Vesti iz sveta umetnosti

Znakovni muzej



Muzej istorije Jugoslavije (MIJ) u Beogradu organizuje 5. aprila prvi seminar posvećen razvoju veština muzejskih stručnjaka neophodnih za uspostavlјanje kvalitetnije saradnje sa zajednicom gluvih.

Prvi seminar u okviru projekta “Znakovni muzej” koncipiran je tako da muzejskim radnicima pruži uvid u osnovne karakteristike i specifičnosti zajednice i kulture gluvih, kao i osnove komunikacije sa gluvim i nagluvim osobama za koje je MIJ dosad organizovao pet vođenja kroz izložbe na znakovnom jeziku.

Kao posebno važan segment seminara, MIJ je istakao simulaciju stvarnih situacija u vidu radionica u kojima će svi učesnici biti postavljeni u različite uloge u cilju osobađanja od ustaljenih predrasuda, usvajanja adekvatnih modela ponašanja i unapređenja komunikacije sa predstavnicima zajednice gluvih.

Seminar će otvoriti direktorka MIJ Neda Knežević, a govoriće i kustos edukator MIJ Sara Sopić i Vera Jovanović iz Asocijacije tumača znakovnog jezika.

Projekat “Znakovni muzej” nastao je kao odgovor na nedostatak kulturne ponude namenjene zajednici gluvih, na inicijativu Gradske organizacije gluvih i Asocijacije tumača znakovnog jezika koja je prepoznala MIJ kao poželјnog partnera u dugoročnom procesu povećanja dostupnosti muzejskih programa zajednici gluvih.

Prva aktivnost bila je u formi pilot projekta, prevoda stručnog vođenja kroz izložbu “Nikad im bolјe nije bilo?” na srpski znakovni jezik, kojim je testiran odziv zajednice gluvih, tehnička izvodlјivost, reakcije gluvih posetilaca nakon vođenja, ali i regularne publike koja je u tom trenutku posetila MIJ. Adaptacija muzejskog programa potrebama zajednice gluvih, veliki odziv i interesovanje pripadnika same zajednice, kao i njihove pozitivne reakcije i zahvalnost, bili su jasan znak da treba nastaviti slične aktivnosti u budućnosti, saopštio je MIJ.

U tom cilјu pokrenut je projekat “Znakovni muzej” koji je, pod pokrovitelјstvom Ministarstva kulture i informisanja Srbije, uključio pored Gradske organizacije gluvih, Asocijacije tumača znakovnog jezika i MIJ i niz drugih partnera, poput Kulturno-umetničkog društva “Radivoj Popović”, Narodnog muzeja u Beogradu i Muzeja grada Beograda. Tri muzejske institucije su adaptirale svoje najatraktivnije programe - od stručnih vođenja kroz tekuće izložbe do standardnih poseta svojih kompleksa, i time doprinele obogaćivanju kulturne ponude namenjene toj marginalizovanoj grupi.

Projektom je obuhvaćen i edukativni seminar koji ima za cilј da postavi osnovne smernice muzejskim profesionalcima za rad sa gluvim i nagluvim osobama i time omogući dalјe širenje kulturne ponude na ostale muzejske institucije u Srbiji, ali i neophodno umrežavanje kulturnih institucija sa organizacijama koje se primarno bave problemima inkluzije zajednice gluvih.

*Foto: Vođenje na znakovnom jeziku kroz nedavno zatvorenu izložbu “Ruska avangarda u Beogradu”.

(SEEcult.org)

Muzički hologram - Tesla



Umetnici Miroslav Miša Savić i Marica Radojčić iz Beograda učestvovali su na festivalu “With no Fancy Name” u Njujorku audio-vizuelnim projektom “Muzički hologram – Nikola Tesla”, inspirisanim izumima i eksperimentima, kao i neobičnom ličnošću slavnog naučnika Tesle.

Festival “With no Fancy Name”, održava se 26. put od 16. marta do 1. aprila u Experimental Intermedia u Njujorku, a u okviru audio-vizuelnog ambijenta posvećenog Tesli, održan je i koncert na kojem su nastupili Miloš Raičković (električna violina), kompozitor iz Srbije koji više od 20 godina živi u Njujorku, Tom Čiu (klasična violina) iz Tajvana koji je doktorirao na Džulijardu, i Miša Savić (elektronika).

Miša Savić (muzika) i Marica Radojčić (vizuelni ambijent) inspirisani su Teslinim izumima i eksperimentima (naizmenične struje visokog napona, veštačke munje, Teslin kalem), kao i njegovom neobičnom ličnošću (retkom sposobnošću mentalne vizuelizacije, fobijama i opsesijama posebno opsesijom brojevima). Veliki naučnik, uprkos tehnološke zastarelosti njegovih izuma i patenata, još uvek je inspirativna ličnost, kako za naučnike, tako i za umetnike, jer je, kako je navela Marica Radojčić povodom tog rada, implicitan sistem njegovih ideja mnogo važniji i zanimlјiviji nego eksplicitne forme njihovih realizacija.



Žak Atali (Jacques Atali) definisao je današnji razvojni stupanj muzičke scene kao četvrti ciklus – komunikacija (improvizacija), a u izvesnom smislu to je i jedna od tema rada “Muzički hologram – Nikola Tesla”, dok se drugi, ništa manje značajan moment inspiracije, odnosi na život Tesle, i sve veće savremeno zanimanje za njega, posebno za već implicitni sistem njegovih ideja.



Autor muzike, u analogiji sa načinom na koji Tesla preobraća svoje mentalne slike u konkretne oblike, uređaje i mašine, prepliće svoje muzičke teme u zvučnom ambijentu kako bliskih, tako i potpuno udalјenih muzičkih epoha, u pokušaju da se oni razumeju izvan konteksta vremena, na meta-nivou, na način koji je uvek bio deo umetničke slobode.



Vizuelni ambijent Marice Radojčić takođe je inspirisan Teslom, čiji je jedan od najznačajnijih izuma bio transformator koji je u stanju da proizvede veštačke munje ogromnih dimenzija u zavisnosti od snage kalema. Takođe, prema biografskim činjenicama, broj 3 je bio jedna od najvećih Teslinih opsesija.



Ambijent su činili: razlomlјene projekcije 3D animacija veštačkih munja i 3D animacija iz projekta "Univerzalne mašine" (animacije napravlјene pomoću softver Autodesk Maya 8.0), projekcija dokumentarnog videa Teslinog kalema iz zbirke Muzeja Nikola Tesle u Beogradu, izgrađenog 2006. godine za međunarodni projekat “Osvetliću tamnu stranu meseca”, organizovan povodom 150. rođendana Tesle, čija je autorka Marica Radojčić.

Audio ambijent, osim muzike Miše Savića koja je puštana sa njegovog nedavno objavlјenog CD-a, činili su i zvuci iz projekta “Univerzalne mašine” Marice Radojčić, kao i zvučni snimci električnog pražnjenja sa Teslinog kalema.

(SEEcult.org)

Aprilski susreti u pokretu



Festival Aprilski susreti u Studentskom kulturnom centru (SKC) u Beogradu, koji je početkom 70-ih odigrao značajnu ulogu promovišući prevazilaženje granica među umetnostima, ove godine posvećen je pokretu, a organizovan je od 1. do 4. aprila u saradnji sa Institutom za umetničku igru, kao prvim fakultetom u toj oblasti umetnosti u Srbiji.

Koristeći resurse domaćih kadrova i stručnjaka Laban Konzervatorijuma za muziku i ples iz Londona, Institut za umetničku igru počeo je da radi pre dve godine, a na Aprilskim susretima predstaviće koreografije koje su razvijene za to vreme u okviru nastave, kao i nove, rađene specifično za prostor SKC-a. Plesni program pratiće izložbe fotografskih prikaza pokreta i portreti plesača, na kojima su radili profesori i studenti tog instituta.

Tim profesora, koji čine baletski igrač i magistar koreografije Aleksandar Saša Ilić, likovna umetnica i scenografkinja Snežana Arnautović i fotografi Milan Radovanović i Nemanja Maraš, razvili su povodom AS sa studentima širok dijapazon fotografskih i koreografskih radova koji tematizuju načine na koji vizuelne umetnosti i ples mogu da komuniciraju, istakao je SKC.



Aprilske susrete će otvoriti koreografija koju je za tu priliku osmislio Igor Kirov iz Makedonije, a publika će do 4. aprila moći da vidi i koreografije profesora i studenata I i II godine Instituta za umetničku igru, izložbu fotografija koje su nastale u okviru predmeta Pokret i slika, te video radove, predavanja, radionice i koreografske improvizacije.

Erin Sančez iz Nurejev Fondacije održaće predavanje, a koreografkinja Jelena Kostić, koja živi i radi u Holandiji, vodiće radionicu savremene igre.

Najavljen je i transmedijalni performans “Misliti vreme” Teatra Mimart, prema konceptu Lidije Antonović, koji je premijerno izveden na festivalu BUNT 2015. godine, takođe u SKC-u.

Aprilski susreti biće otvoreni na platou ispred SKC-a i u Galeriji koreografijom Igora Kirova, a potom će biti izvedena i dela Borisa Vidakovića, Đurđije Jelenković, Jovane Ikonić, Katarine Bućić, Tijane Malek i Aleksandra Ilića, te Ivane Ljujić i Branka Mitrovića.

Biće otvorene i izložba “Pokret i slika” sa fotografijama studenata Instituta za umetničku igru, izložba crteža “Telo” Marije Đaković, te fotografija “Telo u akciji” Lidije Antonović, kao i arhivskih fotografija Mimarta “Misliti pokret”.



I 2. april biće u znaku koreografija mladih autora, kao i video radova Katarine Stojković, Tihe Celinšek i Jelene Stoisavljević.

Video radovi Instituta za umetničku igru (improvizacije, flash mob, 47/60) biće prikazani 3. aprila, kada će Erin Sančez održati predavanje posvećeno ishrani, hidrataciji i plesnoj terapiji profesionalnih igrača.

Uz radionicu savremene igre, koju će voditi Jelena Kostić, studenti Instituta za umetničku igru izvešće koreografske improvizacije prof. Maćeja Kuzminskog, a vrhunac programa biće transmedijalni performans “Misliti vreme” Teatra Mimart, u kojem grupa mladih umetnika istražuje mogućnosti zvuka, vizuelnog, pokreta i misli. Umetničko traganje za novim istinama u konfuziji brzine vremena sadašnjeg, ima smisla kao beg od savremenog društva izobilja. Okupljanje, do-edukacija i međusobni podsticaj jesu potreba mladih umetnika za kolektivnim istraživanjem. Sinergija muzičara, vizuelnih umetnika i performera donosi inovativnu formu interdisciplinarnog.

