Vesti iz sveta umetnosti

Umetnički doživlјaj države



Narodni muzej u Beogradu priređuje povodom Dana državnosti izložbu “I ovaj kamen zemlje Srbije” u Galeriji fresaka, koja će kroz pejzaže i vedute živopisnih oblasti predstaviti “doživlјaj identiteta države kroz umetničku prizmu”.

Izložba obuhvata 38 dela iz kolekcija Narodnog muzeja koja su nastajala u vremenskom rasponu od 18. do 20. veka. Reč je o slikama u ulјu, akvarelima, crtežima i grafikama, kojima su umetnici ličnim i poetskim interpretiranjem predela ostavlјali svedočanstvo doživlјaja teritorije države, saopštio je Narodni muzej.

Posetioci izložbe imaće mogućnost da se 12. februara do 26. aprila upoznaju sa pejzažima u rasponu od romantizovanih krajolika Feliksa Kanica, preko ostvarenja Đorđa Krstića, Steve Todorovića, Paje Jovanovića, Borivoja Stevanovića i Koste Miličevića, crteža Ljube Ivanovića, sve do pejzaža sa ličnim pečatom Milana Konjovića, Save Šumanovića i Ljubice Cuce Sokić.



Pejzaž je u srpskom slikarstvu tretiran često i samo kao povod umetnicima da ispolјe ličnu ekspresiju, za šta je taj žanr bio najbolјa prilika da se izraze.

Bilo da je u pitanju istorijski, gradski ili ruralni pejzaž, umetnici slikani prostor podređuju svojim estetski načelima. Registrujući motiv od kojeg ne odstupaju, oni su sopstveni umetnički doživlјlјaj pretpostavili realnosti, nikada ne žrtvujući estetsko činjeničnom.



Pojave u srpskom likovnom stvaralaštvu, koje se izborom dela autorke izložbe “I ovaj kamen zemlјe Srbije” Evgenije Blanuša sagledavaju na toj postavci, pozivaju posetioce da se upuste u istraživanje onoga što odražava karakter teritorije Srbije, naveo je Narodni muzej.

*Na vrhu: Sava Šumanović, Motiv iz Šida, 1940.

(SEEcult.org)

Crteži Petra Dobrovića



Beogradski Muzej savremene umetnosti predstavlja od 13. februara u Galeriji Petra Dobrovića crteže tog umetnika (1890-1942) koji je, iako izraziti kolorista, smatrao da je crtež nоsilаc idеје, a da bоја sаmо dаје rаspоlоžеnjе.

Izložba obuhvata oko 50 crteža iz svih pеriоdа njegovog stvaralaštva Dobrovića, koji je bio prvi srpski аutоr kојi, usvajanjem Sеzаnоvih istrаživаnjа i kubističkih iskustаvа, primеnjuје u svоm rаdu principе аnаlizе prоstоrа i fоrmе i timе stvаrа znacajan pоmаk u оdnоsu nа dоminаntаn mоdеl.

Nајоbimniјu cеlinu u njegovom crtаčkоm оpusu činе prеdstаvе аktоvа, žеnskih i muških, kао krоkiјi ili studiје, uglаvnоm nаstаli prеmа mоdеlu.

Crteži aktova nаstаli u Pаrizu izmеđu 1912. i 1914. gоdinе izdvајајu sе kao primеr nајrаniјеg rаzlаgаnjа mоtivа nа ovdašnjim prоstоrimа i predstavljaju znаčајаn individuаlni dоprinоs оblikоvаnju rаnоg mоdеrnizmа u оvој srеdini, saopštio je MSUB povodom izložbe čija je autorka viši kustos Žaklina Ratković.



Dоbrоvić je rоđеn 1890. u Pеčuјu u оbrаzоvаnој pоrоdici srpskоg trgоvcа. Studirаo je nа Likоvnој аkаdеmiјi u Budimpеšti, a između 1912. i 1914. godine prvi put je bоrаvio u Pаrizu, gde je usvojio Sezanove ideje i stvara seriju crteža u kojima se približava kubistički shvaćenoj formi. Po povratku, postepeno se okrеnuo rеnеsаnsnim uzоrimа i tеоrеtski fоrmulisao tеžnju kа “mоnumеntаlnој umеtnоsti 20. vеkа”.

Godine 1921. proglašen je za prеdsеdnika krаtkоtrајnе Srpskо-mаđаrskе rеpublikе i osuđеn nа smrt u оdsustvu, te se trajno nаstаnio u Bеоgrаdu.

U periodu 1926/1927. ponovo je bоrаvio u Pаrizu, gde je pisao likоvnе kritikе zа “Pariser Deutsche Zeitung”.

Nа Kоlаrčеvоm nаrоdnоm univеrzitеtu vodio je Vеčеrnji kurs figurаtivnоg crtаnjа.

Jedan je od osnivača (sa T. Rosandićem, M. Milunovićem i S. Stojanovićem) Umеtničke аkаdеmiјe u Bеоgrаdu (danas FLU), na kojoj je bio i prоfеsоr.

Bio je član grupе Оblik, a izlagao je na brojnim samostalnim i grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu (Hag, Roterdam, Amsterdam, Prag, Biјеnаle u Vеnеciјi).

Preminuo je 1942. u Bеоgrаdu.

Gаlеriја Pеtrа Dоbrоvićа u Ulici kralja Petra je оtvоrеnа 5. јunа 1974. gоdinе, a njen оsnivаč је Grаd Bеоgrаd. Оsnivаčki fоnd te gаlеriје čini zbirkа kојu је umеtnikоvа pоrоdicа (suprugа Оlgа i sin Đоrđе Dоbrоvić) pоklоnilа Grаdu Bеоgrаdu.

Prvi fоnd sаstаvlјеn је оd 124 оriginаlnа umеtničkа dеlа Dоbrоvićа.

Prilikоm оsnivаnjа, Grаd Bеоgrаd је gаlеriјu prеdао nа stručnо stаrаnjе МSUB-u.

U dеpоu Gаlеriје se čuvајu i оstаlа dеlа iz pоrоdičnоg vlаsništvа kоја је Đоrđе Dоbrоvić tеstаmеntоm оstаviо Bеоgrаdu 2002. gоdinе. Оsim umеtničkih dеlа, Gаlеriјu čini i оbuhvаtnа dоkumеntаciја i kartoteka dela Dоbrоvićа, kојu је dеcеniјаmа, pоsvеćеnо i stručnо оbrаđivаlа umеtnikоvа suprugа.

Gаlеriја Petra Dobrovića, čija je kustoskinja Žana Gvozdenović, nеzаоbilаznо je mеstо i zа sistеmаtskо prоučаvаnjе оpusа tog umetnika, јеdnоg оd glаvnih prоtаgоnistа srpskоg mоdеrnizmа. Rеč је о glаvnim umetnikovim dеlimа, brојnim pоrtrеtimа intеlеktuаlаcа, hеdоnističkim pоrtrеtimа u plеnеru, žеnа, priјаtеlја, znаčајnih i mаlih lјudi, аutоpоrtrеtimа, pејzаžimа iz Dаlmаciје, vеdutа Vеnеciје i Dubrоvnikа, mrtvih prirоdа.

U Gаlеriјi sе оdržаvајu tеmаtskе i problemske izlоžbе kоје sа rаzličitih аspеkаtа prеdstаvlјајu i аnаlizirајu slојеvitо i kоmplеksnо dеlо Dоbrоvićа. МSUB je оbјаviо 1989. gоdinе mоnоgrаfiјu prvоg fundusа Gаlеriје Pеtrа Dоbrоvićа.

Izložba “Crteži Petra Dobrovića” biće otvorena do 15. decembra.

(SEEcult.org)

Bogatstvo duha Aboridžina



Izložba radova australijskih starosedelaca “Bogatstvo duha” biće otvorena 17. februara u Gradskom muzeju Sombor, a pružiće uvid u kolekciju štampanih radova grupe aboridžinskih umetnika iz zapadnih delova prostrane australijske pustinje.

Reč je o pustinjskim umetnicima iz male zajednice TjunguPalya koju mahom čine autori iz Južne Australije.

Prema izboru autorke izložbe Kristin Nikols sa Univerziteta Flinders u Adelejdu, na izložbi su zastupljeni: Niankulia Votson, Ankalija Kurtis, Maringka Bejker, Beril Džimi, Lens Pek, Dejvid Miler, Džindžer Vikiliri i pokojni Vingu Tingima i Džimi Bejker, koji spadaju u najeminentnije predstavnike aboridžinske umetnosti.

Prikazani radovi na jedinstven način približavaju ogromno kulturno nasleđe tog naroda, sa posebnim osvrtom na identitet jednog plemena, saopštio je somborski muzej koji organizuje tu izložbu povodom obeležavanja Dana grada Sombora.

Narod Pitjantjara Yankunjatjatjara živi u zapadnom delu prostrane pustinje u čak tri države australijskog kontinenta: Severno-južnoj Australiji, istočnom delu Zapadne Australije i u južnom regionu Severne Australije. Uprkos svemu, to pleme je uspelo da sačuva prvobitni vizuelni izraz, odnosno kulturu, kroz predanja izraženu u likovnoj formi sa ciljem da njihov “san”, tj. religijska suština bića, ostane sačuvana za generacije koje dolaze.



Radove na izložbi karakteriše snaga kompozicije, sloboda i jedinstvena upotreba boja. U srcu njihove umetničke produkcije jeste sanjarenje koje se može razumeti samo kao religijski način shvatanja života. Za tradicionalne Aboridžine razlika između sakralnog i profanog gotovo da ne postoji, baš kao što nema ni razlike između sna i jave. Sva njihova “sanjarenja”, odnosno religijska uverenja okrenuta su ka slavljenju zemlje, i to pustinje pre svega, u kojoj su se rodili, odrasli i koje su kao deca prepešačili.

Radovi koje će videti somborska publika do pre samo deset godina ili su vidljivi samo malom i odabranom krugu Aboridžina. Tek je nedavno taj narod predstavio široj javnosti svoje “snove” izražene kroz likovnu umetnost. Priča koja posredstvom foto-printova dočarava fascinantnu prirodu Australije, boje, energiju i neiscrpnu maštu Aboridžina, pomaže publici da saznamo više o identitetu jednog od najstarijih naroda na svetu kroz prizmu pravde i jednakosti koju danas vrednuju svi Australijanci.

Autorka izložbe Kristin Nikols je pisac, kustos i docent na australijskim studijama na Univerzitetu Flinders u Adelejdu (Južna Australija). Objavila je 12 knjiga u zemlji i inostranstvu, a u izdavaštvu je poznata kao autorka koja već nekoliko decenija piše i govori o umetničkoj praksi urođenika Australije. Objavljeno je više od 200 njenih članaka o keramici i srodnim umetnostima, kao i povezanim poljima vizuelnih umetnosti i zanata starosedelaca Australije.

Tokom 80-ih godina XX veka Kristin Nikols je živela i radila u Lajamanu, zabačenom naselju Aboridžina u Severnoj Teritoriji, radeći najpre kao lingvista, a zatim kao direktorka lokalne dvojezične Varlpiri škole u Lajamanu. Trenutno je glavna urednica cenjenog međunarodnog časopisa “Australian Art Education”, a radi i kao urednica za Australiju likovnih časopisa “Asian Art News” i “World Sculpture News” sa sedištem u Hong Kongu. Bila je kustos brojnih umetničkih izložbi u Australiji, Evropi i Aziji. Trenutno radi na nekoliko knjiga o umetnosti urođenika Australije za “Thames and Hudson”.

Organizatori izložbe su Grad Sombor, ambasada Australije u Beogradu i Gradski muzej Sombor, a otvoriće je prvi sekretar i konzul Australije u Srbiji Melinda Rio, uz pozdravne reči gradonačelnika Sombora Saše Todorovića i direktora Gradskog muzeja Branimira Mašulovića.

Izložba "Bogatstvo duha" (Treasures of the Spirit) biće otvorena u Gradskom muzeju Sombor do 27. februara.

N. Pavlović / SEEcult.org

Humanitarni Sjaj grada



Prodajna humanitarna izložba “Sjaj grada” biće održana 21. februara u Parobrodu u Beogradu, a cilj je sakupljanje novčanih sredstava za lečenje četvorogodišnjeg Viktora Miletića iz Beograda koji boluje od cerebralne paralize i koji zbog materijalne situacije roditelja ne može da nastavi lečenje koje mu je prepisano.

Izložbu organizuje Beogradska nedelja umetnosti, u saradnji sa Ateljeom Milene Čvorović i grupom mladih umetnika, u želji da pokaže da umetnost pobeđuje i pomaže.

“Beograd je grad koji sija i danju i noću, svojom toplotom, lepotom i nadasve humanošću. Beograd je grad koji nam uvek vrati osmeh na lice. Beograd je grad koji nas greje. Beograd je grad umetnika. Umetnika koji su još jednom pokazali da umetnost pobeđuje i pomaže. Umetnika koji su se udružili i uz pomoć Beogradske nedelje umetnosti organizovali izložbu ‘Sjaj grada’”, saopštili su organizatori.

(SEEcult.org)

Obeleženo 180 godina Knjaževsko-srpskog teatra



Knjaževsko-srpski teatar u Kragujevcu, najstarije pozorište u Srbiji, obeležio je 180 godina od osnivanja svečanim programom i dodelom nagrada i priznanja, uključujući Statuetu “Joakim Vujić” za doprinos razvoju pozorišne umetnosti u Srbiji koju su dobili Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu i dramska umetnica Dara Džokić.

Dara Džokić se tom prilikom posebno obratila mladima i uputila im poziv da ostanu u Srbiji.

“Imala sam potrebu da kažem nešto mladim ljudima, ne samo umetnicima, već svim mladim ljudima koji nailaze na prepreke i poteškoće, zato što sve više odlaze u svet”, rekla je Dara Džokić, dodajući da bi društvo trebalo da shvati odlazak mladih kao najveću opasnost.

Zahvaljujući na nagradi, Dara Džokić rekla je da joj je drago što je stala u red prethodnih dobitnika Statuete “Joakim Vujić” baš na 180. godinu postojanja Knjaževsko-srpskog teatra. “Ovaj jubilej nagradu čini još značajnijom, drago mi je da je žiri u meni prepoznao nekog ko je ceo svoj život posvetio pozorištu”, rekla je Dara Džokić, saopštilo je kragujevačko pozorište.



Program povodom jubileja, održan 15. februara, obuhvatao je tradicionalni vatromet i koncert hora kragujevačke muzičke škole ispred Teatra, izložbu fotografija “Kultne predstave kragujevačkog Teatra” u Galeriji “Joakim”, te svečanu dodelu nagrada, priznanja i kolažni program “Joakimovi potomci”, u okviru kojeg su prikazani framenti iz sedam predstava tog pozorišta rađenih prema delima domaćih autora.

