Vesti iz sveta astronomije...

[Brave Heart]

 https://t.co/yxANALrmus

 A P O D...

[Brave Heart]

Međunarodna noć opažanja Mjeseca InOMN 2016



Budimo dio planetarnog mozaika događanja

Svake godine tijekom oktobra diljem svijeta održava se međunarodni projekt pod nazivom „Međunarodna noć opažanja Mjeseca“ (eng. International Observe the Moon Night, skraćeno; InOMN). Ove godine datum održavanja InOMN pozicioniran je u subotu 08. oktobra. Događanje je namijenjeno široj javnosti s ciljem promocije i popularizacije astronomije a posebice znanstveno-tehnoloških projekata istraživanja Mjeseca te usmjeravanje pažnje javnosti na našu povezanost sa svemirom i svemirskim događanjima u neposrednom susjedstvu. Što napraviti i sudjelovati u ovogodišnjem međunarodnom događanju InOMN? Jednostavniju stvar ste već skoro napravili čitajući ovaj tekst! Nadopunite to tijekom subotnje večeri tako da iz kuće, sa terase, u šetnji, gdje god.. jednostavno pogledate prema Mjesecu i porazmislite o međusobnom utjecaju sustava Zemlja-Mjesec; plime i oseke, uticaj Mjeseca na biljke, životinje, ljude, roboti i ljudi na Mjesecu..



Želite li nešto više, želite li dobiti PDF Potvrdnicu o Vašem sudjelovanju u InOMN projektu, Mjesec fotografirajte mobitelom, fotoaparatom, teleskopom.. Fotografije ne moraju biti profesionalne, dapače. Dovoljno je da izaberete kadar i u okviru mogućnosti Vaše opreme načinite pejzažnu fotografiju/e te ju pošaljite na email; marino.tumpic @ gmail.com. Pet najboljih fotografija sa Mjesecom u kadru objaviti ćemo na našim web stranicama (pri slanju fotografija obvezno napišite Vaše ime i prezime, mjesto fotografiranja, postavke opreme). Naravno, pošaljite isključivo Vaše autorske fotografije a smijete ih dodatno „ušminkati“ programima za obradu fotografija. U izbor ulaze fotografije načinjene u vremenu od 08. do 12. listopada. Krajnji rok za slanje fotografija je 15. oktobra.



Prilikom snimanja ovakvih noćnih (ili dnevnih, u predvečerje) pejzažnih astrofotografija važno je samo da u kadar ukomponirate Mjesec kao neizostavni dio kompozicije. Slobodno se poigrajte i uživajte u Međnarnodnoj noći opažanja Mjeseca sa mnoštvom ljudi diljem planete.

[Brave Heart]

Sledeća posada MKS kreće 19. oktobra

Državna komisija je donela odluku o novom grafiku ruskih lansiranja do kraja 2016, posle odlaganja početka misije posade MKS-50 planiranog za 23. septembar.

Novi plan lansiranja izgleda ovako:

Start “Sajuza MS-02” – 19. oktobar (posada MKS-50)
Start “Sajuza MS-03” – 16. novembra (posada MKS-51)
Start teretnog broda “Progres MS-04” – 1. decembar.
U novom planu nije navedeno dali će se posada MKS-49 (Ivanjišin, Onuši, Rubinsova) vratiti 30. oktobra (kako je od ranije planirano), ili će zbog prenosa lansiranja “Sajuza MS-02” sa 23. septembra na 19. oktobar doći do pomeranja povratka. Kako u dokumentima “Roskosmosa” u NASA-e još uvek stoji 30. oktobar kao dna povratka posade MKS-49, očekuje se da će dve posade provesti skupa manje od devet dana, što je još uvek dovoljno za primopredaju Kosmičke stanice novoj posada.

Što se nove posade tiče (Sergej Rižikov, Andrej Borisenko i Čejn Kimbrou) – ona danas leti natrag na Bajkonur, gde će nastaviti pripreme za lansiranje.


Kimbrou, Rižikov i Borisenko

Kao što smo javljali, osnovni razlog odlaganja lansiranja drugog “Sajuza” serije “MS” je nepropisna instalacija kablovske mreže sistema prizemljenja unutar aparata za povratak. Greška je ustanovljena posle kratkog spoja tri dana pre lansiranja. Kvar je doveo do ispada električnog sistema kosmičkog broda kada se on već nalazio unutar gornjeg zaštitnog dela trećeg stepena rakete-nosača.

U novom planu lansiranju nema odlaganja starta sledeće posade Kosmičke stanice – MKS-51 (Novicki, Paske, Vitsonova), dok je početak misije novog teretnog broda “Proges MS-04” odloženo za nekoliko nedelja i sada se očekuje 1. decembra.

Bez obzira na ove promene, “Roskosmos” planira da obavi kompletan program lansiranja planiran za 2016. bez prenosa početka ijedne misije u sledeću godinu.

Kako će “Sajuz MS-02” poleteti 19. oktobra, ovog meseca ćemo imati dva kosmička starta sa ljudskim posadama. Negde između 13. i 17. oktobra planirano je lansiranje kineskog kosmičkog broda “Čen Žou-11” sa dvočlanom posadom koja treba da provede mesec dana na stanici “Tjan Gong-2”, posle čega kreće MS-02.