Autorka koncepta Lidija Antonović potpisuje i video sa Kristinom Drašković, a nastupaju muzičari Katarina Ranković (klavir), Ljubica Damčević (violina), Teodora Sarić (saksofon), Predrag Radovančević (perkusije i didžuridu), te performeri umetničke igre Anja Nikolić, Galina Ralić, Nikola Vranić i Katarina Orlandić.

Za poslednji dan Aprilskih susreta, 4. april, najavljeni su koncerti bendova Last Thrill, Kamikaze, E-Play i ad hoc sastava Trese.Lupa.Udara. koji čine Koja (Disciplin A Kitschme, ovog puta solo gitara i vokal), Švaba (Električni orgazam, bas i vokal) i Vul (Disciplin A Kitschme, bubnjevi i vokal).

Nastupiće grupa Eyesburn, koja je pre godinu dana predstavila novu postavu, a trenutno priprema novi album koji bi trebalo da se pojavi do kraja godine.

Aprilski susreti prvi put su održani 1972, godinu dana nakon otvaranja SKC-a, odnosno dodeljivanja bivše zgrade tajne komunističke policije (UDBA) Savezu studenata.

Umesto očekivanog populističkog koncepta zadovoljavanja osnovnih studentskih potreba za zabavom, SKC je ustanovio radikalno nov i savremen pristup kulturnoj produkciji, u okviru kojeg je definisana i sintagma “prošireni mediji”, kao jedan od najvažnijih segmenata AS, pored gostovanja umetnika po pozivu i javnih debata.

Prvu seriju AS (1972-1977) karakterisao je aktivan interdisciplinarni umetnički program, u cilju prevazilaženja klasičnih granica među umetnostima. AS su bili toliko uspešni u postizanju tih ciljeva da je festival ubrzo dokinuo smisao svog postojanja i bio napušten u korist drugačijih programskih praksi. Posle prekida od dve i po decenije, festival AS obnovljen je 2002. godine.

Sajt SKC-a je skc.org.rs, a program AS nalazi se i u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)

Mandiću Tradicija avangarde



Nagrada “Tradicija avangarde” Fonda “Vujica Rešin Tucić i Vojislav Despotov” za doprinos avangardnoj umetnosti dodeljena je za 2016. godinu Božidaru Mandiću, konceptualnom umetniku, književniku, performeru i osnivaču umetničke komune Porodica bistrih potoka.

Kao čovek kod kog su umetnost, literatura i svakodnevica do te mere isprepleteni da nikad sa sigurnošću ne možete jasno razlučiti gde prestaje jedno a počinje drugo i(li) treće, Božidar Mandić dobio je nagradu “Tradicija avangarde” za ukupno životno delo, s tim što je žiri posebno istakao njegovu retrospektivnu izložbu “Natrag”, održanu 2015. godine u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine, kao i roman “Pertle” u izdanju Službenog glasnika.

“Svojom umetnošću, ali i životom, ukoliko se to dvoje u njegovom slučaju uopšte mogu razdvojiti, Mandić čuvenu neoavangardističku jednačinu Umetnost = Život, pretočio je u jedinstevnu autorsku praksu kakvoj u našoj sredini ne postoji pandan. Izdignuta na ravan etičkog stava, ova jednačina Božidaru Mandiću postala je mera za sameravanje svakovrsne artističke i životne doslednosti”, naveo je u obrazloženju žiri.

Mandićeva umetnost, kako je istaknuto, nije umetnost velikih narativa, nego svedenih, ogoljenih (često i doslovno) slika, prizora i stanja koja na posmatrača deluju na prvu loptu, svojom svedenošću, šokantnošću ili jednostavnošću.

“Umetničko delo kod njega nikada nije konačan, završen proizvod ili proces ─ već je reč o umetnosti produženog trajanja, čije manifestacije (hepeninzi, performansi, akcije, predstave ili rituali) nisu vremenski ograničene svojim oficijelnim trajanjem ─ pošto je, kod njega to trajanje produženo doslovno unedogled. On nije vikend art ljubitelj prirode, već neko ko je životu u i sa prirodom saobrazio svoja ukupna filozofska, moralna i poetička načela do te mere da je granice među žanrovima nemoguće utvrditi, niti razlučiti njegovo umetničko postojanje od postojanja umetnošću. Žanr Mandićeve umetnosti, dakle, jeste njegov život. Život kao medij. Život kao žanr. Život kao umetnost. Život kao teatar…”, naveo je žiri, koji je odlučio jednoglasno, a radio je u sastavu: Vladimir Vasiljev (predsednik), Svetislav Basara, Vladimir Kopicl, Gojko Božović i Branislav Grubački.

Na istoj sednici imenovan je i novi umetnički savet Fonda “Vujica Rešin Tucić i Vojislav Despotov” koji čine: Nebojša Milenković (predsednik), Slobodan Šijan i Slobodan Tišma.

Proglašenje dobitnika nagrade biće održano 21. aprila u Zrenjaninu, kada će biti promivisan i zbornik tekstova o Vujici Rešinu Tuciću i Vojislavu Despotovu u izdanju Fonda i Zavoda za kulturu Vojvodine.

Božidaru Mandiću nagradu će uručiti prošlogodišnji dobitnik nagrade “Tradicija avangarde” muzičar i kompozitor Lajko Feliks.

Fond “Vujica Rešin Tucić i Vojislav Despotov” osnovan je radi promovisanja, zaštite i unapređenja kulture uopšte, sa ciljem da posebno radi na prikupljanju književne ostavštine, proučavanju, objavljivanju i popularisanju dela i čuvanju imena Tucića i Despotova.

Osnovan je na inicijativu pokreta Novi optimizam i njegovog lidera Branislava Grubačkog Gute, uz podršku Vladimira Vasiljeva iz Gradske narodne biblioteke “Žarko Zrenjanin”.

Prvi dobitnik nagrade bio je pozorišni reditelj Andraš Urban iz Subotice, a nagradu je za 2014. godinu dobio filmski reditelj i vizuelni umetnik Slobodan Šijan.

(SEEcult.org)

Kaludjerović u Jerusalimu



Umetnik Dejan Kaludjerović iz Srbije, koji živi i radi u Austriji, odabran je za učešće u rezidencijalnom programu LowRes u Jerusalimu, u konkurenciji od oko 180 umetnika iz celog sveta.

Kaludjerović i argentinska umetnica Florencia Levy odabrani su za LowRes Jerusalem 2016, koji je deo međunarodnog rezidencijalnog programa Art Cube umetničkih studija u Jerusalimu, na osnovu konkursa na koji se prijavilo 177 umetnika iz 45 zemalja širom sveta.

Naziv tog jednomesečnog rezidencijalnog programa LowRes poigrava se konceptom “low-residency”, koji opisuje kratkoročne boravke (obično povezane sa edukativnim programima), u vezi sa “niskom rezolucijom” kao terminom koji se koristi za opis kvaliteta slike. Takođe, u kontekstu termina “niska rezolucija” može se postaviti i pitanje svrhe i uloge umetnika koji učestvuju u rezidencijalnim programima u odnosu na kontekst lokalnih konflikata.

Hito Steyerl je u članku “In defense of the poor image” opisala slike niske rezolucije kao slabe slike, koje svedoče o nasilnoj dislokaciji, premeštanjima i razmeštanjima slika – njihovom ubrzanju i cirkulaciji u okviru začaranih krugova audiovizuelnog kapitalizma. Slabe slike vuku se širom sveta, šire zadovoljstva ili pretnje smrću, teorije zavere, otpor…

Kratkoročni boravci umetnika u rezidencijalnim programima obično im ne omogućavaju da dublje upoznaju strano mesto, ali se od društveno i politički angažovanih umetnika istovremeno očekuje da u kratkom roku postanu svojevrsni super-heroji, koji pomažu lokalnoj zajednici u nevolji, ili makar kreiraju umetnički komentar o njoj.

‪LowRes Jerusalem namenjen je stoga umetnicima koji se bave istraživanjem društvenih, političkih i ekonomskih konflikata, te kritičkim osvrtom na ta pitanja.

Dejan Kaludjerović, rođen u Beogradu u bivšoj Jugoslaviji, studirao je na Akademiji primenjenih umetnosti u Beču, a magistarske studije završio je na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu 2004. Za dostignuća u oblasti vizuelnih umetnosti dobio je počasno austrijsko državljanstvo.

Njegovi radovi deo su mnogih privatnih i javnih kolekcija, među kojima su MUSA, Kontakt kolekcija, Strabag i kolekcija Artothek des Bundes u Beču i Museum der Moderne u Salcburgu, Oktobarski salon u Beogradu, Muzej grada Beograda, APT Berlin…

Izlagao je na brojnim samostalnim i grupnim izložbama u Evropi, Americi, Australiji i Aziji, a između ostalog, dobitnik je nagrade 55. Oktobarskog salona u Beogradu 2014. godine, nagrade Atelier Tokyo za 2011, CEC Artslink stipendije za 2008, koja je uključivala i rezidenciju u Santa Moniki u SAD, Unidee rezidencijalnog boravka u Cittadellarte - Fondazione Pistoletto 2005, nagrade Essl muzeja 2003, kao i rezidencije Kultur Kontakta u Beču 2002.

*Foto: Dejan Kaludjerović, Alphabet Cubes, 2014 instalacija u YAY Gallery, Baku, 2014/2015.

(SEEcult.org)

Obeležen 68. rođendan JDP-a



Jugoslovensko dramsko pozorište obeležilo je 3. aprila 68 godina postojanja dodelom godišnjih nagrada, a sve su otišle u ruke ansamblima predstava “Uobraženi bolesnik” Molijera, u režiji Jagoša Markovića, i “Šta se dogodilo nakon što je Nora napustila muža ili Stubovi društava” Elfride Jelinek, u režiji Snežane Trišić.

Godišnja nagrada za režiju dodeljena je Markoviću za predstavu “Uobraženi bolesnik”, koja je dobila i nagrade za uloge Argana – Draganu Mićanoviću, i Beline – Radovanu Vujoviću.

Za ulogu Nore u predstavi “Šta se dogodilo nakon što je Nora napustila muža ili Stubovi društava” nagrađena je Nataša Tapušković, koja je dobila i godišnju nagradu “Branka i Mlađa Veselinović” koju Fondacija JDP-a dodeljuje za najbolje glumačko ostvarenje na sceni tog pozorišta u 2015. godini. Za ulogu Konzula Vajganga u istoj predstavi nagrađen je Branislav Lečić, saopštilo je JDP.



Predstava rediteljke Snežane Trišić odnela je i nagradu za kostimografiju i poseban umetnički doprinos, koju je dobila Maja Mirković, kao i nagradu za lepotu govora “Dr Branivoj Đorđević”, koju je za ulogu gospođe Linde dobila Anđelika Simić.