Zamenica predsednika Skupštine grada Kragujevca Slavica Kominac osvrnula se na početke pozorišta u Kragujevcu, na delo Joakima Vujića i prve predstave.

“I danas smo ponosni na naš Teatar i plejadu vrsnih umetnika koji su nastavili Joakimovu tradiciju, izrastajući svakog dana u jedno savremeno pozorište”, rekla je Slavica Kominac.



Direktor Teatra Vojo Lučić istakao je da je jubilej još jedna prilika za izraz zahvalnosti ocu srpskog teatra Joakimu Vujiću, “jedinstvenoj ličnost srpske kulture koji je svojim delom doprineo da se pozorišna iskra zapali upravo ovde kod nas, u tada prestonom Kragujevcu. Zahvaljujući toj iskri pozorišni život u Kragujevcu i Srbiji traje već punih 18 decenija”.

Lučić je istakao i da su na Joakimovom tragu pozorišnog stvaranja i ovogodišnji laureati, dobitnici priznanja Knjaževsko-srpskog teatra.

Prsten sa likom Joakima Vujića uručen je kostimografkinji Užičkog pozorišta Snežani Kovačević, a godišnje nagrade glumici Katarini Mitrović-Janković za ulogu u predstavi “Prevaranti u suknji” i Dragoslavu Tanaskoviću, muzičkom uredniku i kompozitoru za muziku u predstavi "Zeleni zraci".

*U PRILOGU: Istorijat Knjaževsko-srpskog teatra - http://www.seecult.org/files/Knjazevsko-srpski-teatar-180-godina.pdf

(SEEcult.org)

Prva dodela Pohvale



Nagrada Pohvala za lični doprinos sceni savremene vizuelne umetnosti u Srbiji biće prvi put dodeljena 19. februara u galeriji Remont, a zahvaljujući inicijativi Akumulator, koja je ustanovila to priznanje, kao i uspehu nekoliko akcija za prikupljanje nagradnog fonda, biće dodeljene dve ravnopravne novčane nagrade i jedna robna.

Kandidati koji su ušli u uži izbor su: Slađana Varagić, Milica Pekić, Dragan Protić (Prota Škart), Vesna Milosavljević, Srđan Veljović, Saša Rakezić (Aleksandar Zograf), Nikola Džafo, Miroslav Karić, Iva Čukić i Milan Kralj.

Članovi žirija za 2015. godinu su: Snežana Stamenković, Žarka Radoja, Živko Grozdanić, Igor Burić i Stevan Vuković.

Zbog uspeha akcija od kojih je procenat novca odvojen za nagradu Pohvala - Otvorena vrata, Remontova rasprodaja publikacija i Šok zadrugina rasprodaja umetnosti, kao i sjajnog odziva umetnika i javnosti na aukciji "Od nule", sa koje svi prihodi idu u fond Pohvale, biće dodeljene dve ravnopravne novčane nagrade od po 83.037 dinara.

Takođe, biće dodeljena robna nagrada u vidu večere u restoranu “Dijagonala 2.0”, a svi nagrađeni dobijaju i po kilogram kolača “Anđeli”.



Pohvala je nastala kao inicijativa aktera savremene umetničke scene okupljenih oko platforme Akumulator, u želji da se skrene pažnja na dobre prakse u razvoju umetničke scene: lične doprinose, značajne ideje, poduhvate, pomake, nova vrednosna merila, posebnost i inovativnost.

Dodelu nagrade pomogli su: Proto, Ministarstvo prostora, Šok zadruga, Remont, Belgrade Raw, Dijagonala 2.0, Anđeli, SideEffects, Dis-patch, Ulična galerija i Kulturni centar Grad, a organizatori su zahvalili i svima koji prave, poklanjaju, razmenjuju ili kupuju umetnost u svim njenim oblicima.

Inicijatori Akumulatora su: Darka Radosavljević iz Remonta, Jelena Mijić, Luka Knežević - Strika i Mane Radmanović iz kolektiva Belgrade Raw, Kristina Grebenar, koautorka bloga Pistau10, Slobodan Stošić iz Šok zadruge, Radomir Lazović iz Ulične galerije, Milan Kralj, autor bloga gallery-shots.blogspot.com i Aleksandar Nikolić, autor sajta izlozbeubeogradu.rs

(SEEcult.org)

Olga Dimitrijević pobednica Konkursa Sterijinog pozorja



Dramska autorka Olga Dimitrijević iz Beograda pobednica je Konkursa Sterijinog pozorja za originalni domaći dramski tekst 2014. godine, a nagrađena je zbog izvanredne poetičnosti stila i društvene važnosti tema koji karakterišu tu dramu, kao i zbog snažnih scenskih potencijala.

Tekst Olge Dimitrijević “Kako je dobro videti te opet” tematizuje starost, usamlјenost, smrt, prolaznost, suočavanje sa promenama, slobodu i bezgraničnost lјubavi, značaj prijatelјstva, ali i nelojalnost i gramzivost, te konsekventnu borba za pravdu. Takođe, otvara i pitanja trulosti društvenog sistema, korupcije u pravosuđu i opšte nepravde prema nemoćnim pojedincima, naveo je u obrazloženju žiri koji su činili Ana Tasić, Miloš Latinović i Nikita Milivojević.

Žiri je jednoglasno doneo odluku o nagradi, a od 85 radova koji su pristigli na konkurs, u najuži izbor odabrao je i tekstove “Peti zid” Aleksandre Lukić, “Moj selfi i ja” Ljubinke Stojanović, “Usamlјeni pešak” Mihajla Palića i “Žbongla” Jordana Cvetanovića, saopšteno je na sajtu Pozorja.

Prema oceni žirija, tekstovi u najužem izboru odskočili su kvalitetom od svih ostalih pristiglih, koji su - u poređenju sa prošlogodišnjim konkursom, daleko slabiji.

Tekst “Kako je dobro videti te opet” Olge Dimitrijević, koja je ranije dobila nagradu Sterijinog pozorja za dramu “Radnici umiru pevajući”, bitno se izdvojio zbog specifičnosti stila, neobičnog susreta poezije i drame, jednostavnosti čistih emocija koje nosi i poetske stilizacije koja tu osećajnost pomera na polјe jedinstvene estetičnosti. Naslov drame, koji referira i na pesmu Novih fosila “Za dobra stara vremena”, sugeriše snažno osećanje nostalgije koje autentično i začudno prožima celu radnju.

Fragmentarne strukture, komad čini 17 scena uokvirenih prologom i epilogom.

Autorka teksta se, između ostalog, hrabro bavi graničnim temama, lјubavi i prijatelјstva između starih lјudi, kao i lјubavi između osoba istoga pola, pri čemu druga tema ne uklјučuje uobičajenije napadnu teatralnost, već neobičnu nežnost, toplinu zrelosti. Tekst “Kako je dobro videti te opet” bitno otvara i problem ejdžizma, diskriminacije starih lјudi u društvu koje favorizuje mladost. Takođe, poetski, ali i komički se ruše barijere između ovog i onog sveta, kroz njihovo diskretno preplitanje.

Žiri je u donošenju odluke bio vođen sledećim kriterijumima: da je tekst superiorno napisan u pogledu zapleta, likova, razvoja dramske radnje, da je značajan za savremenu publiku, ali i da ima i važan univerzalni smisao. Takođe, žiriju je bilo važno da tekst bude specifičan, ali i slojevit, da ima šire društvene, poetske, filozofske dimenzije, da se konkretne i pojedinačne teme i likovi koji se u tekstu tretiraju mogu iščitati iz različitih uglova.

Olga Dimitrijević, rođena 1984. godine, diplomirala je dramaturgiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Odbranila je master tezu "Telo narodne pevačice: Konstrukcije nacionalnih identiteta u Srbiji nakon 2000. godine", na odseku rodnih studija na Centralnoevropskom univerzitetu u Budimpešti 2009. Izvedeni su njeni tekstovi: "Internat" (Dadov, 2009), "Radnici umiru pevajući" (Hartefakt fond i Bitef, 2011), „Narodna drama“ (Pozorište Bora Stanković Vranje 2012) i „Stani da se pozdravimo“ u okviru projekta „Protok žudnje“ (TkH i CDU, Zagreb, 2014). Ostali projekti uklјučuju: kabare "Iza ogledala" (Kulturni centar Reks, 2012), kouredništvo knjige „Među nama – neispričane priče gej i lezbejskih života“ (Hartefakt fond, 2014), povremeni predavački rad na kvir i ženskim studijama u Beogradu, i dramaturški rad u pozorištu.

Pisala je pozorišne kritike za Vreme i Teatron i učestvovala na međunarodnim radionicama, seminarima i konferencijama koje se bave umetnošću, teorijom i rodnim studijama.

Nagrada će Olgi Dimitrijević biti uručena 29. marta na Dan Sterijinog pozorja u Novom Sadu.

(SEEcult.org)

Portret detinjstva u Jugoslaviji



Izložba “Plameni pozdravi: reprezentativni portret detinjstva u socijalističkoj Jugoslaviji” biće otvorena 28. februara u Muzeju istorije Jugoslavije (MIJ) u Beogradu, a predstavlja radove umetnika iz regiona koji se već godinama bave nekadašnjom zajedničkom državom i temom kolektivnog sećanja.

Na izložbi učestvuju umetnici sa prostora bivše Jugoslavije: Dušica Dražić, Dubravka Ugrešić, Dejan Kaluđerović, Saša Karalić, Irena Lagator, Mladen Miljanović, Renat Poljak, grupa Škart i Ana Adamović, koja je i autorka tog projekta Kioska - platforme za savremenu umetnost.

Izložba “Plameni pozdravi” predlaže novo promišljanje socijalističke Jugoslavije – njene strukture, karaktera i nasleđa, kroz istraživanje reprezentativne slike detinjstva. Istražujući zvanične arhive i prikazujući ih kroz intervencije savremenih umetnika poreklom iz nekadašnje Jugoslavije, kao i postavljanjem arhivskog materijala u aktivni dijalog sa umetničkim radovima koji se u širem smislu bave nekadašnjom državom, projekat preispituje i mogućnost kolektivnog sećanja na zemlju koja više ne postoji, kao i status arhiva ovakve zemlje u novonastalim nacionalnim državama.



Umetnički radovi, od kojih će većina prvi put biti predstavljena, postavljaju se u aktivnu komunikaciju sa muzejskom kolekcijom, omogućavajući novo čitanje i tumačenje arhivskih materijala.

Polazište umetničkog istraživanja i samog projekta čini bogata arhiva MIJ, više od 260 fotografskih albuma koje su predsedniku Titu od 1945. godine poklanjale škole, pionirske organizacije i ostale dečje ustanove širom nekadašnje države. Taj materijal, čija je digitalizacija u toku, prikazuje kako je jugoslovenski narod želeo da se predstavi svome lideru i vođi, ali svedoči i o ugrađivanju osnovnih državotvornih principa u svakodnevicu dece i mladih – istinskih socijalističkih ljudi budućnosti, saopštili su organizatori.

Autori izložbe odlučili su da te fascinantne dokumente jednog vremena iskoriste kao polazište za ponovno promišljanje ne samo konstrukcije socijalističkog detinjstva, već i samih principa na kojima je ta država građena, ali i njene istorije i raspada.

Umetnica Dušica Dražić iz Beograda istražuje ambivalentim odnos građanina i grada, njihovu uzajamnu podršku, ali i destruktivnost. Traga za prostorima nepravilnosti, razlike i fleksibilnosti. U svojim radovima, arhivira tragove koji ukazuju da se i kako se kulturni prostor nalazi u stanju konstantnog redefinisanja i transformacije. Pored umetničke prakse, inicira i realizuje kustoske projekte i izložbe.

Dejan Kaludjerović, rođen u Beogradu, dobio je počasno državljanstvo Austrije za svoja umetnička dostignuća i trenutno je doktorant na Akademiji likovnih umetnosti u Beču. Magistrirao je u oblasti vizuelnih umetnosti na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu 2004. godine. Od početka karijere u Beogradu sredinom 90-ih, Kaludjerović istražuje dodirne tačke konzumerizma i detinjstva, analizirajući načine formiranja identiteta i stabilnost predstavljačkih formi. U radu na slikama, crtežima, objektima, video radovima i instalacijama, uglavnom koristi procese reciklaže, kopiranja i rekonstrukcije, čime kreira obrasce koji simuliraju mehaničku reprodukciju i kritikuje procese homogenizacije svojstvene popularnoj kulturi.

Saša Karalić, rođen u Ivanjskoj u BiH, studirao je jugoslovensku književnost na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, a 1992. preselio se u Amsterdam, gde je diplomirao na Gerrit Rietveld akademiji, gde danas i predaje multimedijalnu umetnost. Osnivač je i direktor programa Art in Context – integrisana umetnost i teorija. Pretežno se bavi videom i fotografijom, bazirajući rad na organizovanim javnim događajima i kolektivnim akcijama. Njegov rad bavi se pitanjima kolektivnog i efektima koje kolektivno konstruisane interpretacije imaju na socijalni kontekst i kreiranje javnog diskursa. Osim umetničkom, Karalić se bavi i kustoskim radom.

Irena Lagator Pejović, rođena na Cetinju, bavi se pitanjima odnosa socijalnog, javnog i ličnog prostora, percepcije i socijalne odgovornosti. Rekreiranjem socijalnih fenomena, umetnica razvija kritička i poetička pitanja koja se mogu svesti pod njen koncept društvaneograničene odgovornosti. Pozivajući publiku na interakciju sa delom, njene instalacije, video radovi ili fotografije tematizuju umetnost kao socijalnu strategiju, inkluzivnost kultura, percepciju i razumevanje stvarnosti, individualnu i kolektivnu odgovornost i identitet društva, usmeravajući pogled, misao i osećanja posetioca ka socijalnim pitanjima univerzalnih vrednosti.

Mladen Miljanović, rođen u Zenici, pohađao je Školu za rezervne oficire gde je stekao čin narednika, a potom je diplomirao i magistrirao na Akademiji umetnosti u Banjaluci, gde danas i predaje. Dobitnik je nagrade Zvono za najboljeg mladog umetnika u BiH 2007. godine, kao i Henkel Art.Award za 2009. godinu, na osnovu koje je 2010. izlagao u bečkom MUMOK-u. Imao je niz značajnih samostalnih izložbi u zemlji i inostranstvu i učestvovao na mnogim međunarodnim izložbama. Predstavljao je Bosnu i Hercegovinu na 55. Bijenalu u Veneciji 2013. godine projektom “Vrt uživanja”, koji je imala priliku da vidi krajem prošlog leta i beogradska publika u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda.