Još jedna zanimljivost, “Roskosmos” je najavio da će tokom 2017. broj ruskih članova posada MKS biti smanjen sa tri na dva, do spajanja naučno-laboratorijskog modula “Nauka” sa ruskim delom MKS. Njegovo lansiranje se planira u decembru 2017, međutim ima nagoveštaja da će biti pomereno za nekoliko meseci – tako da ga treba očekivati u prvim mesecima 2018. Ovo praktično znači da će se smanjenje ruske posade MKS odraziti na dva kosmička broda koji su imali po dva ruska kosmonauta u svojim ekipama - “Sajuz MS-04” (kreće u martu 2017.) i “Sajuz MS-06” (septembar 2017.).

Nažlalost, ova promena znači da su iz ove dve posade izbačeni mladi kosmonauti Nikolaj Tihonov i Ivan Vagner. Razlog za ovo je da na ruskom segmentu ne treba više od dva kosmonauta, i da se smanje troškovi finansiranja ruskog dela MKS u 2017. Jedan član manje na ruskom delu segment (smanjenje sa tri na dva kosmonauta tokom godinu dana) dovelo je do smanjenja broja potrebnih teretnih brodova “Progres” sa četiri na tri, što je takođe velika ušteda. Ima nagoveštaja da “Roskosmos” pokušava da dva upražnjena mesta proda stranim partnerima (ili kosmičkim turistima).

Posle spajanja modula “Nauka”, znači počev iz marta 2018. broj članova ruskog dela posade MKS će biti vraćen na tri.

[Brave Heart]

https://t.co/ui1KPPUY9y

A P O D...

[Brave Heart]

https://t.co/5wWSv5weki

A P O D...

[Brave Heart]

Sumrak poslje sumraka

Nebeska pojava vidljiva dvaput godišnje



Prije tek kojih par desetaka godina pojave lažnih sumraka i lažnih svitanja bile su uočljive nebeske pojave. Zamislite ovakav smiraj dana; Sunce je zašlo, noćna tama obuzima horizont, zvijezde se pojavljuju a zatim se na zapadu (!) nebo počinje poosvijetljavati!? Čini se pomalo sablasno?

Pokušajmo dočarati sličnu situaciju na istočnom horizontu; znamo primjerice da će svitanje započeti oko pet ujutro, a sat ili dva prije toga nebeska tama počinje nenadano blijediti. Što je uzrok tome? U povijesnim spisima perzijskog astronoma i matematičara Omara Khayyama ta je pojava opisana kao „lažna zora, lažni sumrak“. Prošle su stotine i stotine, tisuće godina prije nego li je talijanski znanstvenik Giovanni D. Cassini (1683.) objasnio pojavu zodijakalne svjetlosti. Pojavu zodijakalne svjetlosti moguće je iz naših krajeva vidjeti sredinom i krajem oktobra te krajem fwbruara, odnosno početkom marta. Radi se o golim okom vidljivom odsjaju Sunčeve svjetlosti od mnogobrojnih čestica međuplanetarne materije, veličine od nekoliko mikrona pa do mikro-asteroida promjera do jednog metra, koji orbitiraju oko Sunca u ravnini ekliptike, ravnine kojom se oko naše zvijezde kreću i svi planeti. Kako se zviježđa zodijaka prividno nalaze u istoj ravnini, to je po njima ova pojava dobila naziv zodijakalna svjetlost.

U navedenim razdobljima ravnina ekliptike je za naše krajeve najokomitije položena prema horizontu te je stoga zodijakalna svjetlost najsjajnija i najlakše vidljiva. Ipak, u današnje vrijeme opažanje zodijakalne svjetlosti golim okom nije nimalo jednostavno. Svjetlosno zagađenje devastira noćni krajobraz, umjetno poosvijetljenje nebeskog noćnog fona u našim krajevima „izbrisalo“ je i veći dio Mlječnog puta te tisuće zvijezda slabog sjaja a time i tananu svjetlosnu kopernu zodijakalne svjetlosti. Opažanje iste traži da se pozicioniramo na veoma tamnoj lokaciji, naročito pazeći da imamo neometen pogled prema zapadnom, odnosno ujutro prema istočnom horizontu te da prema liniji horizonta nemamo „svjetlećih gljiva“ koje devastiraju noćni krajobraz. Prije nego li pokušamo nazrijeti zodijakalnu svjetlost naše se oči tijekom desetak minuta moraju akomodirati na potpuni mrak (bez gledanja u primjerice ekran mobitela ma koliko bio potamnjen). Najbolje vrijeme za opažanje ove nebeske zanimljivosti je dva sata nakon zalaska Sunca na zapadnom, odnosno sati i pol do dva prije izlaska Sunca na istočnom horizontu. Ono što ćete vidjeti je blijedi, 15° širok svjetlosni pojas koji se proteže ekliptikom do visine oko 30° iznad horizonta. Zodijakalnu svjetlost ne možete zamijeniti za Mliječni put koji se proteže visoko po nebu prolazeći preko zenita do druge strane horizonta. Pripazite jedino da neki od izvora svjetlosnog zagađenja u daljini krivo ne "prepoznate" kao svjetlost zodijaka. U jesenjoj prigodi za opažanje ove zanimljive nebeske pojave najbolje ju je opažati prije svitanja, u proljeće je situacija obrnuta te je uočljivija nakon zalaska Sunca.