Godišnje nagrade za izuzetan doprinos visokim standardima poslovanja JDP-a nagrađeni su šef Službe tehničkog održavanja i nadzora Ljubiša Blagojević, zatim Svetlana Paroški, zadužena za odnose sa javnošću, organizatorka Jovana Petrović, te šef Službe održavanja higijene zgrade Nada Bojanović, kao i zaposleni u radionicama za izradu dekora Dejan Racić, Miroslav Korićanin, Zoran Jakšić i Aleksandar Borovac.

Na svečanosti povodom Dana JDP-a, kojoj su prisustvovali članovi kuće, saradnici i prijatelji, direktorka Tamara Vučković Manojlović osvrnula se na proteklih godinu dana, a pored laureata, proslavi su prisustvovali i Dejan Mijač, Branko Cvejić, Nebojša Bradić, Žarko Laušević, Gorica Mojović, Branka Petrić, Branka Veselinović, Vlasta Velisavljević, Srđan Timarov, Nikola Đuričko, Vojin Ćetković, Predrag Ejdus, Anita Mančić, Jovana Gavrilović, Sonja Vukićević i mnogi drugi.

(SEEcult.org)

Najlepše mesto na svetu



Izložba “The Most Beautiful City in the World” slovenačkih fotografa mlađe generacije Matjaža Rušta & Roberta Marina, posvećena Ljubljani, biće otvorena 5. aprila u holu Doma omladine Beograda, u okviru prvog Beogradskog meseca fotografije.

U okviru projekta “The Most Beautiful City in the World” (2014-2016), Rušt i Marin dosledno kreiraju vizuelni dnevnik Ljubljane.

Autori nisu toliko usredsređeni na reprezentativnu sliku grada koliko na skrivene prostore svakodnevnice.

Manirom dokumentarne ulične fotografije, beleže stvarne događaje i mesta koje gradu daju neizbrisiv karakter. Pored sveprisutnog humora, rad nije obojen ciničnim ili sarkastičnim tonom usmerenom ka portretisanima i samom gradu, već se bavi samim stanjem stvari.

Izložba će biti otvorena do 18. aprila u holu ispred Velike sale DOB-a, u okviru manifestacije Belgrade Photo Month koja je pokrenuta po ugledu na slične događaje u evropskim prestonicama, poput Pariza, Berlina i Beča, ali i Ljubljane, u kojima se mesec fotografije obeležava već godinama u vidu velikog broja izložbi, predavanja i radionica.

Belgrade Photo Month nastao je na inicijativu Davida Pužada (fotograf i osnivač Bartselona Koncept galerije), Jelene Seničić (grafička dizajnerka i fotograf), Nenada Vilimanovića (fotograf i grafički dizajner) i Tamare Nikolić (urednica u kulturi), a obuhvata niz fotografskih izložbi, predavanja, prezentacija umetničkih portfolija, filmskih projekcija i fotografskih radionica. Misija organizatora je da se poveća vidljivost fotografa i fotografije uopšte u Beogradu, kako kroz predstavljanje radova domaćih autora, tako i kroz njihovo povezivanje sa inostranim fotografima.

(SEEcult.org)

Duh Mediterana na BFI

http://www.seecult.org/vest/duh-mediterana-na-bfi

Preminuo Alija Akšamija



Bard bosansko-hercegovačke, jugoslovenske i evropske fotografije Alija M. Akšamija, koji je redefinisao portretnu fotografiju, a svetsku prepoznatljivost stekao portretom pisca i nobelovca Ive Andrića, preminuo je u Sarajevu u 98. godini.

Akšamija je preminuo u bolnici, posle kraće bolesti, dan uoči 98. rođendana. Termin i lokacija dženaze biće objavljeni naknadno.

Evropska asocijacija nezavisnih profesionalnih fotografa (Association of Independent Professional Photographers of Europe) navela je u telegramu saučešća da je izgubila jednog od “najstarijih, velikih i maštovitih vizionara svetlopisa prošlog veka koji je definisao temelje minimalizma u portretnoj fotografiji”. Akšamijin uticaj na fotografiju bio je ogroman, a njegov senzualni rad na portretnoj fotografiji pomogao je u definisanju ere bosanskog humaniteta, koji, za razliku od portretne fotografije u svetu, fotografije spektakla, lica slave i raskoši, nudi izvornu ljudskost, suspregnutu duševnost i lepotu pre lepote… istakao je prof. Ibrahim Krzović, istoričar umetnosti. Doprineo je stvaranju pečata nepoznatih ljudi iz njihove svakodnevnice.

Kupovinom fotografske kamere u Zagrebu 1938. godine, nakon relativno kratke obuke u Sarajevu, Akšamija je započeo stvaralački put tokom kojeg je redefinisao portretnu fotografiju kao umetnički oblik posredstvom ciklusa “Slučajnih prolaznika”, naveo je u tekstu povodom smrti Akšamije njegov sin, Mehmed Akšamija, koji je završio FAMU u Pragu, a veliki deo života posvetio je istraživanju dela svog oca.



Književnik Miljenko Jergović zapisao je da bi Akšamija imao mesto u istoriji i da je u životu snimio samo tri slike Ive Andrića.

“Nakon što je 1963. Ivo Andrić dobio Nobelovu nagradu za književnost, Akšamija je snimio njegovu najpoznatiju fotografiju, koja će biti reprodukovana širom sveta, u književnim leksikonima, monografijama i društvenim magazinima, i postaće amblematska piščeva slika, jedina na kojoj on – sasvim nesklon ekstrovertnim ceremonijalima i samopredstavljanju – pozira, i po fotografovim uputstvima gleda mimo objektiva, negde sa strane, prema čaršiji u kojoj je proveo detinjstvo…”.

Akšamijin cilj nije bio da postane poznat po portretima Ive Andrića i drugih osoba koje je portretisao, ali su mu ti portreti pomogli da izgradi, usmeri i, u okviru važećih “društvenih normi”, verifikuje svoju stvaralačku karijeru.

Jednostavnost, neposrednost i iskrenost uvek su bili njegov kapital. To je vidljivo na portretima sugrađana, ostvarenim u okviru ciklusa “Slučajni prolaznici III (1953-1970)”. Verovao je u jednostavnost pristupa fiksaciji portreta, kao i u jednostavnost opreme za fiksaciju optičke slike, naveo je Mehmed Akšamija.

Jedan portret – jedan snimak, rezultat je duboko svesnog autorskog delovanja Akšamije. U tom smislu, jedan portret – jedan snimak je njegov autorski pečat.

Priznavao je, razumevao i hvalio svoje heroje, a njegov rad je bio prožet specifičnom upotrebom izražajnih sredstava i mogućnosti te discipline kreativnog delovanja u cilju definisanja vlastitog autorskog rukopisa. Tokom godina artističkog formiranja, Akšamija je ojačao i iskristalizovao moralne vrednosti, poštujući ljudsko dostojanstvo i odbacujući diskriminaciju po bilo kojoj osnovi. Kako bi preneo određeni identitet, Akšamija je koristio jezik slike – izražajne i konstruktivne mogućnosti fiksacije optičke slike. Izraz lica, položaj i veličinu tela, te smer pogleda portretisanog, jasno i dosledno je prenosio posmatraču. To je postizao rasvetom, načinom kadriranja i uokvirivanja konstantne pozadinske forme (tamnim obrisima filmske emulzije) u odnosu na akcentualnu, čije je lociranje različito. Akšamija naglašava neku drugu priču, koju u datom momentu saznaje podupirući je vlastitom autorizacijom, čineći je razumljivom i čitljivom i u tom sasvim novom ruhu. Zbog specifičnog načina korišćenja konstruktivno-sadržajnih elemenata, Akšamija se potvrdio kao jedan od prvih autora koji je dugim istraživačkim delovanjem definisao vlastiti minimalizam u mediju svetlopisa/fotografije.

Minimalistički pristup Akšamije isključuje direktno komentarisanje društva, ali ne isključuje indirektno, emotivno i podsvesno. Odbacuje naglašene emocije kao princip i bilo kakvu simboliku, sve osim onoga što se može videti u samom delu, ali akcentira autorsku svest o rukopisu i temi, naveo je Mehmed Akšamija.

Portretna fotografija obrađena u okviru autorskih ciklusa subjektivno je svedočanstvo ne samo o ljudima i ljudskim grupacijama i njihovom položaju u društvu nego i dragocen, promišljeno ostvareni svetlopisni zapis, koji predstavlja jedan od pouzdanih ključeva za razumevanje duha vremena u kojem je nastao.

Akšamijini radovi nalaze se u zbirkama i kolekcijama Muzeja savremene umetnosti, Zadužbine Ivo Andrić, Kluba književnika Jugoslavije, Foto saveza Jugoslavije i Bosne i Hercegovine, Galerije USUF YU, Fundusa IVAS, Arhiva Jugoslavije, Fundusu Gradske Skupštine Skoplja, Bošnjačke nacionalne zajednice za Grad Zagreb i Zagrebačku županiju, kao i u mnogim privatnim kolekcijama, monografijama, stručnim i popularnim revijama i časopisima.

Dobitnik je većeg broja nacionalnih i internacionalnih nagrada i priznanja, među kojima su: Nagrada za životno delo Association of Independent Professional Photographers of Europe – “Nicéphore Niépce” u oblasti kreativnog delovanja (2008), Nagrada FEP - Federation of Profešional Photographers of South East Europe (Exellentia photographie FEP-a, 1998), Zlatnik sa likom Nikole Tesle EUROPHOT-a za visoki profesionalni doprinos fotografskom mediju u Jugoslaviji i Evropi (1986), titula Exellentia photographie PPofE koju je dobio od Asocijacije neovisnih fotografa za jugoistočnu Europu (1984), titula Exellentia jugoslovenske fotografije za dugogodišnji rad i izuzetne rezultate koju je dobio od USUF YU (1976), počasna titula Majstor umetničke fotografije Udruženja slobodnih umetnika fotografije Jugoslavije (1976)…

(SEEcult.org)

Odlazak Jovanovića Dobrotina



Slikar Zoran Jovanović Dobrotin, profesor na Fakultetu likovnih umetnosti u Prištini, koji je kasnije izmešten u Zvečan, preminuo je u 74. godini, saopštilo je Udruženje likovnih umetnika Srbije (ULUS), čiji je bio član od 1970.

Rođen 1942. godine u Dobrotinu na Kosovu, Jovanović je Srednju umetničku školu završio u Nišu, a Akademiju za primenjenu umetnost 1970. u Beogradu, gde je završio i postdiplomske studije 1972.

Član je ULUS-a od 1970. godine. Bio je redovni profesor na Fakultetu umetnosti univerziteta u Prištini (kasnije u Zvečanu).