Renata Poljak, vizuelna umetnica iz Splita, koristi u radu različite medije, kreirajući fotografije, video radove, filmove, instalacije. Izlagala je na brojnim izložbama, bijenalima i filmskim festivalima, a nagrađena je, između ostalog, i na festivalu Black Box u Berlinu (2006) kao i nagradom T-HT@MSU koja podrazumeva otkup rada za kolekciju u Muzeju savremene umetnosti u Zagrebu (2012).

Dubravka Ugrešić, jedna od najznačajnijih jrvatskih i evropskih književnica, živi i radi u Amsterdamu od početka 90-ih. Njene knjige prevedene su na više od 20 jezika. Predavala je na brojnim američkim i evropskim univerzitetima, među kojima su i Harvard, UCLA, Slobodni univerzitet u Berlinu. Dobitnica je više značajnih književnih nagrada. Nakon završetka studija komparativne i ruske književnosti, godinama je radila na Institutu za teoriju književnosti pri zagrebačkom Filozofskom fakultetu, paralelno objavljujući književne i esejističke radove. Nakon izbijanja rata u bivšoj Jugoslaviji 1991. godine, Dubravka Ugrešić zauzela je čvrst antiratni stav, oštro kritikujući i hrvatski i srpski retrogradni nacionalizam, glupost i razbojništvo rata. Tako je i postala omiljena meta nacionalističkih novinara, političara i kolega pisaca. Izložena dugotrajnom javnom progonu i medijskom maltretiranju, 1993. godine je napustila Hrvatsku.

Grupa Škart, nastala 1990. godine u napuštenom grafičkom ateljeu Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, opstaje kao kolektiv koji uz mnogobrojne saradnike, stalnim međusobnim sukobom ispituje i ukršta obodne forme poezije, arhitekture, grafičkog dizajna, izdavaštva, performansa, muzike, pozorišta, alternativne edukacije i društvenog aktivizma. Serije predavanja, akcija, radova, koncerata i radionica Škart je izveo širom Evrope, Amerike i Azije. Škart je 2010. godine predstavljao Srbiju na Bijenalu arhitekture u Veneciji – projektom “Klackalište – poligon neravnoteže”.

Umetnica Ana Adamović iz Beograda, koja je i suosnivačica Kioska, u svojim fotografskim i video radovima bavi se temama identiteta i sećanja, kako ličnog, tako i kolektivnog. Diplomirala je svetsku književnost na Filološkom fakultetu u Beogradu, fotografiju je studirala na Institutu za umetnost u Bostonu, a trenutno je doktorant na Akademiji likovnih umetnosti u Beču.

Nakon otvaranja izložbe u MIJ, 28. februara u 14 časova biće održan razgovor sa umetnicima, dok su panel diskusije sa sagovornicima iz regiona najavljene za 12. i 24. mart u 18 časova.

Izložba će biti otvorena do 19. aprila, a realizovana je u saradnji Kioska sa MIJ, uz podršku Balkanskog fonda za demokratiju, Foruma ZFD, Ministarstva kulture i informisanja Srbije i Austrijskog kulturnog foruma.

(SEEcult.org)

Akvizicije UG Nadežda Petrović 2011-2014.



Umetnička galerija “Nadežda Petrović” u Čačku uvećala je svoj fond od 2011. do 2014. godine sa 60 eksponata 44 autora, a tim povodom priređuje izložbu i promociju publikacije 25. februara.

Zbirci ''Savremena umetnost” pripada 52 eksponata, a osam zbirci “Jugoslovenska umetnost druge polovine 20. veka”.

Od ukupnog broja, 35 eksponata su pokloni, a 25 ih je otkupljeno.

Među autorima novih radova u fondu UG “Nadežda Petrović” su Katarina Alempijević, Irena Lagator Pejović, Anica Vučetić, Marija Dragojlović, Zdravko Joksimović, Branka Kuzmanović, Vladimir Perić, Mrđan Bajić, Branimir Karanović, Edin Numankadić, Zdravko Joksimović, Zoran Todović...

Među novopridošlim radovima može se prepoznati nekoliko likovnih/vizuelnih kategorija: slike na platnu, papiru i aluminijumu, klasične grafičke tehnike, digitalne grafike i printovi, video radovi i video instalacije, redimejd objekti, skulpture, ambijentalne skulpture i skulpturalni ansambli i dr.

(SEEcult.org)

Podrška saradnji u regionu



Balkanski fond za umetnost i kulturu (BAC), posvećen podršci nezavisnim kulturnim scenama i jačanju saradnje u regionu, obeležio je 24. februara u Sarajevu novu fazu razvoja i partnerstva sa Evropskom kulturnom fondacijom (ECF) i švajcarskom vladom, zahvaljujući kojoj će u naredne dve godine sufinansirati sedam novih regionalnih projekata, odabranih na osnovu upravo završenog javnog konkursa.

Zahvaljujući podršci BAC-a, koji je osnovan 2013. godine i jedini je posvećen regionalnoj saradnji u kulturi, u toku je devet saradničkih projekata 34 organizacije iz 11 zemalja, istaknuto je na promociji BAC-a u Umetničkoj galeriji BiH, na kojoj su učestvovali i ambasadori Švajcarske u Sarajevu i Beogradu i direktorka ECF-a Ketrin Votson (Katherine Watson).

Projekti podržani na poslednjem konkursu BAC-a, kojim rukovodi organizacija ArtAngle, biće realizovani u više od 20 gradova u regionu, a bave se pitanjima javnog prostora, uključivanjem mladih i razvojem nove publike, učešćem žena u kulturi, stvaralaštvom dijaspore, odnosom prema zajedničkoj istoriji i drugim lokalno i regionalno društveno značajnim temama.

Programska direktorka ArtAngle Bojana Matić-Ostojić rekla je da podrška švajcarske vlade predstavlja praktično treći početak za BAC, koji je osnovan 2013. godine zahvaljujući podršci ECF-a, Hivosa i Fonda za otvoreno društvo.



Zahvaljujući novom partnerstvu švajcarske vlade i ECF-a, BAC je u mogućnosti da u naredne dve godine podrži veći broj kulturnih inicijativa, kreativnog stvaralaštva i savremene umetničke produkcije, rekla je Bojana Matić-Ostojić, ističući da je jedan od ciljeva BAC-a da pokuša da razvije kolaborativni pristup i sa drugim fondovima u regionu.

Poseban fokus BAC-a je na nezavisnoj kulturi koja je u zemljama u regionu u poslednjih 20 godina, uprkos skrajnutosti, bila zapravo predvodnik u regionalnoj saradnji, iznedrivši niz kvalitetnih, razvojnih, estetskih i etičkih projekata. Time je postala nezaobilazan faktor i na nacionalnim i na regionalnom nivou, rekla je Bojana Matić-Ostojić, ističući i značaj umrežavanja u nezavisnom kulturnom kontekstu, čiji je najnoviji primer inicijativa Kultura2020 u BiH.

Švajcarski ambašador u BiH Hajnrih Mauer (Heinrich) podsetio je da je njegova zemlja kroz Švajcarski program za kulturu (SCP),koji je delovao od 1999. do 2012. godine, podržala više od 3.000 projekata u regionu.

Mauer je naglasio da postoji snažna veza kulture i razvoja društva.

Posebno je naglasio u tom kontekstu značaj nezavisnih aktera u kulturi, podsećajući na reči Fridriha Šilera da je “umetnost ćerka slobode”.

I švajcarski ambasador u Srbiji Žan Danijel Ruh (Jean Daniel Ruch) istakao je da je značaj kulture za ukupan razvoj, napominjući da njegova zemlja ima poseban emotivan odnos prema regionu, iz kojih potiče i pet odsto njenih građana.

“Brinemo o regionu, naša dužnost je da brinemo i ubrzamo evropsku integraciju regiona, iako Švajcarska nije članica EU, ali je u srcu Evrope”, rekao je Ruh, ističući da je “kultura svedok dinamičnosti i snage privlačnosti svakog društva“, te da Švajcarska želi da kroz podršku BAC-u podstakne stvaralaštvo i inovativnost u celom regionu, jer je otvaranje uma ključno i za napredak u nauci, ekonomiji, biznisu...



Značaj kulture, a posebno nezavisne kulturne produkcije za razvoj celokupnog drušva istakao je i direktor za saradnju švajcarske ambasade u BiH Jozef Guntern (Joseph), koji je rekao da je novo partnerstvo ECF-a i švajcarske vlade u podršci BAC-u ujedno i prilika za poziv drugim donatorima i nacionalnim institucijama u regionu da im se pridruže i učine tu inicijativu još efikasnijom.

Na osnovu 15-godišnjeg iskustva SCP-a u regionu, Guntern je rekao da nezavisno umetničko izražavanje i rad u kulturi predstavljaju osnovne pokretače i za razvoj demokratije i prosperitet društva, jer izražavaju kritičke i ka budućnosti okrenute glasove.

Direktorka ECF-a Ketrin Votson istakla je da ta fondacija, koja postoji više od 60 godina, već deceniju i po deluje u regionu povezujući i pospešujući lokalne inicijative u kulturi.

“Veliki entuzijazam, strast i energija su nas doveli dovde”, rekla je Ketrin Votson, izražavajući zahvalnost švajcarskoj vladi na partnerstvu u razvoju BAC-a, kao i nadu da će i dalje rasti.

Nove projekte podržane sredstvima BAC-a predstavila je Petra Bišof (Bischof), ističući da ih je bilo više od 120 prijavljenih, od kojih je više od 70 ispunjavalo uslove konkursa, a u dvostepenom selekcionom procesu odabrano ih je sedam za sufinansiranje.

To su “Zoom! Region”, čiji su partneri Fondacija Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Urban iz Sarajeva, Multimedijalni kulturni centar iz Splita, Punkt iz Podgorice i Volonterski centar iz Skoplja, zatim “ACT4CITY” organizacije Expeditio iz Kotora, MikroArta (Ministarstva prostora) iz Beograda, CCN (City Creative Network) iz Skoplja i Umetničke radionice Lazareti iz Dubrovnika, “From diaspora to diversities”, čiji su partneri Esperanza iz Skoplja, Remont ‘ nezavisna umetnička asocijacija iz Beograda, KunsOst iz Graca i mreža menadžera u kulturi Oracle iz Brisela, “New Spark Jazz Orchestra- Balkan Women in Jazz” Artrusta iz Subotice, Fakulteta za muzičku umetnost Univerziteta “Goce Delčev” iz Štipa, Muzička škola u Tivtu, Big bend iz Krška i Fondazione Adkins Chiti iz Italije, “Cirkobalkana” beogradske Cirkusfere, zagrebačke Cirkorame, Asocijacije Appel D'air/Circuške škole Turbul'iz Francuske i Fabrike radosti iz Banjaluke, “If Buildings Could Talk” FRU (Faculty of things that can’t be learned) iz Bitolja, Bacača senki iz Zagreba i Supervizuelne iz Beograda, te “Inappropriate Monuments” Grupe arhitekata iz Beograda, SF:ius iz Zagreba, Istorijskog muzeja BiH iz Sarajeva i Muzeja savremene umetnosti Metelkova iz Ljubljane.

Na konkurs BAC-a su kao nosioci projekta mogle da se prijave organizacije iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Kosova, Makedonije i Srbije, dok partneri mogu da budu iz drugih zemalja.

Osim finansijske podrške, BAC pruža i tehničku podršku i mentorstvo partnerskim organizacijama i pristup relevantnim informacijama.

Promociji BAC-a prisustvovali su predstavnici organizacija čiji su projekti u toku, uključujući “Generator” Stanice – servisa za savremeni ples iz Beograda i IAAU organizacije Co-plan iz Tirane.

Prezentacija nove faze BAC-a i novog partnerstva bila je i prilika za susret predstavnika nezavisnih kulturnih scena koje su formirane u većini zemalja u regionu, kao i regionalne platforme Kooperativa i Zaklade Kultura Nova iz Hrvatske.

*Foto: Amer Kapetanović

(SEEcult.org)

Novi Odbor i obrisi novog OS



Oktobarski salon u Beogradu, koji je odlukom gradskog parlamenta postao bijenalna manifestacija, dobio je novi Odbor na čijem je čelu likovni kritičar Dejan Đorić koji piše za “Pečat”, a poznat je po oštroj kritici dosadašnjih izdanja te međunarodne izložbe i srodnih manifestacija savremene umetnosti u Srbiji.

Đorić je 25. februara imenovan za predsednika Odbora Oktobarskog salona odlukom Skupštine grada Beograda koja je za članove tog tela u naredne četiri godine imenovala i v.d. direktora Kulturnog centra Beograda Ivonu Jevtić i vizuelne umetnike Božidara Plazinića, Đorđa Stanojevića i Nikolu Božovića.

Ujedno su razrešeni dužnosti dosadašnji predsednik Odbora OS Vladislav Šćepanović i članovi Neda Knežević, Mišela Blanuša, Srđan Đile Marković i Mia David, v.d. direktora KCB-a do smene u oktobru 2014. godine, nakon proglašenja OS bijenalnom izložbom. Tada je i Odbor OS podneo ostavku, u znak protesta zbog načina na koji je promenjen status OS.

Promena statusa OS, kao i nagoveštaji da će postati prevashodno manifestacija domaće umetnosti, izazvala je burne reakcije u stručnoj i široj javnosti, a protestovali su, između ostalih, i Nacionalni savet za kulturu, Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije, Društvo istoričara umetnosti Srbije i AICA Srbija (srpski ogranak Međunarodnog udruženja likovnih kritičara), Srpski PEN centar, Srpsko književno društvo… Pojedini umetnici prekinuli su bili ili otkazali svoje programe u KCB-u, koji je organizator te izložbe.

Odluka o bijenalnom statusu doneta je u završnici 55. Oktobarskog salona "Stvari koje nestaju", čiji su kustosi bili Nikolaus Šafhauzen i Vanesa Džoan Miler iz Kunsthalea u Beču, a predstavljeni su radovi tridesetak umetnika, od kojih je gotovo 20 bilo iz Srbije.

I novoimenovani predsednik Odbora Dejan Đorić komentarisao je promenu statusa OS i smenu Mie David sa čela KCB-a, zadovoljan odlukom gradskih vlasti.

Ocenjujući da je OS “toliko pao u kvalitetu da su to uvideli, ne samo publika i delatnici u kulturi, već i političari, nastojeći da ga spasu…”, Đorić je pohvalio gradske odbornike i pohvalio se da je promena statusa OS potvrda i “stavova iznošenih jedino na stranicama ‘Pečata’”.

“Od 2010. godine se u ovoj rubrici analizira negativno eksperimentisanje sa Salonom. Pojedincima kao što je Mia David trebalo bi oduzeti sve prinadležnosti, spasiti od sličnih Muzej savremene umetnosti u Beogradu i Venecijansko bijenale”, naveo je Đorić, koji je i član Komisije Sekretarijata za kulturu Beograda za sufinansiranje projekata u oblasti vizuelnih umetnosti na osnovu godišnjeg konkursa.