Autor: Marino Tumpić

[Brave Heart]

Kosmodrom "Morski start" prodat ruskoj firmi S7

Na Međunarodnom astronautičkom kongresu (IAC-2016) u Meksiku potpisan je kontrakt na prodaju morskog kosmodroma "Morski start" (Sea Launch) ruskoj kompaniji S7 Group.

Kontrakt obuhvata brod "Komandant morskog starta" SLC (Sea Launch Command) i lansirna platforma "Odisej" (Odyssey) sa svom opremom koja se nalazi u matičnoj luci Long-Bič u SAD-u, skupa sa zaštitnim znakom "Morskog starta".


"Morski start" - sa lansirnom platformom "Odisej" na kojoj je raketa "Zenit" i komandnim brodom SLC

Pored toga, RKK "Energija" i S7 Group su potpisali dokument o saradnji i zajedničkim radovima na obnovi eksploatacije kompleksa "Morski start". Stručnjaci kompanije RKK "Energija" koja posluje pod "Roskosmosom", će kompaniji S7 Group pružiti neophodnu inžnjersku podršku na servisiranju morskog kosmodroma, uključujući i pružanje lansirnih usluga.


Direktori RKK "Energija" Solncev (levo) i kompanije S7 Group Filjov za vreme sklapanja ugovora o prodaji "Morskog starta"

Ugovor treba da bude finaliziran u narednih šest meseci, dok se ne završe svi neophodni pravni poslovi sa odgovarajućim državnim institucijama SAD. Kao što smo pre nekoliko meseci pisali, objavljeno je da je kupac "Morskog starta" pronađen, čak su se pojavile nezvanične informacije o tome da je kupac jedan bogati biznismen iz Rusije, ali je onda došlo do spora između američke kompanije "Boing" (Boeing), koja je bila odgovorna za pripremu korisnog tereta (satelita) na morskom kosmodromu i većinskog vlasnika "Morskog starta" ruske kompanije RKK "Energija". "Boing" je, naime na američkom sudu dobio spor u kome je tužio RKK "Energija", ukrajinski "Južmaš" (prozivodio je rakete-nosače "Zenit" koje su letele sa "Morskog starta") i jednu norvešku naftne kompanije čija je platforma "Odisej" pretvorena u lansirnu rampu. Spor je, po svemu sudeći izglađen džentlmenskim sporazumom dva kosmička džina - "Boinga" i RKK "Energija". Ove kompanije decenijama sarađuju u različitim sferama kosmičkih istraživanja, uključujući održavanje Međunarodne kosmičke stanice. Detalji sporazuma nisu objavljeni, ali je na kraju sve izglađeno i sada je "Morski start" promenio vlasnika.

Po rečima Generalnog direktora RKK "Energija" Vladimira Solnceva, projekat je veoma složen, ali smatra da će kompanija S7 Group sa novim pristupom organizacije kosmičkog biznisa, uz njihovu podršku, brzo pretvoriti kosmodrom "Morski start" u efikasnu i rentabilnu lansirnu infrastrukturu.

Generalni direktor kompanije S7 Group Vladislav Filjov je naveo da je kupovina morskog kosmodroma njihova "karta" za prodor na kosmičko tržište. "Kosmička infrastruktura se razvija veoma brzo", rekao je Filjov, "to je veoma zanimljiva sfera biznisa koja ima dobre dugoročne perspektive. Planiramo da 18 meseci po finaliziranju kontrakta u potpunosti osposobimo kosmodrom i započnemo sa lansiranjima - znači orijentaciono krećemo krajem 2018".

Kompanija S7 Group je osnovana 1992. i najveća je privatna avioholding kompanija u Rusiji koja ima flotu od 66 putničkih aviona tipa "Boing" i "Eirbas" (Airbus). Kompanija pokriva 145 avio-ruta u 27 država. Od 2010. S7 Group pripada elitnoj grupi od 14 vodećih svetskih avio-kompanija koje povezuje sve kontinente. Prošle godine, avionima kompanije S7 letelo je gotovo 11 miliona putnika. Njen kapital u 2015. je procenjen na milijardu i po američkih dolara. Deviza kompanije je da "S7 razvija biznise za svet budućnosti".

Vlasnik "ruskog SpaceX", praktično prve ruske kompanije koja izlazi na svetsko kosmičko tržište, je dodao da očekuje da bez većih investicija obave do 70 lansiranja tokom 15 godina. "Naš pristup menadžmentu biznisa se kardinalno razlikuje u odnosu na ostale kompanije. Mi ne nameravamo da prodajemo pusta obećanja, već ćemo prodavati realne usluge lansiranja na spremnim raketama-nosačima. Znači, prvo raketa, pa onda kupac", rekao je Filjov.