Bavio se grafikom, slikarstvom i crtežom, a odlikovao ga je energičan i ekspresivan potez.

“Uvek nasmejan i dobrog raspoloženja, Dobrotin je voleo život, voleo lјude i iznad svega voleo i živeo za umetnost. Pasioniran u svom radu stvarao je dela u dahu, bez predaha, dela koja su prenosila njegovu neobuzdanu strast za stvaranjem umetničkog dela. Nјegov opus je bogat, a slika, grafika i crtež kao mediji njegovog izražavanja su se međusobno dopunjavali. Linija kao spiritus movens krasila je njegove radove, a optimizim njega kao čoveka”, naveo je ULUS u saopštenju.

Jovanović je dobitnik više nagrada, među kojima su prva nagrada Oktobarskog salona za grafiku 1979, prva nagrada Jesenje izložbe ULUS-a za slikarstvo 1997, Gran pri na Bijenalu slika u Kosovskoj Mitrovici 2003.

Nјegova dela nalaze se u značajnim kolekcijama u zemlјi.

Pavle Vasić je za Jovanovića Dobrotina rekao da je dobar crtač, darovit grafičar sa izrazitim pikturalnim sklonostima, kao i da njegovo osećanje za likovnu dramatiku čini njegove motive irelevantnim.

Datum komemoracije i sahrane Zorana Jovanovića Dobrotina biće naknadno saopšteni.

Zečevi bez mozga u Zagrebu



Izložba Ane Nedeljković i Nikole Majdaka Jr. “Rabbitland”, videoinstalacija sa njihovim nagrađivanim animiranim filmom o zečevima bez mozga koji svakodnevno glasaju, biće otvorena od 5. do 11. aprila u Galeriji Prozori u Zagrebu, a obuhvata i dvodnevnu radionicu animacije i razgovor sa umetnicima.

Animirani film “Rabbitland” (2013), nagrađen Kristalnim medvedom na Berlinalu 2013. godine, na kojem je imao svetsku premijeru, predstavlja brutalnu sliku savremenog društva i preispituje neke od njegovih centralnih tema, kao što su sloboda govora, lični i kolektivni identitet, kao i modeli uspostavljanja normalne svakodnevnice u stanju društvenog kolapsa.

“Rabbitland” je crnohumorna priča o zečevima koji umesto mozga imaju u glavi rupu i srećni su nezavisno od toga šta se događa. Oni su najviši stepen koji je evolucija dostigla. Njihova je svakodnevica potpuno ispunjena - dan provode glasujući na slobodnim i demokratskim izborima koji se u njihovoj zemlji održavaju jednom dnevno, budući da je to veoma uređena demokratija...

Otvaranju izložbe prethodi radionica animacije “Rabbitland II”.

“Rabbitland” je prikazan na više od sto festivala širom sveta, na kojima je osvojio brojne druge nagrade.

Ana Nedeljković, rođena 1978. godine u Beogradu, diplomirala je i doktorirala na Odseku slikarstva na Fakultetu likovnih umentosti u Beogradu. Bavi se crtežom, animiranim filmom i edukacijom u području savremene umetnosti.

Nikola Majdak mlađi, rođen 1972. godine u Sloveniji, diplomirao je na Odseku kamere na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Poslednjih dvadesetak godina aktivan je kao snimatelj, animator, reditelj i predavač.

Izložba “Rabbitland” i prateća radionica deo su programa “Priprema, pozor… kazalište!” Knjižnice Silvija Strahimira Kranjčevića, čiji je cilj stvaranje platforme za edukaciju i širenje znanja dece i mladih, te uključivanja osetljivih grupa dece u društvo koristeći alate i resurse umetnosti.

(SEEcult.org)

Uloga i mesto čoveka u modernom svetu



Umetnik Mišo FiIipovac predstavlja se u galeriji Kolarčeve zadužbine u Beogradu izložbom crteža “Osvrti na Skupove” kojom se kritički osvrće na ulogu i mesto čoveka kao subjekta u modernom svetu, pasivno prikrivenog u telu životinje koja egzistira kao jedinka.

Nova izložba Filipovca spoj je dve serije crteža koji su, kako sam kaže, suštinski bili neophodni da se u jednom momentu spoje. Filipovac suočava dva portreta čoveka sa animalističkim prizorima, dva sveta - dva mikronarativa. U galerijskom prostoru, kako sam kaže, daje dokazne sadržine u obličju par malih skulptura i jedne instalacije bambija u porcelanu. Interpretirajući “Guliverova putovanja” na svoj način, Filipovac iskazuje odnos prema određenim vrednostima poretka i društva i uspostavlјanju matrice utopijskog i distopijskog poretka, naveo je u tekstu povodom izložbe Miroslav Minić.

Istoričarka umetnosti Vesna Todorović navela je povodom crteža Filipovca da je semantika slike konfigurisana dosledno svedenim animalističkim ikonografskim repertoarom, postavlјenim u kontekst čovekovog odnosa prema prirodi i životu.

Filipovac je, kako je navela, putem poetičnog narativa poentirao čovekovu ambivalenciju, polazeći od egzistencijalnog utemelјenja jedinke, koja nikome ne smeta, nikog ne ugrožava, a predstavlјa pojam lepog i lјupkosti, ponosa i osetlјivosti, inteligencije i plašlјivog opreza, koji se može pretvoriti u poverenje, ako za to ima uslova. Tu idiličnu metaforu u neposrednom susretu sa čovekom odmah pretače u stanje haosa i smrtne opasnosti.

Vinovnika tog užasa, kako je navela Vesna Todorović, prepoznajemo u čovekovoj suženoj svesti emotivno nedorasle jedinke, u njegovoj agresivnosti i netoleranciji prema drugosti, kao i u infantilnoj potrebi – koju pravda sportskim podvigom, a u stvari je atavistički deformitet razloga pralovca – da se okruži podsećanjem u vidu trofeja.

Galerista i umetnik Eugen Borkovski, koji je priredio prošle godine izložbu Filipovca u Hrvatskoj, elementi njegovih radova deluju regresivno, a sam umetnik, izvlačeći sekvence iz beline, inicira posmatračev ulazak u zasanjana područja.

“Frojd kaže da su snovi odraz potisnutih i podsvesnih želјa i misli. Snovi se označuju kao pojavni oblik nesvesnoga. Mišo Filipovac uvodi nas u snažan slikovni ođek snova/sećanja. Tu odjednom izranja dramatična situacija: mladić s povređenim nosom. Mi znamo da, najverovatnije, nije pao na nos već da je ‘dobio po nosu’. Tu smo začas u realnosti: svedoci smo da se drugačijost kažnjava na brutalne načine. Razlog može biti nacionalna, polna, rodna, intelektualna ili bilo kakva različitost. Stanje civilizacije je korak natrag kojeg smo svedoci i nesvesni akteri, a Filipovac to beleži”, naveo je Borkovski.

Mišo Filipovac, rođen 1987. godine u Bajinoj Bašti, završio je diplomirao je 2010. godine (odsek Zidno slikarstvo) na Filološko-umetničkom fakultetu u Kragujevcu, u klasi profesora Zorana Ivanovića, a 2011. završio je master studije. Radi kao asistent na FILUM-u, a živi i stvara na relaciji Beograd - Kragujevac. Doktorant je na Akademiji lepih umetnosti, u klasi Vladimira Veličkovića, kao i na Fakultetu primenjenih umetnosti u Beogradu.

Izložba “Osvrti na Skupove” biće otvorena do 24. aprila.

(SEEcult.org)

Kratka priča o antihristu



Predstava 'Kratka priča o antihristu', u režiji Andraša Urbana, koja preispituje koncepte o veri i slobodi, duhovnoj pravdi i sekularnim zakonima, moralnim i etičkim normama i kvalitetu duhovnog loma savremenog čoveka, premijerno će biti izvedena u novoj postavi 5. aprila u Bitef teatru u Beogradu.

“Kratka priča o antihristu” je pozorišna studija nastala kroz radioničarski proces preispitivanja filosofske studije Vladimira Solovjeva – provokatinom spisu sa početka 20. veka.

Uz režisera Urbana, koji je autor koncepta predstave, u timu su i dramaturškinja Jelena Bogavac i kompozitorka Irena Popović, a igraju Katarina Marković, Aniko Kiš, Borjanka Ljumović, Suzana Lukić i Danijela Daša Petković.

Katarina Marković, Suzana Lukić, Borjanka Ljumović i Aniko Kiš, u saradnji sa muzičarima (Ivan Mirković, Nikola Dragović i Nemanja Aćimović) uživo izvode muziku Irene Popović.

Predstava je imala uspešnu sezonu i gostovanja na Festivalu malih scena u Rijeci, na Infant festivalu u Novom Sadu, na kojem je dobila Gran pri, te na Desire festivalu u Subotici i u pozorištu Ujvideki Sinhaz u Novom Sadu.

*Foto: Jelena Janković

(SEEcult.org)

Najstrašniji dan u životu



Omladinsko pozorište Dadov premijerno izvodi 6. aprila predstavu “Ovo je najstrašniji dan u mom životu”, nastalu prema knjizi spisateljice za decu Jasminke Petrović, u režiji Vladimira Đurkovića.

“Naslov tog romana i lajtmotiv predstave sažima unutrašnji doživljaj svih mogućih užasa i blamova koji prete dečaku po imenu Strahinja, 15-godišnjaku koga, uz malu maturu koja se primiče, muče raznorazne paklene muke odrastanja, u porodici i oko nje.

Kako se jedan beogradski tinejdžer brani od domaćeg horora, svakojakih blamova, kako se nosi sa fatalnom ljubavlju prema nastavnici srpskog, sa tatinim romansijerskim pokušajima, dugom kosom i bradom, maminom boljkom, i koju ulogu u imaju jedan bicikl i jedna Maša? Na ta pitanja odgovaraju na duhovit način glumci Dadova.

Dramatizaciju romana napisala je Tijana Grumić, scenografiju je osmislila Maja Vasić, a kostime Maria Marković. Vizuelni identitet za predstavu osmislio je Bob Živković.



U predstavi igra mnogočlana glumačka ekipa: Veljko Knežević, Ida Urošević, Vida Stanić, Nikola Todorović, Nikola Stanimirović, Lea Stanković, Ognjen Dragović, Vlada Paprić, Marko Despotović, Teodora Rakić, Jelena Blagojević, Teodora Trnovanović, Sofija Dragoj, Jelena Tadinac, Katarina Ilić, Filip Tota, Milan Vasiljević, Ana Čolović i Biljana Petrović.

Predstava je namenjena starijim osnovcima i njihovim roditeljima.

To nije prvi roman Jasminke Petrović adaptiran na sceni Dadova, na kojoj se već dve godine igra i komad “Seks za početnike”, inspirisan njenom knjigom, takođe u režiji Đurkovića.