Đorić je 55. OS opisao u svojoj rubrici i kao “vid građanskog finansiranja bezvrednih stranih umetnika” koji je “u duhu dosadne i zamorene savremene nemačke scene, najsnažnijeg svetskog uporišta bogoboračkog neokonceptualizma”.

“Nemci su iz krajnosti nacističke estetike otišli u drugo zastranjivanje, totalitarno, glupo i bez duha, kako samo oni umeju, u apsolutiziranje avangardne nepredstavlјačke umetnosti”, ocenio je Đorić u tekstu u 55. OS. Za predstavljene radove naveo je da su viđeni bezbroj puta u “samorecikliranju avangardističkog pseudoumetničkog smeća”.

U kontekstu kritike 55. OS, Đorić je pomenuo i 27. Memorijal Nadežde Petrović u Čačku, na kojem je 2014. godine predstavljena srpska kritička umetnost prema koncepciji kustosa Dejana Sretenovića.

Ocenjujući da je reč o “mentalnoj okupaciji stanovnika Srbije, drsko izvedenoj njihovim novcem protiv njih”, Đorić je naveo da o tome “najbolјe govori naziv panel diskusije ‘Umetnost je top koji napreduje dok mu je cev okrenuta ka sopstvenim položajima’”, održane nakon otvaranja 27. MNP na kojoj su učestvovali Branislav Dimitrijević, koga je Đorić nazvao “ozloglašenim”, te Zoran Pantelić, Dejan Sretenović, Jelena Stojanović i Svebor Midžić kao moderator.

Đorić je ocenio i da “jad i bedu OS nije moguće odvojiti od izdaje intelektualaca, koji ne shvataju da je demokratija postala ‘demokrntija’, plaćenika Soroševog i raznih drugih fondova koje finansiraju strane vlade”. Dodao je i da su nevladine organizacije u Srbiji “oblici protivdržavnog delovanja stranog okupatora”, te da se stoga treba “pozabaviti fenomenom koji uzrokuje ovakvo stanje da bi se razumela (ne)dela sa Oktobarskog salona, umetnici su sami po sebi nebitni”.

Đorić je stanje u likovnoj oblasti kritikovao i u drugim tekstovima, ocenjujući da je skoro beznadežno i da je tome doprineo i sam rodonačelnik srpske istorije moderne umetnosti, profesor Lazar Trifunović, koji je “pred kraj života blagonaklono gledao na pojavu umetničkog bućkuriša u vidu novog ekspresionizma, transavangarde, tzv. ‘lošeg slikarstva’ i umetnosti ‘Novih divlјih’”.

Imenom Lazara Trifunovića, inače, nazvana je najprestižnija nagrada za likovnu kritiku i kritičko razmatranje savremene likovne i vizuelne umetnosti u Srbiji.

Ove godine je nagrada “Lazar Trifunović” dodeljena Radonji Leposaviću, a među dobitnicima su Irina Subotić i Milan Popadić, Jelena Stojanović, Sava Stepanov, Jerko Denegri, Dejan Sretenović, Milanka Todić, Maja Ćirić, Zoran Gavrić, Darka Radosavljević, Svetlana Racanović, Branislava Anđelković, Dragica Vukadinović, Jovan Despotović, Bojana Pejić, Stevan Vuković, Jasmina Čubrilo, Branislav Dimitrijević, Lidija Merenik, Ljiljana Ćinkul i Mileta Prodanović.

(SEEcult.org)

Problemi umetničke muzike



Nacionalni savet za kulturu (NSK) konstatovao je da je stanje u muzičkoj umetnosti u Srbiji - u pogledu koncertnog života, uslova stvaralaštva i obrazovanja na nezadovolјavajućem nivou, zbog čega je pozvao Ministarstvo kulture i informisanja da se aktivno uklјuči u rešavanje brojnih problema i ponovo ponudio pomoć u cilјu iznalaženja najbolјih rešenja.

Na osnovu analize koju je sačinila članica NSK Ivana Stefanović, Savet je 4. marta usvojio niz zaključaka kojima ukazuje i na odsustvo sistematske podrške umetničkoj muzici, njenu nedovoljnu promociju i afirmaciju, kao i njeno banalizovanje i estradizaciju.

Iz primera navedenih u analizi, kako je saopšteno, proizilazi neprijatan zaklјučak da muzika neprekidno ostaje u “svom dvorištu” i da joj nedostaje društveni ambijent, promocija i afirmacija.

Prostor za promociju i afirmaciju umetničke muzike u medijima, kako elektronskim, tako i pisanim, nedovolјan je i restriktivan, konstatovao je NSK na sednici održanoj u zgradi Skupštine Srbije.

Činjenica da se u polјu muzike pojavlјuju nova imena, osnivaju novi ansambli i stvaraju nova dela, govori o entuzijazmu grupa i pojedinaca više nego o sistematskoj podršci društva, naveo je NSK u saopštenju.

Ocenjujući i da domaći autori iz prošlosti, kao i savremeni kompozitori, nisu prioritet kulturne politike u Srbiji, NSK je naveo i da je marketing umetničkih tela i dela zamenio ozbilјan, dugotrajan rad na kvalitetu.

“Muzika se sve više banalizuje i estradizuje. Sve više je ‘lakih nota’, a muzika se sve više predstavlјa kao ‘zabavna’ i onda kada to nije”, ocenio je NSK.

NSK je konstatovao i da je muzička umetnost širokom delu publike finansijski nedovolјno dostupna, te da čak ni u Beogradu muzika nema namenski građenu koncertnu salu, dok u manjim mestima često nema ni klavir.

U krugovima struke, kako je navedeno, vlada osećaj da je muzika potcenjena, nedovolјno valorizovana i zapuštena. Oblasti posebnog zanemarivanja su baština i domaća savremena muzika - upravo ono što je strateški potencijal jedne kulture i jedne zemlјe, naveo je NSK.

Ističući i da muzika govori univerzalnim jezikom i da nije lokalna, NSK je zaključio i da ta njena ogromna komunikacijska prednost nije iskorišćena, jer je mobilnost umetnika i dela veoma niska.

NSK je tu analizu uputio Ministarstvu kulture i informisanja, a biće u celini objavlјena na sajtu tog savetodavnog tela na čijem je čelu odnedavno književnik i likovni umetnik Mileta Prodanović.

NSK je najavio i da će aprilsku sednicu posvetiti arhivskoj delatnosti u Srbiji danas - u svetlu donošenja zakona u toj oblasti.

NSK je na sednici još jednom izrazio i nezadovolјstvo zbog toga što Ministarstvo kulture i informisanja, i pored toga što je to zakonska obaveza, još nije izradilo tekst Strategije razvoja kulture u Srbiji. NSK je u tom smislu izrazio spremnost da učestvuje i doprinose izradi tog dokumenta.

(SEEcult.org)

Beleške burnih odnosa, u Beču



Izložba o burnim austrijsko-srpskim odnosima tokom 19. i početkom 20. veka, koja je rezultat saradnje Austrijskog kulturnog foruma iz Beograda, Instituta za savremenu istoriju i Muzeja grada Beograda, gostuje u martu u bečkoj Palati Porcija, u okviru manifestacije “Godina kulture Austrija-Srbija”.

Izložba “Beleške burnih odnosa: Austrijsko-srpski odnosi 1836-1914”, održana prošle jeseni u Konaku kneginje Ljubice u Beogradu, predstavlja idejnim konceptom svu složenost, mnogostrukost i intenzivnost odnosa Austrije i Srbije, koji se najčešće gledaju samo kroz vizuru početka Prvog svetskog rata 1914, kada su došli do najniže tačke u svojoj istoriji.

Austrijsko-srpski odnosi formalno počinju 1836. godine, kada je Austrija, kao prva od velikih sila, uputila u Kneževinu Srbiju svog zvaničnog diplomatskog predstavnika. Oni obuhvataju veoma dug hronološki luk koji je započeo još u prvim decenijama XVI veka prodorom Turaka u srednju Evropu, srpskim seobama na sever, delimičnim proširenjem Habzburškog carstva na oblasti u kojima su živeli Srbi i stvaranjem Vojne krajine, svojevrsnog bedema prema širenju Osmanskog carstva… Srbi su i u narednim vekovima, kako navode autori izložbe, nastavili svoje seobe i masovno učestvovali u svim habzburško-osmanskim ratovima vođenim na prostoru Balkanskog poluostrva, sve do kraja XVIII veka, u iskrenoj nadi da će se uz pomoć Carevine osloboditi turske vlasti.

Autori su izložbom, kao i pratećim iscrpnim katalogom, pokušali da prikažu upravo tu dimenziju gusto isprepletanih, bliskih, ali u isto vreme komplikovanih odnosa dva naroda, ne zanemarujući političke suprotnosti koje su na kraju dovele do rata.

Autori izložbe su Hanes Lajdinger sa Univerziteta u Beču, Danilo Šarenac iz Instituta za savremenu istoriju i Vladimir Tomić iz Muzeja grada Beograda.

Izložba će biti otvorena u Beču od 9. marta do 27. marta.

(SEEcult.org)

I Unesko najavljuje Beogradski festival igre



Beogradski festival igre (BFI), koji će ove godine biti održan od 23. marta do 9. aprila, uvršćen je među odabrane događaje u oblasti kulture na sajtu Uneska.

Unesko je najavio 12. BFI podsećanjem da je taj festival, predstavljajući atraktivnu selekciju predstava iz celog sveta, brzo stekao mnogobrojnu publiku koja je do sada imala priliku da vidi 200 vrhunskih predstava nekih od najvažnijih koreografa današnjice.

Visoki standardi programa i nova estetika umetničke igre i pozorišta, povećavaju očekivanja publike i predstavljaju izazov pri kreiranju programa, navedeno je u najavi na sajtu Uneska.

Sajt Uneska najavljuje događaje u vezi sa aktivnostima te agencije UN, kao i izabrane događaje u oblasti kulture iz celog sveta, te posebno događaje u Parizu, gde je i sedište Uneska.

Pod sloganom “Uhvati svetlost”, 12. BFI obuhvata 16 predstava u Beogradu, dve u Novom Sadu i po jednu u Vršcu i Pančevu.

Reč je o najsvežijim produkcijama sa svetske plesne scene, počev od “Milonge” londonskog Teatra Sadlers Vels, kojim će biti otvoren 23. marta u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu i 25. marta u Sava centru u Beogradu. Ta predstava koju potpisuje Sidi Larbi Šerkauji fuzija je savremene igre i najboljeg argentiskog tanga.

BFI će u Sava centru otvoriti legendarna italijanska balerina Karla Fraći (Carla Fracci), koja je stekla svetsku slavu interpretacijama romantičnog repertoara, a to će biti njen prvi dolazak u Beograd i region.

Festival je najavljen izložbom umetničkih fotografija dugogodišnjeg prvaka Nacionalnog baleta Kanade Aleksandra Antonijevića, koja je u toku u Galeriji Progres u Beogradu, a potom će gostovati u SNP-u.

Antonijević je dobitnik ovogodišnje nagrade Vip poziva, koju BFI i kompanija Vip peti put dodeljuju u znak priznanja i vid predstavljanja istaknutih domaćih plesnih stvaralaca koji su ostvarnili zapaženu karijeru u svetu.

BFI se ove godine održava pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Srbije, u saradnji sa Delegacijom EU u Srbiji, Pokrajinskim sekretarijatom za kulturu AP Vojvodine, Gradom Beogradom, ambasadama i inostranim centrima kulture.

BFI već osam godina zaredom podržava kompanija Vip mobile kao generalni sponzor.

Festivalski sajt je belgradedancefestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistocne Evrope SEEcult.org.

(SEEcult.org)

Naši heroji, socrealizam ex-YU



Socijalistički realizam bivše Jugoslavije u fokusu je izložbe “Naši heroji” (Heroes We Love) u Umetničkoj galeriji Maribor, koja obuhvata oko 40 radova 20 savremenih umetnika, uz pet odabranih primera socrealizma - Antuna Augustinčića i Vojina Bakića iz Hrvatske, Slavka Pengova i Lojza Dolinara iz Slovenije i Radete Stankovića iz Srbije.

Na izložbi “Naši heroji - Socijalistički realizam revidiran, primer: ex-Jugoslavija” učestvuju i Jasmina Cibic, Boris Kalin, Zdenko Kalin, Anton Gojmir Kos, Tone Kralj, Tadej Pogačar, Arjan Pregl i Karel Putrih iz Slovenije, Igor Grubić, Sanja Iveković, Nikola Kečanin, Frano Kršinić, Siniša Labrović, Luiza Margan, Dalibor Martinis, Vinko Matković, Ivan Mirković, Vanja Radauš iz Hrvatske, te Boža Ilić i Sreten Stojanović iz Srbije.

Izložba “Naši heroji”, kako je navela UGM, stupa na kontroverzno područje socijalističke herojske umetnosti da bi prepoznala i istakla one umetnike koji su doveli spomeničku umetnost političkog okruženja do vrhunca.

“Zanima nas ikonografija socijalističkog realizma u svojim veličanstvenim, ambicioznim, herojskim realizacijama. Zanima nas njihova osećajnost, upečatljivost i dramatičnost, velike narudžbine i okviri formata… Zanima nas dokle je dosegao revolucionarni romanticizam, odakle je ponikao i kako se istrošio”, naveli su kustosi izložbe Simona Vidmar iz UMG i Miško Šuvaković iz Beograda.

Budući da spomenici, kao konstrukti vremena i prostora, pojednostavljuju i fabrikuju određenu istoriju, postavlja se pitanje da li je monumentalna socrealistička umetnost sposobna da stvori istoriju – istoriju umetnosti, naveli su autori izložbe, podsećajući na reči Valtera Benjamina (Walter Benjamin) da je svaki spomenik kulture istovremeno i spomenik varvarstva koje treba razumeti kao nasilje vladajućih klasa. Iz toga sledi da su i spomenici socrealizma svedoci nedavne prošlosti (i varvarstva), a prema navodima autora izložbe, vreme je da budu prepoznati.

Nedovoljno poznat period socijalističkog realizma u Sloveniji i širem području bivše Jugoslavije bio je, kako je navedeno, vreme ambicioznih narudžbina i neobuzdane socijalističke ikonografije, vreme herojske uznesenosti i monumentalne propagande. To je bio poslednji umetnički period necenzurisane manifestacije moći, kada država postaje jedini potrošač i naručilac umetnosti. Socrealizam je označen kao doktrinarna umetnost u službi partije, eklektična i akademska umetnička formacija, konzervativna, anti-avangardna struja, umetnost prazne ilustrativnosti i lažnih osećanja. Veličanstvene spomeničke skulpture, herojski murali i ogromna platna socrealizma, tipična za periode političke tranzicije, završila su gotovo istovremeno sa svojim nastankom na smetlištu istorije. Ismevani, sakriveni i zaboravljeni, obitavaju u anonimnosti priznatog kanona istorije umetnosti.