Ruski izazov Masku i Bezosu - Vladislav Filjov, vlasnik kompanije S7 Group

Kako je ukrajinska raketa-nosač "Zenit" koja je korišćena na morskom kosmodromu povučena sa tržišta (budući da je Rusija bila jedina država koja ju je koristila, a uz to ona koristi ruske raketne motore), postavlja se pitanje kako gospodin Filjov namerava da već krajem 2018. krene sa lansiranjima sa "Morskog starta" ako nema rakete? Mogući odgovor nosi ime "Sunkar", na kazahstanskom jeziku "Soko". Naime, RKK "Energija" već izvesno vreme radi na projektu nove rakete lepog imena "Sunkar" kao zamene "Zenitu. Geneza njenog razvoja leži u rusko-kazahstanskom projektu "Bajterek", kojim Rusija ustupa lansirnu rampu rakete "Zenit" na Bajkonuru Kazahstanu, koji može da je koristi između ostalog i za komercijalne potrebe. Kako je "Zenit" ispao iz igre, RKK "Energija" namerava da na bazi bočnih blokova dižn-rakete "Energija" koja je krajem 1980-ih dva puta lansirana, napravi varijantu "Zenita" nazvanu "Sungar". U RKK "Energija" kažu da za samo pet godina, pri dodatnom finansiranju izvan budžeta "Roskosmosa", znači od strane kompanije S7 Group, mogu da proizvodu raketu-nosač "Sunkar". Naravno, pitanje je dali će investitor "Morskog starta" pristati na ovakov rešenje, budući da Filjovu raketa treba za manje od dve godine. Projekat "Sunkar" inače figuriše u Federalnom kosmičkom programu Rusije kao deo programa "Feniks" čiji je ukupna budžet 30 milijardi rubalja, a početak radova, koji treba da traju deset godina, je planirna tek 2020.

U međuvremenu, iz S7 javljaju da razmatraju nekoliko varijanti. Jedna od njih je saradnja sa ukrajinskim "Južmašom" na obnovi proizvodnje raketa-nosača "Zenit", koje su pre više od dve godine povučene iz upotrebe. U ukrajinskoj kompaniji nemaju novca da od Rusije kupe neophodne delove za kompletiranje rakete. Pored toga, očekuje se da "Roskosmos", koji praktično kontroliše kompletan kosmički biznis vezan za Rusiju, neće blagonakolno gledati na bilo kakve dogovore S7 i ukrajinskog "Južmaša". Konačno, u svetlu krize sa Ukrajinom, izvoz visokih tehnologija iz Rusije kao što su izuzetno efikasni i sofisticirani raketni motori RD-171, je do daljnjeg isključen, tako da je sasvim moguće da upravo "Roskosmos" preseče i odredi koja raketa može biti korišćena na "Morskom startu". Zbog toga, S7 ima još jednu opciju- da proizvede potpuno novu raketu-nosač primenom savremenih tehnologija, onako kako su to uradili u SpaceX i Orbital AKT.

U međuvremenu, menadžment projekta "Morski start" se uskoro prebacuje iz [vajcarske u Moskvu, dok se fizičko prebacivanje kosmodroma u neku rusku luku (ranije se govorilo o Vladivostoku) za sada ne planira. Kosmodrom "Morski start" ostaje do daljnjeg ukotvljen u Long-Biču, gde će biti obavljene sve neophodne operacije na njegovo dekonzerviranje. Prema rečima Filjova, procenjeni "životni ciklus" morskog kosmodroma je od 15 do 20 godina (prvo lansiranje sa ovog kosmodrom obavljeno je 1999.). Kako je "Morski start" projektovan za šest lansiranja tokom jedne godine, to znači da je u tom periodu moguće obaviti 90 lansiranja.

Pored "Morskog starta", ugovor koji su potpisali Solncev i Filjov planirana je takođe saradnja na razvoju, kako se navodi, "transportnih infrastruktura" u kosmosu. U pitanju je partnerstvo u različitim sferama kosmonautike, od čovekovih letova u kosmos i komercijalnih letova kosmičkih turista, preko izrade tehnologija za spajanje na orbiti i specijalnih sunčevih panela velike efikasnosti, do međuplanetarnih misija. Tako da se može reći da je prodaja "Morskog starta" ruskoj privatnoj kompaniji S7 strateški potez Kremlja kojim nije ostvaren samo cilj prodaje morskog kosmodroma, već i svojevrsno lansiranje u orbitu prve ruske privatne kompanije na koju Moskva računa u budućim planovima komercijalizacije kosmosa.

Autor: Grujica Ivanović

[Brave Heart]

Novosadska Škola Astronomije: Ciklus Jesen 2016

Astronomsko Društvo "Novi Sad" (ADNOS) je za jesen, počevši od 10. oktobra, pripremilo besplatan kurs astronomije, predviđen za građanstvo. Polaznici će imati priliku da se bolje upoznaju sa mnogim granama savremene astrofizike i posmatračke astronomije te steknu jasniju sliku o naučnim metodama koje su u upotrebi.



Kurs se sastoji od 12 lekcija raspoređenih tokom četiri sedmice - od 10. oktobra do 04. novembra. Predavanja, u trajanju od standardnih 45 minuta, se održavaju ponedeljkom, sredom i petkom sa početkom u 19:00 časova u planetarijumu na Petrovaradinskoj tvrđavi. Predavači su članovi ADNOS-a: studenti astronomije i zaposleni na Prirodno-matematičkom fakultetu u Novom Sadu.