Nakon premijere, prve reprize predstave “Ovo je najstrašniji dan u mom životu” su 7, 8, 22. i 25. aprila na sceni Dadova.

(SEEcult.org)

Art & Science



Izložba “Art & Science” sa radovima umetnika iz Srbije i sveta koji su inspirisani naučnim temama i novim tehnologijama biće otvorena 7. aprila u Galeriji Podroom Kulturnog centra Beograda, u okviru projekta “Evropska mreža digitalne umetnosti i nauke” Centra za promociju nauke (CPN).

Projekat “Evropska mreža digitalne umetnosti i nauke” (European Digital Art and Science Network) je projekat finansiran kroz program “Kreativna Evropa” Evropske komisije, a među partnerima je CPN, koji producira dva prvonagrađena rada u okviru selekcija za 2015. i 2016.

Pobednici za 2015. godinu su Aleksandra Jovanić i Bogdan Stefanović, čiji će radovi premijerno biti prikazani na izložbi, uz radove Žizele Nunjes iz Portugala, Vernera Jauka iz Austrije i Sedrika Brandilija iz Francuske, kao i Meta Pajka iz Velike Britanije, koji izlaže pod nazivom Universal Everything.

Koordinator projekta je Ars elektronika iz Linca (Ars Electronica), a pored CPN-a iz Beograda, partneri su i Sajens galerija iz Dablina (Science Gallery), DžiVi art (GV Art) iz Londona, LABboral iz Hihona, Etopija (Etopia) iz Saragose, Galerija Kapelica iz Ljubljane i DIG galerija iz Košica.

Tri najznačajnije evropske naučne institucije – CERN, Južna evropska opservatorija (ESO) i Evropska svemirska agencija (ESA), u jedinstvenom su spoju sa osam kulturnih i naučnih tačaka Evrope u cilju uspostavljanja novog, relevantnog modela povezivanja i predstavljanja nauke i umetnosti, saopštio je CPN.

Kroz taj projekat svet neograničene i slobodne digitalne umetnosti susreće se sa struktuiranim i čvrstim sistemom savremene nauke, u pokušaju stvaranja jedinstvenog doživljaja naizgled suprotstavljenih disciplina.

Izložba će biti otvorena u Galeriji Podroom do 27. aprila.

(SEEcult.org)

Inoviranje tradicije



Balet Rima izvešće premijerno 6. i 7. aprila na Beogradskom festivalu igre predstave “Sam u kući” i “Paradoks”, koje će italijanska publika videti prvi put narednog vikenda u Padovi, najavio je novi umetnički direktor te kompanije Roberto Kasaroto, čiji je cilj inovativna nadgradnja tradicije Baleta Rima koja traje duže od pola veka.

“BFI je jedan od najfascinantnijih festivala u Evropi i čast nam je da je upravo to platforma na kojoj se predstavljamo na međunarodnoj sceni”, rekao je Kasaroto 6. aprila na konferenciji za novinare u Italijanskom institutu za kulturu povodom gostovanja Baleta Rima u Beogradskom dramskom pozorištu.

Napominjući da nije koreograf, već “nezavisni kustos savremene plesne scene”, Kasaroto je rekao da je pozvan na čelo Baleta Rima, kompanije sa izuzetnom tradicijom, kako bi uneo inovacije. Balet Rima tako od januara 2015. godine radi na novom, istraživačkom pristupu umetničkoj igri, rekao je Kasaroto.

Napominjući da su istovremeno i neke velike kompanije u Evropi počele da otvaraju vrata za kustose – Kulberg balet iz Stokholma, Islandska plesna kompanija i Kart blanš iz Osla, Kasaroto je rekao da je uspostavio kontakt sa starim-novim kolegama, smatrajući da to može biti početak nove epohe za umetničku igru.

“Pozvao sam mlade koreografe, na period od tri godine, da radimo na novoj formi i zajedno krenemo tim putem od tradicije ka novom. Moj prvi izbor bio je Paolo Mangiola, a tu su i Alesandro Skjaroni i Itamar Serusi. Promenili smo stil igre, ali to nije revolucija nego proces, tokom kojeg će i igrači biti obogaćeni novim jezikom pokreta”, rekao je Kasaroti.



Alesandro Skajroni kreirao je interaktivnu predstavu “Sam u kući” za mladu publiku, od 8 do 15 godina, svojevrsni eksperiment koji uključuje kompjutere, smartfone, zabavu i edukaciju.

Kasaroto je istakao da je igra ljudsko pravo, da publiku od najranijeg uzrasta treba uvesti u svet umetničke igre i inspirisati je da se bavi pokretom ne samo na sceni, nego i u životu.

“Paradoks”, zasnovan na ideji Kasarota, istražuje pitanja roda i identiteta, a sastoji se iz muškog i ženskog dela predstave. Otvara ga “Psiho” – muški solo u koreografiji Serusija, slede “Žen” (Fem) – ženski kvartet u koreografiji Mangiole i “Daire” (Tefer) – muški sekstet Serusija.

Paolo Mangiola, koji je već tri puta bio na BFI kao igrač trupe Ater baleto i kompanije Vejna Mekgregora, izjavio je da mu je nova uloga koreografa izazovna, posebno zbog relevantne teme komada.

“U ovom radu pokret je glavna alatka za otkrivanje identiteta, kako se pokrećemo i kako percipiramo pokret – na muški ili ženski način. Radio sam sa ženskim ansamblom, uključio citate iz poznatih baleta, to je gotovo antologija, a onda se pokret razvija u savremenu igru”, rekao je Mangiola.



Itamar Serusi počeo je karijeru kao igrač u izraelskoj Batševa kompaniji, bio je član Skarpino baleta iz Roterdama i drugih grupa.

“Već sam radio jedan isključivo muški komad. Bilo mi je veoma zanimljivo da pratim kako igrači ulaze u moj koreografski jezik, u moj univerzum, ali sam previše uzbuđen pred premijeru da bih govorio o detaljima”, rekao je Serusi.

Novi direktor Italijanskog instututa za kulturu David Skalamani izrazio je zadovoljstvo što je prvi put u prilici da lično sarađuje sa BFI i poželi dobrodošlicu italijanskim umetnicima u Beogradu.

Skalamani je podsetio da Italijanski institut za kulturu odavno ima dobre odnose sa BFI i podržava taj festival, na kojem su učestvovali Balet milanske Skale, Ater baleto i druge trupe, a prošle godine ga je otvorila slavna igračica Karla Frači.



Skalamani je predstavio Balet Rima kao staru kuću sa čvrstom bazom u tradiciji, ali koja se otvorila i počela da unosi velike inovacije u igru, a takođe je aktivna na polju edukacije u Italiji i inostranstvu.

Balet Rima osnovan je, inače, 1960. godine kao rezultat umetničkog partnerstva Franke Bartolomei, primabalerine najznačajnijih operskih kuća, i baletske zvezde Valtera Zapolinija, bivšeg direktora Baletske škole Teatra Opere u Rimu i umetničkog direktora trupe do 2015. godine.

Trupa je pokrenuta sa ciljem promovisanja italijanske igre, i oduvek je zauzimala prestižnu poziciju u Italiji. Osnivači su izgradili ansambl visokog tehničkog i interpretativnog nivoa, predstavljajući repertoar izuzetnih umetničkih vrednosti, uz pomoć brojnih gostujućih koreografa, među kojima su Aurel Miloš, Robert Nort, Mauro Bigonceti i Fabricio Monteverde.

Sva produkcijska iskustva trupe i program obuke u okviru ponovo otvorene škole te kompanije sjedinjena su 2012. godine u celinu. Početkom 2015. godine umetnička direkcija poverena je Kasarotu, dok tri koreografa saradnika dele odgovornosti umetničkog vođstva: Fabricio Monteverde, Alesandro Skjaroni i Paolo Mangiola.

Predložene su razčičite metode produkcije i obuke za buduće godine: otvorenost prema savremenom koreografskom jeziku, istraživanje i inovacija, održavnje i jačanje istorijskog repertoara, dijalog sa publikom i međunarodnom scenom, stvaranje novih mogućnosti za razvoj kulture.

(SEEcult.org)

Retrospektiva Dobanovačkog



Retrospektivna izložba grafičkog dizajna Branislava Dobanovačkog, koja premijerno predstavlja i dva ciklusa angažovanih plakata nastalih protekle godine – turistički “Srbija koju volim” i seriju sa bolnim i provokativnim društvenim temama iz lične i kolektivne prošlosti i sadašnjosti, biće otvorena 7. aprila u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) u Novom Sadu.

Izložba “Dobanovački: 44 godina posle”, čiji je autor viši kustos MSUV Vladimir Mitrović, koncipirana je kao rekapitulacija umetničkog i dizajnerskog stvaralaštva Dobanovačkog i prikazuje sve segmente njegovog bogatog opusa iz različitih oblasti grafičkog dizajna.

Na izložbi će, prvi put zajedno, biti izložen veliki broj plakata iz raznih perioda (1971-2004), koji su predstavljeni hronološki i po celinama posvećenim angažovanom plakatu i plakatima iz pojedinačnih oblasti (muzika, pozorišni festivali, likovne umetnost, izložbe i predstave novosadske Akademije umetnosti, gde je Dobanovački bio dugogodišnji profesor), saopštio je MSUV.

Uz premijerno predstavljanje dva nova ciklusa angazovanog plakata, deo izložbe posvećen je i prezentaciji znakova i piktograma, grafičkoj opremi i oblikovanju knjiga i ploča, uz brojne primere primenjene grafike i grafičkog dizajna. Posebna pažnja posvećena je crtežima i ilustracijama koji su nastajali u dugom kontinuitetu i nisu do sada integralno izlagani.



Dobanovački se još pre okončanja studija proslavio angažovanim plakatima, rađenim na konkursima za socijalističke praznike, uglavnom posvećene omladini, a izvedene posve u duhu hipi i rok kulture tokom druge polovine 70-ih. Tih dvadesetak plakatskih radova već su postali neka vrsta amblemskih primeraka umetnosti palakata kasnog jugoslovenskog socijalizma i njegove istorije grafičkog dizajna.

Da li je država zloupotrebila umetnika da ponovo podgreje svoju posrnulu i već duboko kompromitovanu ideologiju u novom, mladalačkom ruhu, ili je umetnik, kao vrsni mladi profesionalac, iskoristio državu da plasira svoje sopstvene ideje i da za to još bude nagrađen, proceniće posetioci izložbe, naveo je Mitrović.

Plakati Dobanovačkog iz 70-ih, kako je dodao, mogu se u značajnoj meri vezati za uticaje postmodernizma koji su tada zapljusnuli jugoslovenski kulturni i umetnički prostor. Dobanovački će ostati upamćen i po redovnom dizajniranju plakata za Novosadske muzičke svečanosti i Sterijino pozorje, koji su takođe deo izložbe.