Izložba za polazište uzima pet primera socijalističkog realizma s prostora nekadašnje Jugoslavije: sovjetski nadahnut Spomenik borcima Crvene armije Antuna Augustinčića (1945-47, Batina, Hrvatska), herojski mural Rat jugoslovenskih naroda za slobodu i obnovu domovine slikara Slavka Pengova (1947, Vila Bled, Slovenija), monumentalan Spomenik otporu i stradanju vajara Lojza Dolinara (1946-50, Kraljevo, Srbija), reljef na Groblju oslobodilaca Beograda vajara Radete Stankovića (1954, Beograd), te nerealizovani Spomenik Marksu i Engelsu hrvatskog vajara Vojina Bakića (1950-53).

Pet odabranih primera, kako je navedeno u tekstu za katalog, odlično predstavljaju vreme na koje se odnose – od 1945-55. godine, prve posleratne godine pod moćnim sovjetskim i agitpropovskim uticajem (do 1948), do sredine 50-ih, kada je socrealizam još bio preovlađujući umetnički smer.

Odabrani primeri pokrivaju sve glavne narative socijalističke umetnosti – otpor, stradanje, pobedu, izgradnju… kao i sve umetničke žanrove – murale, reljefe, figurativne kompozicije i pojedinačne figure. Odabrani su tako da slede formalni razvoj likovnog jezika socrealizma – od strogog sleda sovjetskih primera do borbenog realizma i otklona u smislu simplifikacije i istraživanja plastičnosti.

Oko pet odabranih modela sačinjena je svojevrsna mreža uzora, upliva, paralela i otklona. Kao povezujući element u istraživanju socrealizma ili šireg polja umetnosti i ideologije na izložbi “Naši heroji” poslužile su refleksije, akcije i intervencije savremenih umetnika mlađe generacije koje omogućavaju otklon od spomenika propalih revolucija i utiru put novim umetničkim utopijama i savremenom strukturisanju sećanja.

Izložba je deo međunarodnog projekta “Heroes We Love. Ideology, Identity and Socialist Art in New Europe”, podržanog od programa Kreativna Evropa, koji će se u periodu od 2015. do 2017. godine baviti nasleđem socijalističke umetnosti u Novoj Evropi i fokusirati na najvažnije teme, probleme i mogućnosti tog umetničkog perioda. Projekat obuhvata seriju izložbi, intervencija u javnom prostoru, međunarodne konferencije i radionice.

Već 21. marta biće održana međunarodna konferencija “Umetnost koja menja svet: kultura, politika, identitet” koja će se fokusirati na različite manifestacije političkog u umetnosti sa pogledom na “bivši Istok”, predstaviti umetničke i kustoske prakse koje se bave pitanjem konstruisanja memorije, ideologijom na političkoj sceni i stvaranjem politički provokativne umetnsoti. Biće reči i o umetnosti i politici kao o istorijskom, savremenom i globalnom fenomenu, uz predstavljanje različitih istraživačkih tema u prostoru preklapanja kulture i ideologije, u kontekstu istorizacije i savremene konstrukcije sećanja.

Učesnici će biti međunarodni priznati umetnici, kustosi, istoričari umetnosti, kritičari, pisci i drugi stručnjaci iz Istočne i Jugoistočne Evrope.

Projekat “Heroes We Love” realizuje devet partnera iz Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Albanije, Poljske i Bugarske.

Uz Umetničku galeriju Maribor, koja je nosilac projekta, učestvuju i BLOK iz Zagreba, Centar za savremenu umetnost (SCCA) iz Sarajeva, Tirana Art Lab iz Tirane, Centar za savremenu umetnost Laznia iz Gdanjska, Institut za etnologiju i folkloristiku pri Etnografskom muzeju u Sofiji – IEFSEM, Muzej istorije Jugoslavije iz Beograda, Primorski univerzitet i Centar plesa iz Maribora.

Stručni saradnici su: Marina Benažić, dr Nikola Dedić, Meta Gabršek Prosenc, Maro Grbić, Ivana Hanaček, Breda Kolar Sluga, Jure Kirbiš, dr Vladimir Kulić, Lana Lovrenčić, dr Lidija Merenik, Katarina Mohar, Nataša Ivančević, Donovan Pavlinec, Božidar Pejković, Tihana Pupovac, Jožica Šparovec, Simona Šuc, mr Milanka Todić, dr Neda Todorović Uzelac i mr Davorin Vujčić.

Izložba “Naši heroji” u UGM, čiju je postavku osmislio Ajdin Bašić, biće otvorena do 23. avgusta.

(SEEcult.org)

Pozorište u potrazi za istinom



Svetski dan pozorišta, 27. mart, biće obeležen širom sveta čitanjem poruke koju je ove godine uputio polјski reditelј Kšištof Varlikovski (Krzysztof Warlikowski), ukazujući na značaj stvaralaca koji pozorište ne koriste za reprodukciju klišea i konvencija, već tragaju za istinom i otkrivaju svetove koji često mimoilaze pozorišne dvorane.

“Pozorišne pregaoce najlakše pronalazimo van pozorišta. To su obično oni koji pozorište ne koriste kao mašinu za reprodukovanje klišea i konvencija. Oni pronalaze pulsirajuće izvore i žive tokove reka koji prividno zaobilaze pozorišne dvorane gde se svakodnevno okuplјaju legije lјudi u nastojanjima da podražavaju nekakve svetove. Imitiramo, umesto da stvaramo vlastite svetove koji treba da su fokusirani, čak i da zavise od debate sa publikom i njenih reakcija; ti svetovi protiču skriveni, a pozorište jedino ima moć da ih otkrije.

Takve vodiče nalazim uglavnom u prozi. Stalno i svakodnevno razmišlјam o piscima kοji su, pre stotinak godina, proročki, iako oprezno, opisali sumrak evropskih bogοva kοji je našu civilizaciju ostavio u tami, do danas nerazjašnjenoj. Mislim na Franca Kafku, Tomasa Mana i Marsela Prusta. Danas bih ovoj grupi proroka dodao i Džona Maksvela Kucija.

Nјihovo zajedničko osećanje nebranjenog kraja sveta, ne planete, već modela međulјudskih odnosa, poredaka i pobune, sada nas snažno prati.

Nas, koji živimo posle završetka sveta. Nasuprot kriminalu i konfliktima koji se razbuktavaju sve više i više da ni sveprisutni mediji sa njima ne drže korak. Ali ovi požari brzo postaju dosadni, neopozivo nestaju iz medijskih izveštaja, a mi ostajemo bespomoćni, prestravlјeni, opkolјeni. Više ne uspevamo da gradimo kule, a zidine, kοje tvrdoglavo podižemo, ne brane nas ni od čega, naprotiv, same traže zaštitu i brigu trošeći najveći deo naše životne energije. A mi nemamo snage ni da pokušamo da vidimo šta je iza kapije, iza zida. I samo zbog toga treba da postoji pozorište i u tome da traži svoju moć. Da zaviruje tamo gde je gledanje zabranjeno.

‘Predanje pokušava da objasni neobjašnjivo. Pošto ono proističe iz istinite podloge, mora u neobjašnjivom i okončati’ – reči koje je Kafka uzdigao do metamorfoze predanja o Prometeju snažno se odnose na to kakvo pozorište treba da bude i takvom pozorištu, koje treba da ima početak u dubini istine i da pronalazi kraj u svim njegovim delatnicima - onima na sceni, i onima u publici, čestitam svim srcem”, naveo je Varlikovski.

Svetski dan pozorišta, 27. mart, ustanovio je 1961. godine Međunarodni pozorišni institut (ITI), koji deluje pri UNESKO.

Na taj dan pozorišta širom sveta organizuju razne manifestacije, uz obavezno čitanje poruke koju, na poziv ITI-ja, uvek piše pozorišna ličnost svetskog ugleda, a prevodi se na više desetina jezika.

Prvu poruku za Svetski dan pozorišta uputio je Žan Kokto (Jean Cocteau) 1962.

Tradicionalnu poruku uputio je 2014. godine južnoafrički dramski pisac i reditelj Bret Bejli (Brett Bailey), koji je ukazao na brojne nejednakosti u današnjem svetu i potrebu aktivne uloge umetnosti u društvu. Italijanski dramski pisac Dario Fo osvrnuo se 2013. godine na problem finansijske krize koja je oduzela glumcima i prostor za igru i publiku, a američi glumac, producent, dramski pisac i reditelj Džon Malkovič (John Malkovich) pozvao je 2012. godine na promišljanje pitanja šta danas znači biti čovek i kako živimo.

Poruka za Svetski dan pozorišta prevodi se na jezike širom sveta, a ovogodišnju poruku Varlikovskog preveo je sa poljskog na srpski Zoran Đerić.

(SEEcult.org)

Marti Popivodi uručena Berlinska nagrada



Berlinska nagrada za umetnost za 2015. godinu svečano je uručena 18. marta dobitnicima u šest umetničkih oblasti, među kojima je i umetnica Marta Popivoda iz Beograda, nagrađena za vizuelnu umetnost.

Obraćajući se članovima Akademije umetnosti, koja od 1971. dodeljuje Berlinsku nagradu, Marta Popivoda je zahvalila Gradu Berlinu, koji je postao njen drugi grad i čiju otvorenost potvrđuje i sama nagrada koja je otišla u ruke umetnici koja nije u njemu rođena, već je tu došla tek pre nekoliko godina. Takođe, zahvalila je članovima žirija, među kojima su, kako je naglasila, i neki od umetnika čiji rad zna i poštuje već godinama.

Marta Popivoda posebno je istakla važnost saradnje i podrške koju joj pružaju njeni stalni saradnici, kao i beogradski umetničko-teorijski kolektiv Teorija koja Hoda, čiji je jedan od osnivača.

Nagradu su u zgradi Akademije umetnosti uručili gradonačelnik Berlina Michael Müller i predsednik Akademije umetnosti Klaus Staeck.



Nagrada za oblast arhitekture dodeljena je arhitekti Achimu Mengesu iz Frankfurta, u oblasti muzike kompozitorki Mareni Whitcher iz Švajcarske i Rafaelu Nassifu iz Brazila, a u oblasti književnosti nagrada je dodeljena književniku, dramskom piscu i prevodiocu Thomasu Melleu. Nagradu za izvođačke umetnosti dobio je berlinski kolektiv Tanzkollektiv laborgras, a u oblasti filma nagrađen je ruski reditelj Andrej Zvjaginjcev, posebno za poslednji film “Levijatan”.

Dobitnik Velike berlinske nagrade za umetnost za 2015. godinu je pisac Sherko Fatah.



Berlinsku nagradu za umetnost ustanovio je 1948. godine Berlinski senat u znak sećanja na Martovsku revoluciju 1848. U ime države, nagradu od 1971. dodeljuje Akademija umetnosti u Berlinu, jedna od najstarijih institucija kulture u Evropi, koja predstavlja zajednicu renomiranih internacionalnih umetnika i trenutno broji 400 članova u šest različitih oblasti (vizuelne umetnosti, arhitektura, muzika, književnost, izvođačke umetnosti i film).

ADK je zapravo pandan Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, s tim što su u Nemačkoj oblasti nauke i umetnosti odvojene. Sa dve izložbene lokacije u srcu Belina, ADK predstavlja mesto susreta za umetnike i ljubitelje umetnosti – gde se dešavaju izložbe i javne debate o umetnosti i kulturnoj politici, kao i jednu od najznačajnijih arhiva umetnosti 20. veka.

ADK dodeljuje i širok spektar nagrada za izvanredna dostignuća u oblasti umetnosti, a među njima je najznačajnija Berlinska nagrada za umetnost (Fondacije jubilej 1848/1948).

Berlinska nagrada za umetnost dodeljuje se u znak sećanja na Martovsku revoluciju u Nemačkoj, iako umetnički opusi i dela dobitnika nagrade tematski nemaju veze sa nemačkim nacionalnim oslobođenjem.

Umetnici se nagrađuju za izuzetna umetnička dostignuća, a činom dodele nagrade simbolički se odaje počast i podseća na Martovsku revoluciju, te ohrabruje umetnost koja promoviše ideje slobode i demokratije, koje su 1848. motivisale revolucije u raznim krajevima Evrope, a za koje je i danas neophodna svakodnevna borba.

*Foto: TkH

(SEEcult.org)

Put za Evropu: Sa ukusom soli



Izložba grupe savremenih umetnika iz Srbije biće otvorena 21. marta u Studiju Tomaseo u Trstu, u nastavku projekta "Put za Evropu" koji preispituje principe na osnovu kojih su razvijani lični i/ili kolektivni identiteti u proteklih sto godina od početka Prvog svetskog rata, a realizuje ga Kulturni centar Beograda prema koncepciji kustoskinja Mie David i Zorane Đaković Miniti (Minniti).

Na izložbi učestvuju Uroš Đurić, Siniša Ilić, Vladimir Nikolić, Darinka Pop-Mitić i Dragoljub Raša Todosijević, a otvara je poetski performans “Balada o pištolju koji sanja ljubav” Marka Tomaša.

Prema navodima kustoskinja, teorije o poreklu i značenju latinskog izraza Cum grano salis ili Addito salis grano (sa zrnom soli) uključuju i onu u kojoj je zrno soli bilo jedan od važnijih sastojaka u receptu za pravljenje protivotrova (Plinije Stariji) i jednu koja tvrdi da je činilo lakšim gutanje samog otrova.

“Iako smo u proteklom veku prolazili kroz različite ratove, krug se nije zatvorio, jer posle života i smrti opet dolazi život. Gde smo pošli, tu smo došli i tako u krug. Sa Principom ili bez. Sa gorčinom ili ukusom soli posle”, navele su kustoskinje izložbe koju KCB organizuje u saradnji sa Trieste Contemporanea.

Postavka obuhvata radove koji su producirani upravo za tu priliku, u okviru projekta “Put za Evropu” koji se realizuje u okviru obeležavanja stogodišnjice od početka Prvog svetskog rada. Projekat je do sada rezultirao i izložbama u Beču, Subotici, Sarajevu, Zagrebu, Njujorku, Berlinu i Ljubljani.



Uzimajući u obzir da savremena istorija podrazumeva potrebu za stalnim preispitivanjem identitetskih okvira, principâ na osnovu kojih delamo ili ne, ključna pitanja projekta “Put za Evropu” bile su lične i zajedničke prošlosti o kojima je govoreno kroz radove odabranih umetnika na dosadašnjim “izložbenim stanicama”.

