki zagovornik. Međutim, od prvih dana, "asteoridni projekat" nije prihvaćen sa velikim entuzijazmom, kako među naučnicima i inženjerima, uključujući u NASA-i, tako i u Kongresu. Osnovni razlog za ovakav pristup je da su mnogi mislili da će veoma skupi i rizični projekat usporiti NASA-u ka njenom osnovnom cilju - letu na Mars. Pored toga, postavljeno je pitanje naučnog značaja misije, budući da automatski i mnogo jeftiniji aparati, već godinama veoma uspešno istražuju asteroide.

Sada je Tramp, u svom stilu, presekao, i ovaj avanturistički projekat neće više oduzimati vreme (i novac) NASA-i za mnogo ambicioznije i značajnije strateške projekte u godinama koje dolaze.

Autor: Grujica Ivanović

Ruska super-raketa i nosač za "Federaciju"

http://www.astronomija.org.rs/dogaaji/11359-ruska-super-raketa-i-nosac-za-federaciju

https://t.co/VqPo5vTr6b

A P O D...

Zabuna oko ruskog drona ’Zenica’

http://www.astronomija.org.rs/blog-am/11360-zabuna-oko-ruskog-drona-zenica