Mada se posle 2004. godine Dobanovački prema sopstvenoj odluci umetnički pasivizirao, poslednjih godina su njegovi rani plakati izlagani na prestižnim izložbama jugoslovenskog grafičkog dizajna.

Dobanovački je rođen 1948. godine u Novom Sadu, gde je završio Školu za primenjene umetnosti (grafički odsek), a diplomirao je na Akademiji primenjenih umetnosti u Beogradu, na Odseku reklamne grafike u klasi prof. Miloša Ćirića (1972), gde je i magistrirao u klasi prof. Bore Likića stekavši zvanje specijaliste plakata (1974). Po završetku studija, radio je u Školi za likovne tehnicare ''Bogdan Šuput'' u Novom Sadu kao profesor grupe grafičkih predmeta, a potom kao likovni urednik u Novinsko-izdavačkom preduzeću ''Dnevnik'' (1977-1979). Od 1979. godine radio je na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, na Odseku likovnih umetnosti, prvo kao docent, pa vanredni (1989) i redovni profesor (1994), na katedri za Grafičke komunikacije, do odlaska u penziju (2013).

U umetničkoj praksi bavi se paralelno grafickim dizajnom i slobodnim likovnim interpretacijijama, kao i vizuelnim istraživanjima, uključujući i zanimanje za film, poeziju i muziku. Njegovi radovi – plakati, crteži i slike, nalaze se u brojnim kolekcijama u zemlji i inostranstvu. Od 1974. godine imao je 14 samostalnih izložbi, a učestvovao je na više od 50 kolektivnih izložbi u zemlji i na više značajnih izložbi grafičkog dizajna i bijanalima plakata u inostranstvu.

Najčešće je saradivao i realizovao radove sa dizajnerom fotografije Ivanom Karlavarisom i štamparijom “Stojkov” iz Novog Sada. Sarađivao je i sa Ateljeom 61 dajući nacrte/kartone za više tapiserija i objavio je više poetskih dela.

Plakati Dobanovačkog nalaze se u kolekcijama muzeja savremene umetnosti, zbirkama akademija i visokih škola, fondacijama plakata i privatnim zbirkama u zemlji i inostranstvu: MSUV, Pozorišni muzej Vojvodine, Muzej Vojvodine, Biblioteka Matice srpske, Sterijino pozorje, Kolekcija štamparije Stojkov (Novi Sad), Muzej savremene umetnosti, Muzej primenjene umetnosti, Istorijski muzej, Muzej istorije Jugoslavije (Beograd), Muzej suvremene umjetnosti, Nacionalna i sveučilišna biblioteka (Zagreb), Izraelski muzej (Jerusalim), Muzej savremene umetnosti (Abihoj, Danska), Umetnička kolekcija Akademije umetnosti
(Edmonton, Kanada), Kolekcija umetničke škole (Štutgart, Nemacka), fondacije bijenala plakata (Varšava, Poljska; Lahti, Finska; Meksiko Siti, Meksiko), Fondacija Trijenala plakata (Tojama, Japan), privatne kolekcije M. I. Irvin (Fort Kolin, SAD), Dansk Plakatmuseum (Danska).

Uz izložbu u MSUV je publikovana monografija umetnika, na srpskom i engleskom jeziku, sa studijskim tekstom kustosa Vladimira Mitrovića i prigodnim tekstovima Irine Subotić, Siniše Vidakovića i Zagorke Radović.

Izložba će biti otvorena do 30. aprila, a razgovor sa umetnikom i kustosom najavljeni su za 12, 19. i 26. april.

(SEEcult.org)

Miladinović u Stacionu



Stacion - centar za savremenu umetnost u Prištini predstavlja prvi put radove beogradskog umetnika Vladimira Miladinovića, čija je izložba “Drawing Rectification” zasnovana na umetničkoj imaginaciji o stvarnim događajima, arhivskoj dokumentaciji i stvarnim ljudima u vezi sa nedavnom traumatičnom istorijom na ovim prostorima.

Miladinovićeva izložba, čiji je kustos Albert Heta, bice otvorena 7. aprila kao prva saradnja Staciona sa tim beogradskim umetnikom koji je prepoznatljiv po istraživačkom umetničkom radu o ratnim i posleratnim traumama društva na prostoru bivše Jugoslavije.

Radovi u fokusu izložbe “Drawing Rectification” deo su projekta “Rendered History” koji je Miladinović započeo 2012. godine, koristeći dostupne arhive i istražujući period ratnih 90-ih godina na prostoru bivše Jugoslavije. Projekat je započet istraživanjem dnevnih novina u Srbiji tokom 1991. i 1992. godine i naslovnih strana u vezi sa ratom u Hrvatskoj i BiH. Nakon što je selektovao ključne naslove, Miladinović je napravio seriju crteža tušem na kojima su prikazane čitave novinske strane. Najpre su bile obrađene prorežimske novine sa prostora Srbije, kao što su “Politika”, “Večernje novosti”, “Politika ekspres” i “Borba”, a kasnije i štampa iz regiona, poput “Oslobođenja” iz Sarajeva ili “Kozarskog vjesnika” iz Prijedora u BiH.
Ta serija crteža uključuje i analizu arhiva Haškog tribunala za ratne zločine počinjene na prostoru bivše Jugoslavije.

Miladinovićevi crteži tušem, kako je naveo Heta, predstavljaju u ovom slučaju strategiju za emancipaciju i ispravljanje sećanja na ratne zločine pojedinaca, društva i zemlje.

“Ako danas svi govore o napuštanju korumpiranog međunarodnog sistema pravde, da li bi svi koji nemaju pristup i pravo da institucionalizuju sećanje na rat i traže pravdu za žrtve, trebalo takođe da napuste tranzicionu pravdu, uspostavljenu kao paralelni prostor i sistem sećanja i pomirenja?”, naveo je Heta povodom izložbe.



Miladinović ispituje na koji način mediji i institucije u post-jugoslovenskim društvima kreiraju javni prostor i oblikuju kolektivno sećanje. Cilj njegovog rada je stvaranje kontra-javne sfere koja postavlja pitanja o ratnoj medijskoj propagandi, manipulaciji, istorijskoj odgovornosti i intelektualnom angažmanu.

“Ako danas stavite u pretragu na Google ‘Batajnica’, dobićete: Batajnica (Cyrillic: Батајница, pronounced [bǎtaːjnitsa]), is an urban neighborhood of Belgrade, the capital of Serbia. It is located in Belgrade's municipality of Zemun”. U sledećih nekoliko redova možete naći mnoštvo informacija, između ostalog o lokaciji, geografiji, istoriji, populaciji, saobraćaju, železnici, drumskom i vazdušnom saobraćaju, ekonomiji i sportu, susednim naseljima…”, naveo je Heta, podsećajući da je Batajnica i mesto masovne grobnice.

Ako se na istoj strani (Wikipedia) ukuca: “Batajnica mass graves”, dobija se tekst o tome da se procenjuje da su u masovnim grobnicama u Batajnici posmrtni ostaci između 700 i hiljadu kosovskih Albanaca, žrtava etničkog čišćenja za vreme rata na Kosovu. Piše, takođe, i da su masovne grobnice nalaze se na terenu za vežbanje Specijalnih antiterorističkih jedinica (SAJ), te da su leševi dopremljeni kamionima sa Kosova i da ih je većina kremirana pre pokopavanja. Posle rata, kako je navedeno na istoj strani, SAJ je ograničio pristup istražiteljima… Srpske snage su, kako je navedeno, počinile masovna ubistva kosovskih Albanaca 1998. i 1999. godine, sahranivši većinu žrtava u blizini, Kada je postalo jasno da će NATO intervenisati, režim Slobodana Miloševića je naredio da se tela iskopaju i prebace na drugo mesto… SAJ je učestvovao ne samo u ubijanju kosovskih Albanaca, već i u “sanitetskim” aktivnostima u cilju prikrivanja zločina.

Miladinovićeva izložba u Prištini biće otvorena do 7. maja u prostoru Boksing kluba, koji je renoviran i otvoren 2014. godine kao rezultat site-specific saradnje Elane Katz i Staciona, zasnovan na njenom istraživačkom projektu “Spaced Memory” o zaboravljenoj istoriji Jevreja u zemljama Istočne Evrope.

Miladinović je rođen 1981. u Beogradu, gde je diplomirao na Fakultetu primenjenih umetnosti. Trenutno je na doktorskim studijama na Univerzitetu umetnosti u Beogradu, na odseku Teorija umetnosti i medija.

Izlaže u zemlji i širom Evrope, a od 2009. godine bavi se i naučno-istraživačkim radom.

Dobitnik je nagrade 53. Oktobarskog salona u Beogradu 2012.

Deluje kao samostalni umetnik od 2007. godine, a aktivan je i u okviru Radne grupe “Četiri lica Omarske” i jedan je od osnivača Inicijative za savremenu umetnost i teoriju.

(SEEcult.org)

Voli me



Beogradska umetnica Sonja Radaković predstaviće se 9. aprila u Osijeku, u okviru platforme POPUP, izložbom “Voli me”, koja je najnoviji segment njenog projekta “Kurvanje” posvećenog preispitivanju položaja mlade neafirmisane umetnice unutar i izvan umetničkih institucija.

Vulgarnost utkana u naziv tog projekta je metaforičke prirode i služi joj da bi pod lupu stavila vlastitu poziciju u okrilju umetničkog sveta u koji je tek zakoračila.

Projekat “Kurvanje”, kako sama navodi, postavljen je kao komentar na fenomenologiju socijalnih interakcija i načina dobijanja ugleda na umetničkoj sceni.

Neretko se ulazak u svet umetnosti i zadobijanje statusa u njemu događa nakon prethodnog pristanka “novajlija” na pravila igre koja su u tom svetu na snazi što, žargonski rečeno, može imati elemente svesnog “prostituisanja”. Sonja Radaković upravo na to usmerava vlastitu pažnju, ističući da “Kurvanje” predstavlja metaforu “propale strategije kulturne politike u regiji koja umetnost prisiljava na podređeni položaj i prilagođavanje vlastitog identiteta zahtevima kapitalističkog tržišta.

“Poljuljan sistem vrednosti utiče na to da su i kultura i umetnost danas primorane, poput kurve, balansirati između privatnog i javnog kako bi zadovoljile autoerotske fantazme nepostojećeg klijenta”, navodi Sonja Radaković, čija će izložba biti otvorena na adresi Vijenac Jakova Gotovca 2.