“U zavisnosti od stava prema prošlosti i načina na koji je uključujemo u sadašnjost i život, razlikuju se i ukusi posle. A dobro je poznato da različite soli pokazuju svih pet osnovnih ukusa. Između govora koji sve negira i onoga koji pokušava svašta da opravda, ostaje malo mesta za poverenje, razum i razumevanje. Sa ukusom soli govori o značenju, koje se ne shvata doslovno, već shvata i ono što je izrečeno između redova”, navele su kustoskinje, dodajući da, iako su kontradikcije između postojećih praksi i modernih projekata globalni fenomen, one ipak nemaju jednake razmere, niti iste posledice u svakoj sredini, posebno ne u onim “nedovršenim”, incidentnim, siromašnim, kakvom se Srbija smatra i jeste.

Pitajući se kako da mobilizujemo duhove koji su umorni od svega i rezignirani, nepoverljivi jedni prema drugima, kao i prema sebi samima, Mia David i Zorana Đaković Miniti pozvale su Rašu Todosijevića, Uroša Đurića, Vladimira Nikolića, Darinku Pop-Mitić, Sinišu Ilića i Marka Tomaša, da učestvuju u zajedničkom procesu razvoja koncepta, nastanka novih umetničkih radova i dubljem razvijanju poverenja.



Uroš Đurić predstavlja video instalaciju “Vade Retro Satanas!” u kojoj se dvojica prijatelja, 50-godišnjaka, Musliman iz Sarajeva i Srbin iz Beograda, sastaju posle 31 godine na planini Sabotin iznad Gorice, gde su se prvi put susreli u martu 1984. kao 19-godišnji vojnici, pripadnici granične službe Jugoslovenske narodne armije i trajno sudbinski povezali deleći nekonformistički pogled na svet. U drastično izmenjenim istorijskim okolnostima, tokom kojih su u proteklim decenijama preživeli postupno rasulo socijalističkog poretka, stvaranje etnonacionalnih država od nekadašnjih federalnih jedinica zajedničke države, građanski rat, opsadu Sarajeva, embargo UN, izbeglištvo, mobilizaciju, etničko čišćenje, NATO bombardovanje, pljačkašku tranziciju, neoliberalni prekarijat i kompradorstvo, nalaze se ponovo u Ljubljani, započinjući dvodnevno putovanje ka nekadašnjoj granici zemlje koja više ne postoji, markirajući punktove tadašnjih tabua koji su izgubili svaki značaj usled promocije novouspostavljene, pseudouniverzalističke, neupitne društvene stvarnosti koja, kao i sve prethodne, teži ka utvrđivanju trajnog, konačnog poretka.

Siniša Ilić učestvuje serijom litografija “Osam pejzaža zagađenja i ropstva”.



“Ne mogu da budem siguran, ali kada pokušam da razmišljam o tome kakve sam slike gledao na zidovima i kakve posmatrao listajući knjige, rekao bih da su to bile grafike. U toj kući, bilo ih je puno, bile su na zidovima uramljene neprobojne šume, aktovi, a u knjigama su češće prikazivale oslobođenje, borbu ili rat. U nekim grafičkim izdanjima, za koja mi se čini da su ih zvali mape, bile su najrazličitije slike, apstrakcije, udaljena mesta, životinje; ne mogu da se setim da li su autori bili strani ili lokalni umetnici”, naveo je Ilić.

Vladimir Nikolić učestvuje video-instalacijom “Praubistvo” (2008), inspirisanom ubistvom jugoslovenskog kralja Aleksandra I Karađorđevića 9. oktobra 1934. godine u Marseju, koje je zabeleženo kamerom. Snimke tog ubistva na Zapadu je u to vreme distribuirao Universal Newsreels i predstavljene su kao najneverovatnije slike ikada napravljene. U kontekstu paradigme medijskog društva 20. veka (ono što kamera nije snimila, nije se ni dogodilo), ubistvo u Marseju može se shvatiti kao praubistvo, jer se radi o prvom ubistvu koje se odigralo pred okom medija.



Dvokanalna video-instalacija “Pra-ubistvo” predstavlja rekonstrukciju slika tog događaja, ali ne i samog događaja. Nove slike napravljene su s istih pozicija na kojima su se nalazile kamere na dan atentata, a detaljna mapa s lokacijama kamera sastavljena je zahvaljujući činjenici da je deo ulice La Canebière gde se dogodilo ubistvo, ostao gotovo isti do danas. U novim slikama nema ubistva, vidi se samo svakodnevni, rutinski život ulice – beznačajne slike koje u prisustvu istorijskih ukazuju na nestanak događaja iz slika, odnosno na činjenicu da u medijskom društvu slike postaju značajnije od onoga što prikazuju.

Darinka Pop-Mitić učestvuje na izložbi novim radom “Životni ciklus jedne zvezde” koji prati promene u metodu i formi vizuelnih reprezentacija crvene zvezde, internacionalnih stega komunističkog pokreta u drugoj Jugoslaviji, sa posebnim osvrtom na Savez komunista i njegove simbole, u periodu od oslobođenja do implozije te zemlje na 14. vanrednom kongresu SKJ-a.



“Životni ciklusi zvezda danas su manje više poznati kosmolozima i astronomima. Zvezde se rađaju u velikim eksplozijama, većinom žive svoje istorijske živote kao srca planetarnih sistema i zatim, trošeći se u neverovatnim nuklearnim eksplozijama, polagano sagorevaju i postaju sve nestabilnije dok konačno ne implodiraju i postaju crne rupe, nakon jednog veličanstvenog događaja koji okupira noćno nebo – supernove. Međutim, postoje teorijski astrofizičari koji veruju da je crna rupa ne samo ostatak jedne nestale zvezde, već i prolaz koji nas može odvesti u neki drugi svet”, navela je Darinka Pop-Mitić.

Raša Todosijević učestvuje serijom radova (kolaži, štampa na papiru, slika na kartonu, tekstovi), a na otvaranju izložbe biće predstavljena i knjiga "Al gatto turco" sa njegovim odabranim kratkim pričama koje su prvi put prevedene na italijanski.

Izložba će biti otvorena u Studiju Tomaseo uz razgovor sa umetnicima, a biće je moguće obići do 23. aprila, kada će biti održano specijalno veče međunarodnog programa video umetnosti “Videospritz” posvećeno video produkciji iz Srbije.

Projekat “Put za Evropu” realizuje se uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije.

(SEEcult.org)

Attachment
http://www.seecult.org/files/Marko-Tomas-BALADA-O-PISTOLJU-KOJI-SANJA-LJUBAV.pdf
http://www.seecult.org/files/Put-za-Evropu_Sa-ukusom-soli-Trst_opis-radova-biografije.pdf

Laureati Fonda Tabaković



Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti predstavlja od 25. marta radove sedmoro poslednjih dobitnika nagrade iz Fonda “Ivan Tabaković” – Mrđana Bajića, Predraga Koraksića Coraxa, Jelene Trpković, Božidara Babića, Marije Dragojlović, Vladana Radovanovića i Dušana Petrovića.

Njihova dela odlikuje umetnički duh istraživanja i inovacije, koji su utvrđeni kao kriterijumi za nagradu 1984. godine na osnovu zaveštanja akademika prof. Tabakovića (1898-1977) i pravila njegovog fonda pri SANU.

Dobitnici nagrade iz Fonda “Ivan Tabaković” stvaraoci su čija su dela u raznolikim vizuelnim medijima uspostavila drugačije odnose prema oblikovanju, tematizacijama i vlastitim izražajnostima.

Posetioci će imati priliku da narednih mesec dana steknu uvid u raspon tog društveno skrajnutog priznanja vrhunskih umetničkih doprinosa kulturi u Srbiji, saopštila je Galerija SANU.



Izbor dela laureata posredno nastavlja putanju Tabakovića kao jedne od najosobenijih ličnosti u srpskoj i jugoslovenskoj umetnosti, ukazujući na temeljna pitanja ovdašnje i globalne stvarnosti u zasnovanim iskoracima i umetničkim refleksijama.

Kustosi izložbe su istoričari umetnosti Rada Maljković, urednica programa Galerije SANU, te Gordana Harašić, osnivačka članica Fonda “Ivan Tabaković”, i prof. Nikola Šuica sa Fakulteta likovnih umetnosti iz Beograda.



Fond “Ivan Tabaković” osnovan je 1982. zalaganjem umetnikove udovice Ratislave Slave Tabaković.

Kada je SANU prethodno, uz pomoć Republičke zajednici kulture, planirala da otkupi sedam radova Tabakovića, umetnik je, neposredno pre smrti (1977), ovlastio suprugu da se “naknada koja bi bila isplaćena za otkup slika zadrži u Akademiji i od nje formira fond” iz kojeg bi se “nagrađivali mladi koji se ističu u oblasti istraživanja likovnih umetnosti”.

Pravila Fonda konačno su utvrđena 1984. godine, kada je dodelјena i prva nagrada.



Cilј Fonda “Ivan Tabaković”, koji je pod patronatom Odelјenja likovne i muzičke umetnosti SANU i kojim upravlјa Predsedništvo SANU, jeste nagrađivanje izložbi i dela umetnika iz svih oblasti likovnih i primenjenih umetnosti, kao i dela iz oblasti novih umetničkih istraživanja na ovom polјu.

Nagrada se uručuje svake druge godine i do danas je bilo 14 laureata.

Dobitnicima se uručuje povelјa o dodelјivanju nagrade i plaketa s likom Tabakovića koji se, uz Nedelјka Gvozdenovića, smatra osnivačem Galerije SANU.



Nagrada je u početku podrazumevala novčani iznos i izložbu u Galeriji SANU (od 1984. do 1998. godine).

Ivan Tabaković, rođen 1898. u Aradu, započeo je studije slikarstva na Akademiji likovnih umetnosti u Budimpešti, a nastavio na Kralјevskoj akademiji za umjetnički obrt u Zagrebu i potom u Minhenu na Akademiji likovnih umetnosti. Istovremeno je pohađao i privatnu školu Hansa Hofmana. Studije je završio na Akademiji u Zagrebu.

Od 1926. do 1930. godine radio je kao honorarni crtač na Anatomskom institutu Medicinskog fakulteta u Zagrebu, a 1938. postavlјen je za nastavnika u Školi za primenjenu umetnost.



Tabaković je bio jedan od osnivača grupe Zemlјa, te član beogradskih grupa Dvanaestorica i Šestorica.

Predavao je slikarstvo na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu (1938-1948), a od 1948. do penzionisanja 1966. na Akademiji primenjenih umetnosti.

Pored slikarstva, bio je posvećen i keramici kao posebnom likovnom izazovu.

Smatra se jednim od najvećih umetnika kolaža.

Učestvovao je na mnogobrojnim kolektivnim izložbama u zemlјi (Prolјetnog salona u Zagrebu, ULUS-a, trijenalima jugoslovenske umetnosti u Beogradu) i inostranstvu (Kan, Tokio, Venecijanski bijenale, Moskva, Čile, Firenca, Budimpešta, Berlin, Meksiko Siti, Kairo).



Prvu samostalnu izložbu održao je 1926. godine u Salonu Urlih u Zagrebu, a zatim 1934. u istom salonu i u Pavilјonu “Cvijeta Zuzorić” u Beogradu.

Samostalno je izlagao potom u Beogradu (1955, 1962, 1964, 1966, 1967, 1970, 1974, 1976), Zagrebu (1959), Ljublјani (1961), Zrenjaninu (1962/1963, 1970), Splitu (1964), Somboru (1964), Subotici (1964/1965), Nјujorku (1966), Nišu i Forliju (1969), Herceg Novom (1971), Kragujevcu (1974), Novom Sadu (1975)…

Dobitnik je mnogobrojnih nagrada i priznanja, među kojima su Gran pri za slikarstvo i keramiku na Međunarodnoj izložbi dekorativne umetnosti u Parizu (1937), Srebrna medalјa na Mađunarodnoj izložbi A. I. C. u Ostendeu (1959), Zlatna medalјa na III mađunarodnoj izložbi A. I. C. u Pragu (1962), nagrada Politike (1963), Sedmojulska nagrada i Orden rada (1966), priznanje za naročite zasluge i doprinos za uspešan razvoj Univerziteta u Beogradu (1974), Nagrada AVNOJ-a (1975).

Bio je dopisni član SANU od 1965. godine, a redovni od 1972.

(SEEcult.org)

Osnovana Carslberg i Dunđerski Fondacija



Carlsberg i Dunđerski Fondacija, čiji je cilj ulaganje u razvoj nauke i obrazovanja u Vojvodini, očuvanje kulturne baštine, zaštitu životne sredine i podizanje svesti društva o aktuelnim socijalnim problemima, svečano je predstavljena 17. marta u Novom Sadu, uz najavu osnivača da će nastaviti bogatu tradiciju ulaganja u dobrobit društva poteklu od dva pasionirana ljubitelja piva, ali i dobročinitelja Jakoba K. Jakobsena, osnivača pivare Carlsberg u Kopenhagenu, i Lazara Dunđerskog, osnivača pivare u Čelarevu.

“Osnovni cilj Carlsberg i Dunđerski Fondacije je očuvanje vrednosti koje su nam ostavila dva velikana, kroz doprinos društvu, ulaganje u razvoj zajednice i svakog njenog pojedinca”, izjavio je generalni direktor kompanije Carlsberg Srbija Gabor Bekefi na svečanosti u zgradi Univerziteta u Novom Sadu, kojoj su prisustvovali brojni zvaničnici iz sveta nauke, obrazovanja i kulture.

Ciljevi Fondacije su i podizanje svesti o aktuelnim socijalnim pitanjima, kao i briga o zaštiti potrošača i promovisanje odgovorne konzumacije alkohola, saopštila je kompanija Carlsberg Srbija.



Za kreiranje dugoročnih strategije Fondacije, njenih godišnjih ciljeva, kao i za raspolaganje finansijskim sredstvima za pojedine oblasti delovanja, biće zadužen je Upravni odbor, dok je za sprovođenje strategija i programa nadležan Izvršni odbor.

Među oblastima delovanja te nove fondacije je očuvanje kulturne baštine Vojvodine kroz podršku projektima čiji je cilj obnova istorijskog nasleđa lokalnih zajednica, istraživanje istorije porodice Dunđerski, kao i razvoj lokalne kulture radi trajnog doprinosa negovanju zdrave društvene zajednice. Takođe, Fondacija će se naviti zaštitom životne sredine kroz podsticanje i nagrađivanje projekata relevantnih u toj oblasti, čija se praktična primena ogleda u efikasnijem iskorišćenju prirodnih resursa, uštedi energije, očuvanju prirodnih staništa, promociji reciklaže, kao i drugih projekata na polju unapređenja prirodnog okruženja i smanjenja štetnog uticaja na prirodu. Najavljena je i podrška nauci i obrazovanju, putem saradnje sa obrazovnim ustanovama, kao i sa studentima i naučnim radnicima - u vidu dodele stipendija i grantova.