Kako je ovo već peti kurs koji je organizovan od strane ADNOS-a, iskustvo je pokazalo da je najbolje kada su lekcije koncipirane tako da u uvodnim budu obrađeni sadržaji bliski prosečnom čoveku: Sunčev sistem, planetologija i slično, te da se postepeno pređe na problematiku zvezda i njihove evolucije. Nakon toga, pažnja se usmerava na galaksije i priču o Svemiru na velikoj skali. Na kraju, dve lekcije se posvećuju kosmologiji: ranim fazama (Teorija Velikog Praska i primordijalna nukleosinteza), kao i kosmičkom mikrotalasnom pozadinskom zračenju.

Osim gore navedenih, praksa je da se obrade i, široj populaciji uvek intersantne, teme iz astrobiologije i astronautike. Takođe, dva termina predavanja su uvek rezervisana i za praktičnu nastavu gde polaznici mogu naučiti kako da rukuju teleskopom i upoznaju se sa amaterskom posmatračkom astronomijom.

Po okončanju, polaznicima će biti uručene diplome o odslušanom kursu. Odziv je, kao i prethodnih godina, uvek velik ali je broj mesta ograničen na 45. I ove godine će se pažnja posvetiti evaluaciji rada: polaznici će biti anketirani a rezultati će biti javno objavljeni u Astronomskom Magazinu i na Facebook stranici ADNOS-a.



Autor: Nikolina Šarčević

[Brave Heart]

https://t.co/KtfiukEWe6

A P O D...

[Brave Heart]

https://t.co/qzqQ888BJe

A P O D...

[Brave Heart]

Hubble:Exploring the Milky Way (full documentary) HD

Dokumentarni film na engleskom











TV Astronomija
http://www.astronomija.org.rs/114-tv-astronomija/tv-astronomija

[Brave Heart]

https://t.co/eP7yhNp1cy

A P O D...

[Brave Heart]

https://t.co/s09Buf1y7j

A P O D...

[Brave Heart]

Da li je to otkrivena veštačka megastruktura u svemiru?

http://www.astronomija.org.rs/ivot/10726-da-li-je-to-otkrivena-vestacka-megastruktura-u-svemiru

[Brave Heart]

Inside the Milky Way - Full Documentary

Divan dokumentarac o Mlečnom putu (na engleskom)

[Brave Heart]

https://t.co/p0CVibqiFR

A P O D...

[Brave Heart]

Galaksija ima monogo, monogo više nego što smo računali

U astronomiji stvari imaju tendenciju da se povećavaju i to često baš dramatično. Satelita je uvek više nego što astronomi izračunaju, vansolarnih planeta takođe, a tako je izgleda i stvar i sa galaksijama. Poslednjih deset – dvadeset godina broj galaksija se procenjivao na 100 do 200 milijardi, a do tog broja astronomi su došli pažljivim ispitivanjem čuvenih fotografija Svemirskog teleskopa "Habl" Duboko polje, koje je ovaj teleskop snimiao 90-tih godina prošlog veka. Na tim fotografijama ima desetak hiljada galaksija, ali one prikazuje sadržaj tek jednog 13-milionitog dela neba, iz čega se može izračunati koliko galaksija ima ukupno što iznosi pomenutih 100 do 200 milijardi.



Međutim izgleda da ih ima više i to dramatično, bar deset puta više, kako pišu portali HST, Astronomy Now itd.

Otkud ta nova procena populacije galaksija? Međunarodni tim naučnika predvođen Kristoferom Konselizom (Christopher Conselice) sa Univerziteta u Notingemu, GB, je primenio zanimljivu metodu proračuna broja galaksija. Oni su se takođe koristili Hablovim fotografijama, ali i drugim relevantnim izvorima te su sve te podatke konvertovali u 3D prikaz čitave istorije i evolucije univerzuma. Na taj način tim je mogao da sagleda broj galaksija u različitim dobima istorije univerzuma. Sem toga ovi naučnici su koristili i nov matematički model koji im je dozvolio da detektuju i one galaksije koje današnja generacija teleskopa nije u stanju da vidi. To ih je dovelo do iznenađujućeg rezultata. Naime shvatili su da mi danas nismo zapazili, niti smo to bili u stanju da vidimo čak 90 posto postojećih galaksija u vidljivom svemiru jer su one jednostavno suviše blede i suviše daleke da bi smo ih detektovali.

U ovom poslu tim je zašao preko 13 milijardi godina u prošlost te je uočio i da galaksije nisu bile jednako raspoređene tokom istorije i da ih je u prvih nekoliko milijardi godina bili čak 10 puta više po jedinici zapremine, nego danas. Ali velika većina tih galaksije su blede i male poput današnjih satelitskih galaksije Mlečnog puta, te su ostale nezapažene na pomenutoj Hablovoj fotografiji.

Istina treba reći da su se tokom vremena mnogo od ovih galaksija u sudarima međusobno spojile ili se utapale u bliske veće galaksije, te se njihov broj redukovao do danas. U svakom slučaju, galaksija ima više nego što smo to računali do sada, ali naučnicima tek predstoji njihovo dalje prebrojavanje sa novim i mnogo moćnijim teleskopima narednih godina, pa i decenija.