Sonja Radaković koristi u svom radu svoje i tuđe telo kao manipulativno sredstvo, preuzima društveno poželjne uloge i preispituje svoju društvenu i umetničku poziciju na granici moralnosti, ukusa i pristojnosti. Od 2013. godine se bavi “kurvanjem u umetnosti”.

Rođena 1989. godine u Beogradu, Sonja Radaković je stekla zvanja BA i MA slikarstva 2014. na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, gde trenutno radi kao asistentkinja. Aktivno izlaže od 2007. godine, a imala je nekoliko samostalnih izložbi, te učestvovala u brojnim projektima u Srbiji i regionu. Dobitnica je nekoliko stipendija iz Fonda za mlade talente Republike Srbije (Ministarstvo omladine i sporta), a do sada je dobila i dve nagrade za slikarstvo.

Njena izložba “Voli me” u Osijeku je 25. izložba u okviru projekta POPUP, koji je osnovan 2012. godine kao umetnička organizacija zasnovana na ideji alternativne izlagačke platforme (Miran Blažek, Robert Fišer, Vladimir Frelih, Josip Kaniža, Mario Matoković, Ana Petrović, Dora Tomić).

(SEEcult.org)

Sami?



Predstava “Sami?”, koja ukazuje na probleme sa kojima se susreću osobe sa smetnjama u razvoju tokom odrastanja, gostuje 7. aprila u Domu omladine Beograda.

Predstava je nastala u saradnji dramskih pedagoga i umetnika iz Centra za kreativno odrastanje i multikulturalnu saradnju (CEKOM) iz Zrenjanina sa učenicima Škole za učenike oštećenog sluha i govora “11 maj” iz Jagodine.

Radnja predstave “Sami?” prati život osobe oštećenog sluha od rođenja pa do školskih dana, prikazujući probleme koji se javljaju tokom odrastanja osoba sa smetnjama u razvoju, iskušenja, prepreke i nedoumice sa kojima se suočavaju. Ujedno, predstava pruža nadu da se svaka teškoća i prepreka mogu prevazići.

U predstavi učestvuju učenici Škole sa domom za učenike oštećenog sluha i govora “11. maj”, a urađena je u formi govora tela i pozorišta senki.

Ulaz na predstavu u DOB-u je besplatan.

(SEEcult.org)

Preminuo Oto Reisinger



Hrvatski karikaturista Oto Reisinger preminuo je u 89. godini, prenela je HRT.

Reisinger je prve karikature objavio još kao srednjoškolac u nedeljniku “Šilo” 1942. godine.

Diplomirao je arhitekturu posle Drugog svetskog rata, ali je nastavio da se bavi arhitekturom.

Crtao je karikature za “Studentski list” i “Kerempuh” do 1950. godine, kada je prešao u “Vjesnik”, komentarićući svakodnevicu kroz likove Peru, Klaru i Štefeka.

Reisinger je objavljivao karikature i izvan Hrvatske - u nemačkom “Quicku”, holandskoj “Panorami” i švajcarskom “Nebelspalteru”.

Dobitnik je nagrade “Vladimir Nazor” za životno delo 1984. godine, kao i niza festivalskih nagrada.

*Ilustracija: Štefekove pustolovine, Plavi vjesnik, 21.11.2008. Autor: Oto Reisinger

(SEEcult.org)

Preminuo Nebojša Popov



Sociolog Nebojša Popov, dugogodišnji glavni urednik časopisa “Republika” i jedan od najuglednijih intelektualaca, antiratnih aktivista i boraca za ljudska prava i slobode u Srbiji i na prostoru bivše Jugoslavije, preminuo je 7. aprila u Zrenjaninu u 76. godini.

Popov je preminuo u bolnici 7. aprila uveče, objavio je “Danas”, za koji je dao poslednji intervju, a počeo je da piše i autorski tekst o reagovanjima na svoju knjigu “Kako smo dospeli dovde”, u izdanju “Republike”.

Popov se ovih dana bavio idejom o novom, prvom broju pete serije lista “Republika”, a do poslednjih sati života, prema rečima jednog od njegovih prijatelja, osmišljavao je koncept. Pitanje koje je postavio pred odlazak u bolnicu bilo je: “Dakle, hoćemo li kod štampara ili kod lekara”.

Popov je godinama bolovao od srca, preživeo je dve kliničke smrti, nakon kojih je, kako je pisao, i dobio potrebu da napravi red u svojim sećanjima. Zato je i napisao svoju poslednju knjigu sećanja od 1939. do 2015. godine, u kojoj se bavi temama od oslobođenja posle Drugog svetskog rata do vrtloga populističkih revolucija i srpskog kapitalizma.

Knjiga “Kako smo dospeli ovde” nedavno je promovisana i u njegovom rodnom Zrenjaninu – u Pozorišnom klubu Zeleno zvono, u organizaciji Novog optimizma, kao i u Centru za kulturnu dekontaminaciju u Beogradu.



Popov je objavio i knjige “Contra fatum: (slučaj grupe profesora Filozofskog fakulteta u Beogradu: 1968-1988)” (1989), “Sukobi: društveni sukobi – izazov sociologiji” (1990), “Jugoslavija pod naponom promena: (dvanaest ogleda: 1968-1990)” (1990), “Srpski populizam: Od marginale do dominantne pojave” (1993), “Republikanac” (1994) i “Iskušavanja slobode: Srbija na prelazu vekova” (2010).

Rođen 1939. godine u Zrenjaninu, Popov je diplomirao na Pravnom fakultetu u Beogradu, a doktorirao na Filozofskom fakultetu u Zagrebu 1976.

Postao je član Saveza komunista još kao gimnazijalac, ali je napustio partiju 1970. godine zbog ugrožavanja slobode studentske štampe. Po završetku studija, zaposlio se na Radničkom univerzitetu “Đuro Salaj”, gde se do 1969. bavio obrazovanjem radnika. Potom je na Filozofskom fakultetu radio kao asistent na predmetu Opšta sociologija, a 1975. godine udaljen je sa još sedmoro profesora.

Popov je 1981. godine postavljen za v.d. upravnika Centra za filozofiju i društvenu teoriju, u kojem su se zaposlile i njegove izbačene kolege sa Filozofskog fakulteta. U Centru za filozofiju i društvenu teoriju, koji je kasnije postao samostalan institut, proveo je najveći deo radnog veka.

Popov je bio jedno vreme i sekretar redakcije časopisa “Praxis” i višegodišnji član Upravnog odbora Korčulanske ljetne škole, koja je, kao i “Praxis”, ukinuta sredinom 1974. pod pritiskom vlasti.

Bio je i jedan od pokretača Zimskih filozofskih susreta koji su održavani na Tari, u Vrnjačkoj Banji i na Divčibarama, a organizovao je i niz okupljanja sociologa i filozofa na Cresu, Lošinju i u Komiži.

Bio je i jedan od organizatora Slobodnog univerziteta, koji je održavan u privatnim stanovima, a bavio se i naučnim istraživanjem obnove feminističkog pokreta u Srbiji i Jugoslaviji.

Inicirao je 1982. godine obnavljanje rada Jugoslovenskog udruženja za sociologiju (JUS) i bio jedan od njegovih poslednjih predsednika.

Kao član peticionaškog pokreta i pokreta za podršku poljskom pokretu Solidarnost, bio je uhapšen i prekršajno osuđen na kaznu zatvora od 25 dana.

Bio je jedan od osnivača Udruženja za jugoslovensku demokratsku inicijativu (UJDI) 1989. godine, kao i predsednik Republikanskog kluba, član Glavnog odbora Građanskog saveza Srbije i jedan od osnivača Centra za antiratnu akciju.

Glavni urednik lista “Republika” - glasila građanskog samooslobađanja, protiv stihije straha, mržnje i nasilja, postao je 1990. godine.

Za urednički i autorski rad dobio je više uglednih nagrada, među kojima je i nagrada “Desimir Tošić” koja mu je dodeljena za seriju ogleda objavljenih u “Republici” tokom 2009. godine, u kojima, kako je istakao tada žiri, “razmatra važna društvena i politička pitanja, i to tako što se oslanja na svoje bogato stručno znanje i decenijski lični angažman oko gorućih problema ovog društva”.

Dobitnik je i nagrade “Dušan Bogavac” za etičnost i hrabrost, nagrade “Konstantin Obradović” za unapređenje kulture ljudskih prava koju dodeljuje Beogradski centar za ljudska prava, te nagrade medijske organizacije Jugoistočne Evrope SEEMO.

Vreme i mesto komemoracije i sahrane Popova biće objavljeni naknadno.

*Foto: Medija centar

(SEEcult.org)

Glumljena stvarnost



Izložba “Bühnenbilder” novosadske umetnice Andree Palašti, nastala u okviru projekta Saveza jevrejskih opština Srbije “Portreti i sećanja”, biće otvorena 8. aprila u Galeriji Menjačnica Gete instituta u Beogradu, a fokusirana je na istraživanje fotografske građe o Jevrejima za vreme Drugog svetskog rata koji su bili u mogućnosti da obezbede sebi prividnu sigurnost (često putem lažnih dokumenata), skrivajući se kao turisti u inostranstvu.

Izložba prikazuje mizanscene (bühnenbilder), odnosno ambijente – mesto, vreme i okolnosti njihovog boravka u privremenoj sredini za vreme skrivanja. Imajući u vidu da mizanscena predstavlja fizičko ponašanje glumaca u scenskom prostoru koja je uslovljena dramskom situacijom, fotografije koje su nastale u tim specifičnim uslovima predstavljaju upravo to – glumljenu stvarnost.

Izložba “Bühnenbilder”, kako je navedeno, postaje na taj način svojevrsna mreža asocijacija koja ujedinjuje različite scenske i značenjske sisteme, koji se protežu i izvan okvira samih fotografija, jer prelepi pejzaž može značiti sasvim suprotno kada se upoznaju okolnosti nastanka slike.

Izložba je nastala u okviru projekta “Portreti i sećanja” koji predstavlja digitalnu arhivu fotografija članova Jevrejske zajednice Srbije iz perioda pre Drugog svetkog rata. Arhiva trenutno broji gotovo 6.000 digitalizovanih fotografija i oko 230 evidentiranih sećanja (priča) onih koji su preživeli rat o životima ljudi koji su na fotografijama prikazani.

Fotografije za izložbu su ustupili: Mirko Adam, Vera Kovač, Igor Kronaveter i Andrija Sekelj.

Otvaranje izložbe prilika je za razgovor sa umetnicom Andreom Palašti, koja je rođena 1984. godine u Novom Sadu, gde je završila i diplomske i master studije na Akademiji umetnosti, na odseku Fotografija. Akademski naziv doktora nauka – umetnosti i medija stekla je na Univerzitetu umetnosti u Beogradu 2015. godine pod mentorskim vođstvom prof. dr Milanke Todić.