Fondacija će raditi na podizanju svesti o aktuelnim socijalnim pitanjima u društvu radi očuvanja građanskih prava i/ili bolje edukacije stanovništva o istim, kao i podrškom projektima čiji je cilj rešavanje specifičnog socijalnog problema.

Među oblastima delovanja je i zaštita potrošača kroz promociju kampanja o odgovornoj konzumaciji alkohola i posledicama prekomerne upotrebe istog po sopstveno zdravlje i okolinu, kao i razvoj lokalne zajednice Čelarevo finansiranjem lokalnih projekata, čiji je cilj unapređenje životnog standarda stanovništva i razvoj mladih ljudi uz promociju sporta i kulturnih dešavanja.

Proces registracije Fondacije je u toku, a očekuje se da će prvi projekti biti najavljeni u aprilu ove godine.

(SEEcult.org)

Konflikti, provokacije...



Izložba “Konflikti, provokacije, relacije, izazovi, strepnje, energije, odlučnosti” sa radovima pedesetak autora iz Vojvodine koji su nastali od sredine 90-ih, a bavili su se različitim teoretskim i kritičarskim diskursima vezanim za umetnička zbivanja vojvođanske scene, biće otvorena 27. marta u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) u Novom Sadu.

S podnaslovom “Umetnost u proširenom polju_Pogled na umetničku scenu Vojvodine 1995/2014”, izložba autorke Svetlane Mladenov bavi se pozicijom vojvođanskog kulturnog prostora u okviru srpske i regionalne umetničke prakse, kao i pojavama i situacijama relevantnim za prepoznavanje pojedinih tokova unutar umetničke scene i relacijama koje je vojvođanska scena uspostavljala sa internacionalnim kulturnim prostorom, a u kontekstu političkih i drugih društvenih fenomena koji su obeležili period 1995-2014.

Predstavljeni su umetnici koji su novim istraživanjima i realizovanim plastičkim konceptima doprineli sveukupnoj vitalističkoj atmosferi vojvođanske savremene umetničke scene, navela je Svetlana Mladenov. Kroz njihove radove izložba razmatra pojave i događaje: manifestacije, simpozijume, radionice, međunarodne projekte, umetničke grupe i asocijacije i njihovo delovanje, intervencije i akcije u javnom prostoru, važne izložbe…



Na izložbi će biti predstavljeni različiti mediji i njihova ukrštanja kroz multimedijalni umetnički izraz: fotografija, film, video, video instalacija, performans, multimedijalna instalacija, strip, arhitektura, digitalna animacija, procesualna umetnost, umetnička akcija, kompjuterska umetnost, kompjuterska igra, interaktivna instalacija... Poseban segment čini dokumentarni vizuelni materijal koji se odnosi na deo umetničke prakse koji spada u domen in situ radova i kontekstualne umetnosti, te na pojave, događaje i akcije čije je vremensko trajanje ograničeno.



"Na kraju 20. veka, na razuđenoj i vrlo dinamičnoj umetničkoj sceni Vojvodine, paralelno egzistiraju sasvim različite lične poetike, osobeni pojedinačni plastički koncepti. Nema određenog vodećeg stila, niti pravca, već se umetnička produkcija odvija u nekoliko smerova sa generacijski različitim umetnicima ali sa dovoljno snažnim ličnim, originalnim stvaralačkim projektima. Ali na ovoj, na prvi pogled, nepreglednoj umetničkoj sceni izdvaja se onaj tok koji je pokazao veću spremnost na eksperiment i nova istraživanja u pravcu proširivanja granica medija, u kombinovanju različitih umetničkih disciplina i uvođenju novih tehnologija u polje umetnosti. Izlazeći iz okvira i ograničenja koja nameću klasični mediji, otvorile su se nove mogućnosti umetničkog istraživanja", navela je Svetlana Mladenov.



Delujući u konfliktnom okruženju, podložnom najrazličitijim provokacijama, savremena vojvođanska umetnička scena, kako je istakla autorka, zahvaljujući vrlo hrabrim, energičnim i odlučnim pojedincima (umetnicima, kustosima i umetničkim kritičarima) uspeva da održi svoju vitalnost i da vrlo brzo uspostavi relacije sa međunarodnim kulturnim prostorom. Ti kontakti i saradnje su se u početku odvijali sporadično - zahvaljujući pojedinačnoj inicijativi i ličnim vezama, a kasnije, u drugoj polovini prve decenije 21. veka pa sve do danas, oni se odvijaju učestalije, uz veću podršku države i njenih institucija.

Na izložbi su zastupljeni fotografijama Andrea Palašti, Monika Sigeti, Multiflex i Happytrash, dok Lidija Srebotnjak i Goran Despotovski učestvuju foto instalacijama, a Radionica Vaccum Pack foto montažom.

Stevan Kojić se predstavlja interaktivnom instalacijom, a Marica Radojčić i Igor Antić i Lea Vidaković izlažu multimedijalne instalacije.

Na izložbi učestvuju i Dragan Vojvodić i Led art (umetnička akcija).



Aleksandar Zograf, Boris Stanić, Vuk Palibrk, Vlada Palibrk, Wostok, Damir Smit, DRO, Sepitc, Evet Mak, Žolt Vidak, drGNOJ, dr FUZZ, MIRCHEZ, Anna Ehlemark i Stevan Markuš predstavljaju se stripom, a filmovima su zastupljeni Sabolč Tolnai i Želimir Žilnik, te Antal Silard i Nenad Mikalački (kratki film).

Posetioci će videti i video radove čiji su autori Zvonimir Santrač, Vesna Tokin, Jelena Jureša, Ljubomir Vučinić, Daniel Kariko, Aleksandar Davić, Nataša Teofilović, Asocijacija Apsolutno i Breda Beban.

Među učesnicima izložbe su i Lazar Kuzmanov (arhitektura/dokumentarna fotografija), Mileta Poštić (digitalna animacija), Bojana Knežević (procesualni rad), Isidora Todorović i Vladan Joler (kompjuterska igra), Andrej Tišma (veb sajt), te umetnici performansa MP art, Sombati Balint, Milan Grahovac, Nenad Bogdanović, Jaroslav Supek, Branko Popović i Nhandan Circo, te Spartak Dulić.



Stručni saradnici na realizaciji izložbe su: Aleksandra Sekulić, Ješa Denegri, Sanja Kojić Mladenov, Gordana Nikolić i Vladimir Mitrović.

Prema navodima Denegrija, u sastavu savremene srpske umetnosti opravdano može da se govori o postojanju "vojvođanske umetničke scene", ali njeno isticanje i izdvajanje nipošto ne bi trebalo posmatrati kao predlog nekakvog, pogotovo ne dnevno-političkog navodnog separatizma ili secesionizma, nego prevashodno kao konstataciju postojanja kulturnog fenomena komplementarnog i integralnog sa istovremenom beogradskom umetničkom scenom i ostalim manjim sredinama u ukupnom srpskom umetničkom prostoru.

Pozitivna i podsticajna uloga vojvođanske umetničke scene posebno je došla do izražaja u 90-im godinama 20. veka, kada se usled dobro poznatih političkih i temeljnih egzistencijalnih prilika teškog i mukotrpnog postojanja tokom ove decenije, a samim time i takvog stanja u kulturnom i umetničkom životu cele sredine, umnogome - zahvaljujući upravo inicijativama brojnih agilnih pojedinaca i ustanova sa vojvođaske scene, tadašnji umetnički život u Srbiji nastavljao da se odvija uprkos okolnoj gotovo katastrofalnoj situaciji, naveo je Denegri.

Izložba će biti otvorena u MSUV do 23. aprila.

(SEEcult.org)

Nevidljivi spomenici



Dokumentarna pozorišna predstava 'Nevidljivi spomenici' o sećanju na Drugi svetski rat, antifašističku borbu i Holokaust u Beogradu, u režiji Jelene i Milene Bogavac, biće premijerno izvedena 27. marta u Bitef teatru, a nastala je kroz višemesečni istraživački, umetnički i edukativni proces tokom koga su učenici Treće beogradske gimnazije proučavali istoriju Evrope, Beograda i svojih porodica.

Tekst predstave zasnovan je na ukrštanju ličnih priča, istorijskih dokumenata, pisama, svedočanstava i podataka iz knjige “Mesta stradanja i antifašističke borbe u Beogradu 1941-44” koju su uredili Rena Raedle i Milovan Pisarri. Toj knjizi, predstava duguje i podnaslov “Priručnik za čitanje grada”.

Iako tematizuje jedno istorijsko razdoblje, “Nevidljivi spomenici” nije istorijska predstava, već je bazirana na savremenoj interpretaciji sećanja na Drugi svetski rat i na otkrivanju posledica koje su ti događaji ostavili na Beograd, Srbiju i bivšu Jugoslaviju. Mladi izvođači/ce govore u svoje ime, prezentujući publici istorijske činjenice koje su kroz proces naučili, ali i snažne emocije straha, tuge i besa, koje je bavljenje ovom temom u njima izazvalo, saopštio je Bitef teatar.

Polazeći od činjenice da su u ratu i žrtve i zločinci – ljudi, predstava postavlja pitanja: šta je to što ljude tera da drugim ljudima nanose zlo i kakvu odgovornost podrazumeva sećanje na najmračnije događaje u istoriji čovečanstva?

Istorija se ne uči da bi se znala prošlost, već da bi se razumeo savremeni trenutak - osnovna je teza predstave “Nevidljivi spomenici”, kroz koju grupa mladih ljudi šalje snažnu antiratnu poruku: samo ako se uvek sećamo, nikad se neće ponoviti.

Produkcija “Nevidljivi spomenici” deo je projekta “Dvostruki teret: učenje o nacionalsocijalizmu i Holokaustu u Evropi” koji je inicirao Goethe Institut iz Zagreba, a namenjen je učenicima gimnazija iz Srbije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Mađarske. Osnovna ideja temelji se na zadatku da kroz učenje o nacionalsocijalizmu i Holokaustu, te posete spomen-područjima, muzejima i arhivima, uz podršku umetnika i kulturnih pedagoga, učenici izrade umetnička dela inspirisana istraživanjem.

U projektu učestvuju: Srednja škola “Ban Josip Jelačić” iz Zaprešića i gimnazije “Obala” iz Sarajeva, “Fran Galović” iz Koprivnice, “Lovaši Laslo” iz Vesprema i Treća beogradska gimnazija, jedna od najstarijih u Srbiji (osnovana 1859. godine), koja je 1964. proglašena spomenikom kulture. Pohađao ju je, između ostalih, i pisac Borislav Pekić, zbog čega ta škola dodeljuje književnu nagradu koja nosi njegovo ime.

Projekat “Dvostruki teret” podržan je od programa “Evropa za građane” EU.

Partneri projekta su: Documenta – Centar za suočavanje s prošlošću (Zagreb), Forum za primenjenu istoriju (Beograd), Festival suvremenog židovskog filma (Zagreb), Historijski muzej Bosne i Hercegovine (Sarajevo) i fondacija Stiftung Gedenkstätten Buchenwald und Mittelbau-Dora (Vajmar).

(SEEcult.org)

Nagrade 37. Salona arhitekture



Gran pri 37. Salona arhitekture u Beogradu, koji je otvoren 26. marta u Muzeju primenjene umetnosti, osvojili su Đorđe Stojanović, Vladimir Popović i Milutin Cerović za realizovano delo “Kuća na Kopaoniku” (2010-2014), a među nagrađenima u pojedinačnim kategorijama, u konkurenciji više od 80 radova, našli su se i arhitekta Vladimir Lojanica, studio Petokraka, umetnik Branislav Nikolić...

Prilikom selekcije i vrednovanja kandidovanih radova, žiri se rukovodio temom 37. Salona arhitekture - afirmacijom kao potvrdom i doprinosom novom, pozitivnom pristupu savremenoj arhitektonskoj praksi, kao i mestom, ulogom i odnosom arhitekture prema aktuelnom društvenom kontekstu. Afirmacija kao promena i traganje u arhitekturi, ostvaruje se kroz kritičnost i intelektualne sumnje, opšti interes i jasno vremensko i prostorno određenje. Ako je afirmacija potvrđivanje istine, a istina - značenje činjenica, onda istinitosti arhitekture ne treba ništa više od onog što arhitektura jeste, što je sama po sebi, oslobođena dogmi svake vrste, potvrđena onim što je stvarno (realno) za ljude, ovde i sada.

U skladu sa tim, žiri je Gran pri dodelio autorima “Kuće na Kopaoniku” koji, kako je navedeno u obrazloženju, kroz jedinstven pristup kontekstu, tradiciji i arhitektonskoj formi stvaraju novu prostornu i značenjsku situaciju. Vrednost “Kuće na Kopaoniku”, kako je istakao žiri, “nije da je ona nešto novo, već u tome da ono na šta može da utiče čini novim”.

“Kroz generisanje i preispitivanje okruženja jedne uobičajene teme – kuće u spontano nastaloj grupaciji, u pejzaž unose promenu. Odnos jasne zatvorenosti i razlike prema susedima i otvaranje ka i nad padinom, stvara jasnu formu arhitektonskog objekta. Forma je generička i autonomna, i samim tim ikonična", istakao je žiri. "Transformacija elemenata kuće (krov, fasada) i njihovo postavljanje u naznačenu ulogu u jedinstvenoj sintetizovanoj formi način je na koji su autori zapisali skrivene i vidljive kodove spoljašnjeg i unutrašnjeg prostora kuće. Unutrašnji prostor je podeljen u dve simetrične prostorne jedinice, masivnim zidom koji je paradoksalno, više ono što spaja nego što deli. Ovakvu višeznačnost i sintezu arhitektonskih elemenata autori u sproveli na svim nivoima arhitektonskog objekta, i na taj način dosledno sproveli princip jedinstvenosti”, naveo je žiri, koji su činili Milan Đurić (predsednik), Maja Ćirić, Boštjan Bugarić, Dejan Milanović i Igor Rajković.

Nagrada u kategoriji “Arhitektura” za afirmaciju međuprostora dodeljena je Borislavu Petroviću, Ivanu Raškoviću, Aleksandru Tomiću, Nadi Jelić, Nikoli Stojkoviću, Luki Ostojiću i Anđelki Murić za kombinovanu dečju ustanovu u Bloku 61 u Beogradu – obdaniše (2011-2014).



Nagrađeni objekat je “jasne i dosledne strukture, repetitivne i metrički usaglašene, na nivou najboljih tradicija kasne moderne. Dualno postavljen, između institucionalne zatvorenosti (zaštite) i otvaranja različitog stepena, objekat je više međuprostor sam po sebi, nego ideal humanog i stereotipnog”, naveo je žiri.

Nagradu u kategoriji “Arhitektura” za afirmaciju međuzavisnosti arhitektonskog prostora i programa dobio je Vladimir Lojanica za realizovano delo Vinarija “Acumincum” u Starom Slankamenu (2012-2013).