[Brave Heart]

M33 sa četiri ruke



Ova kolor fotografija (LRGB + H-alfa) napravljena je sa “četiri ruke”, kaže naš astronomski prijatelj Danilo Pivato iz Rima. G. Pivato je radio iz Rima a za snimak je koristio svoj Takahaski BRC250 koji je bio zadužen za osvetljenost i H-alfa kanal. Njegov prijatelj Gimmi Ratto snimao je iz Pize a koristio je teleskop ASA od 10 inča koji je zabeležio boju (RGB). Rezultat je ova spiralna galaksija M33 u sazvežđu Triangulum.

Fotografija je objavljena na Nasinoj Astronomy Picture of the Day stranici. Takođe fotogafiju su objavili i neki žurnali, pa i The Republic online, a evo je sad i u AM.



M33 je istaknuti član lokalne grupe galaksija, kao treći njen član po veličini, poznata i pod nazivom Triangulum galaksija. Nalazi se na oko tri miliona svetlosnih godina od nas. Crvenkasta boja na slici dolazi od jonizovanih oblaka vodonika, tj. od HII područja (područja međuzvezdane materije od kojih nastaju zvezde). Ovi oblaci galaksije M33 spadaju u najmoćnije poznata zvezdana porodilišta. Intenzivno UV zračenje koe izlivaju sjajne, masivnih zvezda junizuje okolni vodonik što izaziva karakterističan crveni sjaj.

Galksiju je otkrio italijanski astronom Giovanni Batista Hodierna 1654. godine, a Šarl Mesije ju je upisao u svoj katalog 1764. Zna se da je ovoj galaksiji svoju pažnju poklonio i Vilijam Heršel. Takođe posmatrao ju je i Lord Ros koji je uočio njemu spiralnu strukturu.

Pri dobrim osmatračkim uslovima ovu galaksiju je moguće videti i golim okom jer je njena magnituda 5,7.
Omiljeni je cilj astrofotografa.

[Brave Heart]

https://t.co/SbkvzU5yYW

A P O D...

[Brave Heart]

Prva fotografija Zemlje iz svemira

Jedna mala kamera, koja je 1946. godine bila okačena za raketu, pružila je svima na našoj planeti prvu sliku Zemlje gledanu iznad sloja guste atmosfere.


Pogled na rodnu planetu kroz oko kamere okačene na raketu V-2 #13, lansiranu 24. oktobra 1946.
(White Sands Missile Range/Applied Physics Laboratory)

24. oktobra 1946. godine, nedugo posle Drugog svetskog rata i samo godinu dana nakon što je "Sputnjik" otvorio svemirsku eru, grupa vojnih lica i naučnika iz pustinje u New Mexicu studirala je nešto potpuno novo i divno – prvu sliku Zemlje, onakve kako se vidi iz kosmosa.

Nekoliko zrnastih, crno–belih fotografija, načinjeno je sa visine od 105 kilmetara filmskom kamerom od 35–milimetara, koja je bila montirana na raketu V–2 [1]. lansiranu sa rampe koja je bila podignuta u vojnoj bazi White Sands Missile Range (WSMR [2]). Praveći po jedan frejm svake sekunde ipo, ova kamera je snimala sve vreme leta, da bi ubrzo nakon dostignutog plafona leta, brzinom od 550 km/h, zajedno sa raketom pala nazad na Zemlju. I kamera i raketa su se razbili u param–parčard, ali film, zaštičen snažnom čeličnom kasetom, ostao je neoštećen.

U to doba Fred Rulli je bio 19–godišnjak koji se prijavio u tim koji će da bude odvežen u pustinju da potraži ostatke rakete i filmske kamere. Kada su naučnici pronašli kasetu u dobrom stanju, seća se "da su bili toliko razdragani, da su skakali okolo kao deca". Kasnije, kad su se vratili u bazu, "i prvi put projektovali [fotografije] na ekran, naučnici su zadovoljno klimali glavama."


Veća fotografija 3074 x 1816 px
http://www.astronomija.org.rs/images/stories/nauka/Istorija/2016/V2-panorama.jpg

Pre 1956., slike koje su načinjene sa najveće visine su bile one koje je uradio balon "Explorer II" [3], koji se 1935. podigao na visinu od 22.066 metara, dovoljno visoko da konstatuje zakrivljenost Zemlje. Kamera sa rakete V–2 popela se na više od pet puta veću visinu, odakle se lepo videla naša planeta u kontrastu sa crnilom kosmosa. Kada su frejmovi filma konačno spojeni, panorama dobijena na taj načine pokrivala je milion i više kvadratnih milja. Kako je u "Nacionalnoj geografiji" tog vremena pisao Clyde Holliday, inženjer koji je konstruisao kameru, fotografije koje je napravila raketa V–2 su prvi put pokazale "kako bi se Zemlja prikazala posetiocima sa druge planete."



Članovi posade balona "Explorer I" – Major William Kepner, i kapetani Albert Stevens i Orvil Anderson,
29. jula 1934. Kad su bili na visini od 18.475 metara, balon se pocepao a oni su potražili spas u skoku s padobranima.