Andrea Palašti od 2006. godine izlaže i sarađuje sa različitim umetnicima, umetničkim kolektivima i inicijativama. Njeno stvaralaštvo prevazilazi umetničke i kustoske granice u kojima akcenat stavlja na pitanja kulturne geografije i istorije.

Dobitnica je nagrade 54. Oktobarskog salona u Beogradu 2013. godine, kao i istraživačke stipendije Instituta za savremenu istoriju (Minhen/Berlin) u sklopu EHRI programa za 2016. godinu koja podrazumeva istraživanje arhivske fotografske građe u okviru Državnog arhiva (Berlin/Koblenc, Nemačka), Wiener biblioteke (London, Engleska) i Američkog memorijalnog muzeja holokausta – USHMM (Vašington, SAD).

Izložba će biti otvorena do 30. aprila, a 28. aprila biće održan “Umetnički kafe” – razgovor sa umetnicom.

(SEEcult.org)

Jasni Đuričić Žanka Stokić



Prvakinja Drame Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu Jasna Đuričić ovogodišnja je dobitnica nagrade "Žanka Stokić" koja se dodeljuje ličnosti koja je “obeležila pozorišni i filmski život Srbije svojom stvaralačkom zrelošću i bogatstvom glumačkog izraza”.

Odluku o dodeli nagrade “Žanka Stokić” Jasni Đuričić doneo je 7. aprila (većinom glasova) žiri u kojem su bili: v.d. upravnika Narodnog pozorišta Dejan Savić, glavni urednik i generalni direktor "Novosti" Ratko Dmitrović, prošlogodišnja dobitnica Anita Mančić i upravnik Srpskog narodnog pozorišta Aleksandar Milosavlјević. Inicijatorka nagrade i doživotna predsednica žirija, dramska umetnica Mira Stupica, ove godine je, zbog bolesti, bila sprečena da učestvuje u odlučivanju, saopštilo je Narodno pozorište.

Nagrada “Žanka Stokić”, koju dodeljuju Narodno pozorište u Beogradu, Kompanija "Novosti" i Grad Požarevac, sastoji se od plakete (dar Narodnog pozorišta, rad akademskog slikara i scenografa Geroslava Zarića), statuete Žanke Stokić (dar Grada Požarevca, rad akademskog umetnika Dragiše Miloševića) i novčanog iznosa koji poklanjaju "Večernje novosti".

To ugledno priznanje ustanovlјeno je 2003. godine, a dosadašnje dobitnice su: Svetlana Bojković, Milena Dravić, Radmila Živković, Đurđija Cvetić, Ružica Sokić, Jelisaveta Sablić, Gordana Đurđević Dimić, Dara Džokić, Mirjana Karanović, Ljilјana Blagojević, Ljilјana Stjepanović, Mira Banjac i Anita Mančić.

Svečano uručenje nagrade biće održano 15. maja u podne na Velikoj sceni Narodnog pozorišta u Beogradu.

Glumica Žanka Stokić (1887-1947), osuđena 1945. godine na osmogodišnju kaznu gubitka nacionalne časti zbog navodne saradnje sa okupatorom i domaćim izdajnicima, rehabilitovana je 2009. godine odlukom Okružnog suda u Beogradu.

Okružni sud konstatovao je da je Žanka Stokić na početku Drugog svetskog rata bila članica Narodnog pozorišta u Beogradu i da nije bila politički aktivna, te da je osuđena iz političkih i ideoloških razloga, preneli su beogradski mediji.

Žanka Stokić osuđena je zbog učešća u “Veseljacima” i “Centrali za humor”, kao i u emisiji “Šareno popodne” Radio Beograda, uz ocenu da je time kulturno i umetnički sarađivala sa okupatorom i domaćim izdajnicima.

Prema navodima suda, Žanka Stokić je tokom sudskog postupka svedočila je da je dobrovoljno stupila u "Veseljake" i "Centralu za humor" jer joj bio potreban novac za lečenje, dok je za na radiju radila pod prinudom glavnog nemačkog radio-aranžera.

Žanka Stokić, čije je pravo ime Živana Stokić (Rabrovo 1887 - Bograd 1947. godine) najpoznatija je bila po ulozi Živke u “Gospođi ministarki” Branislava Nušića, koji joj je i posvetio taj lik.

(SEEcult.org)

Tanc Lucern u duhu slavlja na kraju 13. BFI



Švajcarska trupa Tanc Lucern izvešće 10. aprila, na zatvaranju 13. Beogradskog festivala igre, “Zlu senku” u koreografiji Kaetana Sota i “Nijanse” koreografa Andonisa Fonjadakisa, a tom prilikom na sceni Opere i teatra Madlenianum biće uručena i nagrada VIP poziva koju je dobio balet majstor Tanc Lucerna, srpski igrač i koreograf Zoran Marković.

Umetnička direktorka Tanc Lucerna Ketlin MekNarni, koja je studirala klasični balet u Njujorku i po završetku igračke karijere bila balet majstor u više kompanija, izjavila je da od dolaska na novu poziciju 2009. godine poziva koroegrafe da rade specijalno za tu kompaniju savremene igre pri Pozorištu u Lucernu.

“Ne radimo ‘prežvakane’ komade, ne kupujemo dela koja već postoje. Kao selektor programa pozivam novu generaciju koreografa da kreiraju za naših desetoro igrača, koji tako i sami imaju priku da učestvuju u procesu stvaranja nečeg novog. Sve naše predstave su premijere i taj koncept se pokazao kao uspešan”, rekla je Ketlin MekNarni na završnoj konferenciji za novinare 13. BFI.

Program koji će biti izveden na BFI naručen je 2015. povodom proslave 175 godina Pozorišta Lucerna.

“Pošto smo deo tog teatra želela sam da doprinesemo obeležavanju jubileja. Pozvala sam već afirmisane koreografe Sota iz Španije i Fonjadakisa iz Grčke i rekla im: 'Uradite šta hoćete, ali da bude u duhu slavlja, da bude uzbudljivo kao vatromet'”, izjavila je Ketlin MekNarni.

Kako je dodala, obojica su to ozbiljno shvatila, Soto je uzeo kubansku muziku, a Fonjadakis je napravio atmosferu noćnog kluba.

“Oba komada su puna energije, uzbuđenja i iznenađenja. Gledaoci kažu da osećaju vibracije sa scene i da i sami igraju na svojim sedištima”, istakla je Ketlin MekNarni.



Tanc Lucern je mala kompanija, sa zadatkom redovnog repertoara pri pozorištu čiji je deo i ne ide često na gostovanja. “Poziv na BFI je za nas velika čast”, dodala je Ketlin MekNarni.

Zoran Marković je šesti laureat nagrade Vip poziva, koju BFI dodeljuje u saradnji sa kompanijom Vip umetnicima sa ovih prostora koji imaju uspešnu karijeru u inostranstvu.

“Na vest o nagradi osetio sam se ponosno, posebno što znam ko su raniji laureati i sve ih cenim. Puno mi znači što sam dobio priznanje iz svoje zemlje”, rekao je Marković, koji je u Beogradu završio školu “Lujo Davičo”, a 1991. otišao u plesnu kompaniju u Hamburgu, potom u Monte Karlu, Drezdenu, Kilu, Hanoveru i na kraju postao igrač slavnog NDT 1.

Sa Holandskim plesnim teatrom je i učestvovao na BFI, potom je nastavio da prati, kako je rekao, ovaj fantastični festival na kojem publika može da vidi zaista ono najbolje u svetu savremene igre.

Marković je otkrio da je i privatno vezan za BFI, na kojem je pre četiri godine upoznao svoju sadašnju suprugu.

“Posle NDT-a bio sam neko vreme slobodni umetnik - igrač, koreograf i pedagog. Od 2013. sarađujem sa Ketlin MekNarni. Delim iskustvo sa timom divnih igrača. Posebno mi se sviđa što su sve koreografije u Lucernu nove, kreirane prema njihovim igračkim osobenostima i proces za svaku predstavu je drugačiji”, rekao je Marković.



Na pitanje kako unaprediti srpsku scenu savremene igre, Marković je odgovorio kontra-pitanjem: Odakle da počnem?

“Reč je o godinama, zapravo decenijama rada, na primer, jednog NDT-a još od doba Kurta Josa. Na zapadu kontinuitet savremene igre traje od 60-ih, a neki bi rekli čak i od 30-ih godina 20. veka, dok je u Srbiji koncentracija bila na klasičnom baletu. Potrebno je dati šansu novim, mladim koreografima i igračima, omogućiti im da uče, ali sve to zahteva i puno strpljenja i puno novca”, ocenio je Marković.

Kako je dodao, publika se sada uz BFI sve više otvara ka modernoj igri, ali ta scena ovde tek počinje da se razvija.

Kao motivaciju za svoj razvoj naveo je “opstanak igre u našem čudnom svetu”.

“Ni na zapadu nije lako, kompanije se zatvaraju, igrači i koreografi moraju da rade i neke druge stvari. Igra je jako bitna i za neprofesionalce, za svakoga je važno da bude svestan svoje telesnosti. Mi u Lucernu radimo i sa seniorima, sa ljudima koji nikada nisu igrali, držimo radionice za različite generacije. Ljudi nam dolaze i mi delimo iskustvo sa njima, što je lepo i pozitivno. Prenosimo im igru, a ja uostalom više verujem u pokret, on je iskreniji nego reč”, istakao je Marković.



Direktorka BFI Aja Jung izjavila je da je još rano za svođenje bilansa, jer predstoje još dve predstave.

“Program je bio veći, ali ne može se govoriti o tome da li je bio bolji, jer je ideja zapravo da se svake godine prikaže nešto novo što se dešava na sceni i eventualno nešto što će se tek pojaviti. Imali smo i premijere, produkcije koje tek očekuje život na drugim festivalima. Mislim da je BFI relevantna manifestacija u evropskom i svetskom okviru i da je to potvrđeno ovim izdanjem”, rekla je Aja Jung dodajući da je “teško današnju publiku koja je zahtevna, pogotovo u Beogradu, uvek iznova iznenaditi i uvek iznova oduševiti”.

13. Beogradski festival igre počeo je 19. marta u krcatom Sava centru nastupom Holandskog plesnog teatra (NDT1), a ponudio je publici više od 30 koreografskih postavki 15 kompanija iz 13 zemalja širom sveta, koje potpisuju i legendarni autori, poput Jiržija Kilijana, ali i nade svetske scene. Kilijanu je uručena nagrada BFI-ja “Jovan Ćirilov”, koja je ustanovljena 2015. godine u slavu Jovana Ćirilova (1931-2014), suosnivača i doživotnog selektora Bitefa.

Festivalski sajt je belgradedancefestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org za kulturu jugoistočne Evrope.

(SEEcult.org)