Lojanica je, kako je naveo žiri, realizacijom rekonstrukcije i dogradnje objekta dosledno poštovao osnovno u arhitekturi – autoritet prostora. Čitajući suptilno slojeve prostora i vremena, skoro u maniru Karla Skarpe, autor uspeva da stvori mehanizam budućeg vremena. “Ovakav mehanizam je uspostavljen novim slojevima, gotovo nevidljivim, u spoljnjem i unutrašnjem prostoru, u dvorištu i podrumu, ostavljajući tajnu prostora onako kakva je, sakrivena i do sada”, istakao je žiri.

Priznanja u kategoriji “Arhitektura” dobili su Jovan Mitrović za školsku fiskulturnu salu u Obrenovcu (2011-2015) i Dijana Novaković, Aleksandra Nikitin, Maja Trbović i Dušan Nenadović za objekte “C” i “D” Terra Panonica Expirience Point i Terra Panonica u Mokrinu (2012-2014).

U kategoriji “Enterijer” nagradu za afirmaciju međuzavisnosti kreativnih industrija i zajednice u arhitektonskom prostoru dodeljena je Petokraki (Aleksa Bjelović i Milica Maksimović) za enterijer Dizajn inkubatora “Nova iskra” u Beogradu (2012-2014).



Petokraka je realizacijom “Nove Iskre” učinila prostorni i programski akt kao “način isctavanja i preraspodele zajedničkog prostora”.

“Ono što ovaj multifunkcionalni radni prostor određuje je programska postavka i time uspostavljene relacije između pojedinaca i predmeta rada. Elementi enterijera, su u takvom sklopu jednostavni okvir za dešavanje namere umesto dekorativnog određenja. Stvoreni prostor tako postaje više infrastruktura koja omogućava nego struktura koja utvrđuje. Na kraju, prostorna određenja su nevidljiva i nepostojeća prepreka uspostavljenoj mreži odnosa i kreativnom proizvodu koji takvi odnosi stvaraju”, naveo je žiri.

Priznanje u kategoriji “Enterijer” dodeljeno je Vesni Cagić Milošević za enterijer restorana “Lagano” u Beogradu.

Nagradu za afirmaciju arhitektonske kritike na delu dobili su Natalija Ristanović, Zoran Ivković i Milan Španjević za “Projektovanje na padini… stambene zgrade” u Beogradu (2013-2014).

“Autori na apsurd odgovaraju apsurdom koji je karikiran i izvitoperen do onog stepena da se postavlja i predstavlja kao kritika (negacija) negacije. Takav niz kauzalnih apsurda stvaraju vrtlog apsurda koji, sa jedne strane, dovodi u pitanje smisao bavljenja arhitekturom u Srbiji, dok sa druge strane postavlja arhitektu u poziciju da se promenom metodološkog postupka, svakako usmerenog ka pozitivnom, postavi u sam centar negativnog i promeni mu predznak”, naveo je žiri.

Nagradu u kategoriji “Eksperiment i istraživanje” za afirmaciju prostora međuzavisnosti dobio je Branko Stanojević za rad “Izložba bioskopa” (2014), ostvaren u okviru filmskog festivala o ljudskim pravima “Human District” u Beogradu.



Polazeći od hipoteze da je i uz pomoć jednostavnih i osnovnih elemenata kao što su filmovi i mesto, moguće kreirati efemerne prostore, a koji će biti konstitutivni element društvenog događaja, Stanojević uspostavlja nekodifikovani arhitetkonski gest i unosi promenu u društvenu realnost. Jedinstvena intervencija u javnom prostoru deluje kao “eksperiment čija valorizacija prevazilazi postojeće kategorizacije, a ima jak performativni karakter”, naveo je žiri.

Priznanje u istoj kategoriji dodeljeno je umetniku Branislavu Nikoliću za rad “Sekundarna arhitektura” (2013) - projekat nastao u saradnji sa samoukim romskim “arhitektom” Bobanom Mladenovićem, koji od odbačenog materijala stvara romske kuće, dalje transponovane u galerijski prostor.

Projekat “Sekundarna arhitektura” nagrađen je kao jedinstven doprinos izvan-profesionalnog delovanja koji uspostavlja trans-kulturalni i trans-disciplinarni dijalog, a čiji su dometi i rezultati vidljivi kako u realnosti, tako i u svetu umetnosti kao pseudo-realnosti.

Samoorganizovani gest Nikolića i Mladenovića, kako je naveo žiri, zasnovan je na entuzijazmu koji uspešno prevazilazi redukcionizam arhitekture na političko-ekonomsku bazu i primer je takozvane snalažljive arhitekture.



Nagrada u kategoriji “Publikacije” za afirmaciju remodelacije tipoloških oblika dodeljena je Zoranu Abadiću sa saradnicima za publikaciju “Uputstva za definisanje modela tipskog suda za Osnovni i Viši sud Republike Srbije”, u izdanju Grafolika doo iz Beograda (2014), čiji su urednici International Menagement Group i Visoki savet sudstva.

Autor i saradnici, kako je naveo žiri, na izuzetno studiozan način određuju elemente za uspostavljnje novih standarda u tipologiji sudskih zgrada. Taj postupak ima za cilj unapređenje opšteg ambijenta i posledično novog odnosa između države i pojedinca. Publikacijom se objedinjuju sve potrebne informacije i standrdi koje će sudske zgrade morati da zadovolje kao institucije i one koje budućim korisnicima omogućavaju dostupnost, bezbednost i efikasnost u korišćenju. Nagrađena publikacija uspostavlja novi standard u određivanju prostornih i normtivnih uslova pri projektovanju i realizaciji objekata i tako postaje primer prema kojem bi, kada bi to bilo moguće, trebalo da bude uređena kompletna oblast.

Za 37. Salon arhitekture, pod sloganom “AfirmAcijA”, kandidovano je 306 radova u svim kategorijama, a žiri je u zvaničnu selekciju uvrstio 127, od čega su u konkurenciji za nagrade bila 83 rada u šest kategorija.

Salon arhitekture više od 40 godina okuplja u MPU brojne arhitekte iz zemlje, regije i inostranstva. Osim glavne sekcije, gde su izloženi selektirani radovi u više kategorija (u formi plakata, fotografija, maketa, planova, publikacija, videomaterijala), koji su pristigli na konkurs, dodatnu dinamiku i aktuelnost donosi prateći program.

I ove godine biće predstavljen veliki broj gostiju iz zemlje i inostranstva, kao i brojne teme bitne za savremenu arhitekturu i društvo. Studentska i druga zainteresovana publika imaće priliku da direktno učestvuje u okviru izložbi, eksperimentalnih i edukativnih radionica, tribina i predavanja.

Posebno mesto u pratećem programu ima prezentacija nastupa Srbije na 14. Bijenalu arhitekture u Veneciji 2014. godine, kao i izložba “Crno na belo” posvećena životu i radu grupe savremenih arhitekata (Braca Gaković, Marin Krešić, Zoran Lazović, Branislav Mitrović, Snešana Ristić, Dragan Stamenović, Mihailo Timotijević, Borut Vild, Dragan Živković).

Kustoskinja Salona i urednica kataloga je Ljiljana Miletić Abramović, v.d. direktorka MPU, koja je i članica Saveta te manifestacije. U Savetu su i Aleksandru Vuja, Aleksandar Bobić, Maša Bratuša i Dejan Miletić.

Salon će biti otvoren u MPU do 30. aprila.

(SEEcult.org)

Drawing Now



Pariski salon Drawing Now – prvi evropski sajam isključivo posvećen savremenom crtežu, predstavlja više od 80 galerija iz celog sveta koje nude uvid u dela više od 400 autora, među kojima je i umetnik Dragan Ilić iz Beograda, koga zastupa galerija Gowen Contemporary iz Ženeve.

Salon Drawing Now, čije je deveto izdanje otvoreno od 24. do 29. marta u renoviranom zdanju Carreau du Temple u centru Pariza, skreće pažnju na crtež kao vid izraza koji je zajednički stvaraocima u svim umetničkim disciplinama.

Dragan Ilić učestvuje novom serijom performativnih crteža, kojima je počeo da se bavi još 70-ih godina 20. veka, motivisan željom za eksperimentom, slobodom izražavanja, prelaženjem granica klasičnih umetničkih disciplina i re-/dekonstrukcijom tradicionalnih načina stvaranja, kako je navela u pratećem tekstu kustoskinja Sanja Kojić Mladenov, direktorka Muzeja savremene umetnosti Vojvodine.

Koristeći zašiljene grafitne olovke, Ilić je stvorio sopstveno “vizuelno sredstvo” koje je zadržao u svim budućim istraživanjima, kako u crtanju, tako i u drugim umetničkim aktivnostima i performansima, koje je izvodio bilo sopstvenom rukom, uz pomoć robota ili publike, kao direktnih ili indirektnih učesnika u stvaranju njegovog rada. Do sada je, inače, upotrebio čak 350.000 olovaka.



Realizacija crtanja u radu Ilića preuzima formu performativne akcije koja rezultira crtežom na papiru, kao i audio, pa i video snimcima celog procesa tokom kojeg je papir smešten na pod, dok mu umetnik prilazi i interveniše sa svih strana, stalno menjajući tačku gledišta. Tako je stvorio, kako je navela Sanja Kojić Mladenov, specifičnu formu dijaloga publike i apstraktnog crteža.

Dok je u ranim crtežima više bio fokusiran na analizu apstraktnih formi, realizovanih kroz performativne aktivnosti, Ilić je postepeno postajao sve više zainteresovan za odnos prirode, nauke i tehnologije, posebno za studije kvantne fizike, fizičke hemije, matematike i robotike, dajući novo značenje i vrednost dotadašnjoj već visoko razvijenoj crtačkoj praksi.



U kontekstu aspiracija prema interakciji tela i mašine, Ilić je vremenom konstruisao multifunkcionalna, visoko-tehnološka oruđa, koja korespondiraju tradiciji angažovanih performativnih i medijskih praksi. U toku procesa crtanja, Ilić ili pomera konstruisane pokretne mašine – robote, vođene specijalno dizajniranim softverom i daljinskim upravljačima, ili omogućava aktivan dijalog kroz interakciju sa publikom.

Prema navodima Sanje Kojić Mladenov, Ilić (re)konstruiše kontekst za kreativni dijalog prirode i tehnologije, kao i umetnika i publike kroz tehnologiju – kontekst koji smatra tipičnim za 21. vek.

Osim Ilića, ženevska galerija Gowen Contemporary predstavlja na salonu Drawing Now i umetnike Marie Velardi i Nicka Laessinga.

Među učesnicima su i galerije iz Pariza, Atine, Berlina, Brisela, Beča, Marseja, Milana, Njujorka, Moskve, Kelna, Ciriha, Štutgarta, Tokija…

(SEEcult.org)

Svevremeni Nušić



Najboljom predstavom 44. Dana komedije u Jagodini proglašen je “Doktor Nušić” klasika srpske komediografije Branislava Nušića, u režiji Kokana Mladenovića i izvođenju Narodnog pozorišta Sombor i Kruševačkog pozorišta.

Osim nagrade “Mija Aleksić”, pobednička predstava odnela je i četiri glumačke nagrade, kao i nagradu za najbolju scenografiju (Marija Kalabić) na 44. Danima komedije, koji su završeni 27. marta svečanom dodelom nagrada i predstavom “Heroji” Gradskog pozorišta Jagodina.

Bilјana Keskenović nagrađena je Statuetom “Ćuran” za ulogu Mare u pobedničkoj predstavi, a Saša Torlaković za ulogu Živote. Branislav Trifunović dobio je nagradu za najbolјeg mladog glumca - za ulogu Milorada u “Doktoru Nušiću”, dok je najboljom mladom glumicom proglašena Milica Janevska za ulogu Slavke u istoj predstavi.

Statuetu “Ćuran” dobio je i Dragan Petrović za ulogu Spasoja u predstavi “Rođendan gospodina Nušića” Dušana Kovačevića, u režiji Nebojše Bradića i izvođenju Zvezdara teatra iz Beograda, koja je odnela i nagradu za kostimografiju (Marina Vukasović Medenica).

Aktuelnost Nušićevog dela potvrđena je i kroz nagradu za najbolju režiju koju je dobila Snežana Trišić za Nušićev komad “Mister Dolar”, u izvođenju Narodnog pozorišta Subotica.

Nagrada “Nikola Milić” za najbolјu epizodnu ulogu dodelјena je Zoranu Karajiću za ulogu gospodina Paliveca u predstavi “Postmoderni kabare dobrog vojnika Švejka” po Jaroslavu Hašeku, u režiji Aleksandra Lukača i izvođenju Šabačkog pozorišta.

Publika je proglasila najsmešnijom predstavom “Potpunu skraćenu istoriju Srbije” Maje Pelević i Slobodana Obradovića, u režiji Olјe Đorđević i izvođenju Pozorišta mladih iz Novog Sada, koja je dobila i specijalnu nagradu žirija za kolektivnu igru.

U konkurenciji za nagrade 44. Dana komedije bilo je sedam predstava u selekciji Ivane Vujić, od kojih su tri Nušićeve.

U znaku Nušića bili su i 43. Dani komedije 2014. godine, kada je trijumfovala njegova predstava “Gospođa ministarka”, u režiji Tatjane Mandić Rigonat, osvojivši i nagradu žirija, i publike.

Prošle godine je obeleženo 150 godina od rođenja Nušića, a tim povodom je i ostvaren veliki broj predstava koje su nastale prema tekstovima ili kao montaže različitih tekstova tog komediografa.

Prema rečima Ivane Vujić, ono što je uzbudlјivo i pažnje vredno je to da većinom reditelјi mlađe generacije i mladi reditelјi i njihovi ansambli postavlјaju Nušića i njegovo delo sa pažnjom.

“U većini predstava koje su viđene, a u svima koje su ušle u selekciju, Nušić je naš savremenik. Nјegova ironija i komika obogaćuje se songovima koji su pobuna protiv dehumanizovanog, kriminogenog, korumpiranog, pohlepnog društva”, navela je Ivana Vujić u obrazloženju selekcije, koja predstavlja “savremenu komediju koja ne umiruje već uznemirava čoveka koji je zaroblјen i okovan tranzicionim mukama društva i racionalitetom savremene civilizacije”, za razliku od renesansne komedije koja umiruje, ulepšava, a one koji su tužni uveselјava.

“Humor sadrži kritički duh i to je jedina mogućnost kojom raspolažemo da bismo bili na odstojanju naše nelagode postojanja. Postati svestan onoga što nas plaši i smejati se tome znači zagospodariti strahom”, poručila je Ivana Vujić selekcijom 44. Dana komedije.

(SEEcult.org)