To je bio samo jedan od mnogih rekorda koji su krajem četrdesetih vaspostavljeni uz pomoć istraživačkog programa u kojima su učestvovale rakete Fau–2, koje su krajem rata Amerikanci tako revnosno prenosili iz Nemačke u White Sands. Dok su raketaši koristili te rakete za usavršavanje svojih ideja, dotle su naučnici konstruisali instrumente koji su iz nosnog dela rakete proučavali temperaturu, pritisak, magnetno polje, i druge fizičke karakteristike neistraženih gornjih slojeva atmosfere.

Holliday je u to vreme radio za Laboratoriju za primenjenu fiziku (APL) na Univerzitetu Johns Hopkins, zajedno sa pionirima svemirskog istraživanja kao što su James Van Allen (1914) i Siegfried Frederick Singer (1924), koja su kasnije bila angažovani u planiranju prvog američkog veštačkog satelita. Fizičar i elektroinženjer Singer – danas više poznat kao zagriženi protivnik teorije o globalnom zagrevanju i osnivač (1990) projekta Science & Environmental Policy – trebalo je da analizira prispele fotose i odredi orijentaciju rakete u odnosu na Zemlju, posao kojeg se danas seća kao "prilično teškog". Inženjeri su tražili da se odredi pravac kretanja rakete kroz gornju atmosferu, jer bi tako mogli da odrede pravac kosmičkih zrakova koji su pogađali njihove instrumente. Teško da je iko obraćao pažnju na to kakvu ulogu fotografije igraju za geografiju ili meteorologiju, pogotovu za ovo prvo. "Brinula nas je pojava dosadnih oblaka," seća se Singer.

Ali, Holliday je, kao specijalista APL za instrumente, dobro shvatao važnost takvih fotografija za proučavanje Zemlje. Cy O'brien, koji je početkom pedesetih radio u kancelariji za javne poslove laboratorije, kaže da je Holliday "bio super–doktor nauka za okolinu, i zato je insistirao da se prispele fotografije takođe tretiraju kao nauka."

Ipak, njegovi osvrti na fotografije su ustuknuli pred njihovim tehničkim apektom. Tih dana, pre nego što su Walt Disney i ostali (npr. Collier's magazine) posadili u javnu maštu ideju o svemirskom istraživanju, Holliday se čak ustezao i u korišćenju samog termina "svemir". Slike sa rakete V–2, pisao je 1950., napravljene su "iz malo poznatih slojeva gornjeg vazduha". Danas, iako je definicija donekle diskutabilna, sve iznad 100 kilometara (62,5 milja) visine se smatra svemirom.

Tokom perioda od 1946. od 1950, rakete Fau–2 su napravile preko 1.000 slika Zemlje sa visina do 100 milja. Te slike, koje su pokazivale široko prostranstvo američkog jugozapada, objavljena su u novinama i stručno su analizirana u Američkom meteorološkom birou. Holliday je uočio da će doći dan kad će "na ovaj način čitav globus biti sniman i mapiran".

[1] Fau–2 su zapravo zarobljene nemačke balističke rakete, prve u istoriji koje su preduzimale suborbitalne kosmičke letove. Projektovali su ih Wernher von Braun i Walter Riedel, i one predstavljaju direktnog pretka moćne rakete "Saturn V". Amerikanci su posle rata odneli 300 vagona raketa, delova i opreme, kao i 126 inženjera sa Fon Braunom na čelu, u Ameriku. Ipak, nešto je ostalo i za Ruse i Britance.

[2] Baza je zvanično osnovana 9. jula 1945. i u njenoj blizini je izvršena i prva proba nuklearne bmbe. Baza je zauzimala skoro 8.300 km2. U blizini je i baza NASA, koja je otvorena 1963. i tamo su testirani delovi za misiju "Apollo". Jedna od pomoćnih pista za šatlove još postoji tamo.

[3] Njime su pilotirali vojni kapetan Albert W. Stevens i major Orvil A. Anderson. Balon je imao 104.772 m3 i bio je prvi helijumski balon u istoriji. Dana 10. novenbra 1935. podigao se na datu visin, i postigao svetski rekord koji je opstao punu 21 godinu

Autor: Draško Dragović

[Brave Heart]

https://t.co/waE9ChcFpM

A P O D...

[Brave Heart]

Počela najduža kineska kosmička ekspedicija

http://www.astronomija.org.rs/misije/10730-pocela-najduza-kineska-kosmicka-ekspedicija

[Brave Heart]

Marsijanski lender “Skjapareli” uspešno odvojen

Evropsko-ruska marsijanska misija “Egzo-Mars 2016” (ExoMars 2016) koja je započela 14. marta 2016. sa Bajkonura se približava svom konačnom cilju – Crvenoj planeti.



Marsijanski eksperimentalni lender “Skjapareli” (Schiaparelli) uspešno je odvojen 16. oktobra 2016. U 15:42č po vremenu u Beogradu (14:42 UTC) od orbitalnog modula TGO (Trace Gas Orbiter). Lender nastavlja autonomni let. Spuštanje je planirano 19. oktobra. Za to vreme, danas, 17. oktobra, dvanaest časova posle odvajanja “Skjaparelija”, orbitalni modul TGO će obaviti manevar prelaska za medjuplanetarne trajektorije na u odnosu na Mars hiperboličnu orbitu. Sa ove orbite će 19. oktobra, modul TGO obaviti kočenje radi prelaska na orbitu oko Marsa.

Lender “Skjapareli” će ući u atmosferu Marsa 19. oktobra na visini od 122,5km, brzinom od oko 21000 km/č u 15:42č po vremenu u Beogradu. Spuštanje treba da traje šest minuta. Padobran će se rasklopiti na visini od 11km, kada brzina spuštanja bude iznosila 1650 km/č.

Na sedam kilometra od površine biće odbačen toplotno-zaštitni ekran, a na visini od 1,1km stupaju u dejstvo kočeći motori. Njihov zadatak je da brzinu spuštanja smanje sa 250 km/č na 4 km/č. Oni će biti isključeni na dva metra iznad tla, tako da će lender sleteti slobodnim padom sa te visne na površinu Crvene planete. Amortizaciona struktura aparata treba da zaštiti lender u trenutku kontakta sa površinom. Mesto spuštanja se nalazi u oblasti Meridiani Planum, nedaleko od mesta gde se 2004. spustio američki rover “Oportjuniti” (Opportuntiy)

Osnovna misija lendera “Skjapareli”, koja će trajati nekoliko dana u zavisnosti od kapaciteta električnih baterija (lender nema sunčeve panele), je testiranje nekoliko tehnologija kontrolisanog spuštanja kroz atmosferu i mekog kontakta sa površinom Marsa. Ove tehnologije će biti korišćen u razvoju sistema budućih marsijanskih aparata. Pored toga, na lenderu se nalazi paket naučnih pribora koja će meriti brzinu i smer vetra, vlažnost, pritisak i temperaturu na mestu spuštanja. Takodje, planirana su prva merenja snage električnog polja direktno na površini. U kombinaciji sa analizom koncentracije prašine u atmosferi, ova merenja treba da omoguće bolje razumevanje povezanosti električnih sila i procesa formiranja velikih peščanih bura na Marsu.

Orijentaciono oko 15:48č očekuje se da će ledner početi da emituje signale se površine. Prijem signala je podeljen izmedju aparata koji trenutno kruže oko Marsa, u zavisnosti od njihovo medjusobnog položaja za vreme spuštanja “Skjaparelija”. Na primer, za vreme spuštanja signale će primati i memorisati aparat “Mars ekspres” (ESA), neposredno za vreme kontakta sa površinom to će raditi orbitalni modul TGO, dok nekoliko minuta posle sletanja prijemnik će biti američki orbiter MSO.

Sa ovih aparata će singali biti prosledjeni mreži prijemnih stanica koja se sastoji od sistema ESTRACK u Argentini (pripada ESA-i) i DSN NASA-e (u Australiji i Španiji). Takodje, po prvi put će u eksperimentalnom praćenju medjuplanetarnih letova biti korišćen i radio-teleskop GMRT u Bombaju (Indija) koji će primate signale sa lendera “Skjapareli” za vreme spuštanja. Konačno, signale sa orbitalnog modula TGO za vreme njegovog prelaska na orbitu oko Marsa primaće i ruske prijemne stanice na Medvedjim jezerima i u Kaljazinu.

Dok se “Skjapareli” bude spuštao, tog 19. oktobra se očekuje da orbitalni modul TGO predje na visoko-eliptičnu orbitu oko Marsa. Operacija kočenja će trajati 134 minuta, kada brzina kretanja modula treba da bude smanjena do nivoa dovljnog da aparat bude zahvaćen gravitacionim poljem planete (1550 m/s). Manevar treba da bude završen kada TGO bude bio sa druge strane Marsa, tako da će se o tome koliko je korekcija leta protekla uspešno znati tek kada TGO dospe u vidno polje pratećih stanica na Zemlji. Izlazak modula TGO iz radio-senke Marsa se očekuje u 17:30č. Parametri orbitu treba da budu 298 x 95 856 km, uz period jednog obilaska od nešto više od 4 zemaljska dana. Na ovoj orbiti aparat će ostati do kraja 2016, da bi sledeće godine prelaskom na kružnu orbitu započeo svoju naučnu misiju.

Osnovni ciljevi misije orbitalnog modula TGO su:

sastav atmosfere
klimu planete
koncentraciju i rasprostrenjenost metana
kakve su mogućnosti aktivnog vulkanizma
prisustvo vulkanskih gasova u atmosferi
rasprostranjenost vode ispod površine planete
analiza unutrašnje strukture planete i njene površine
proučavanje uslova na površini planete u cilju analize mogućnosti njihove podrške razvoju i opstanku primitivnih oblika života
analiza nivoa radijacije tokom leta prema Marsu, i na orbiti oko planete i na njenoj površini
provera rada sistema integrisane prateće mreže prijemnih stanica na Zemlji.
Očekuje se da će orbitalni modul TGO biti korišćen za prijem signal sa rovera koji treba da bude spušten na Mars u okviru sledeće evropsko-ruske misije “Egzo-Mars 2020”.

[Brave Heart]

Biggest Things in The Universe - Full Documentary

Divan dokumentarac o nekim velikim i važnim stvarima u univerzumu (na engleskom)

[Brave Heart]

“Šen Žou-11” uspešno spojen sa laboratorijom “Tjan Gong-2”

http://www.astronomija.org.rs/misije/10739-sen-zou-11-uspesno-spojen-sa-laboratorijom-tjan-gong-2

[Sponsored content]